Ảnh hưởng của tỉ lệ pha loãng, pH và nồng độ thẩm thấu lên hoạt lực tinh trùng cá dìa (Siganus guttatus Bloch, 1787)

Nghiên cứu này đã được tiến hành để tìm ra tỷ lệ pha loãng, pH và nồng độ thẩm thấu tối ưu cho hoạt lực tinh trùng cá dìa (Siganus guttatus Bloch, 1787). Tinh dịch của cá dìa được pha loãng với nước biển nhân tạo ở các tỷ lệ 1:50, 1:100, 1:150 và 1:200 để xác định tỷ lệ pha loãng tối ưu cho hoạt lực tinh trùng cá dìa. Tiếp theo, tỷ lệ pha loãng này được sử dụng quan sát ở pH (6, 7, 8, 9) và nồng độ thẩm thấu (200, 300, 400, 500 mOsm/kg) để xác định giá trị pH và nồng độ thẩm thấu tốt nhất cho hoạt lực tinh trùng. Mỗi quan sát được lặp lại 3 lần. Kết quả cho thấy, tinh trùng cá dìa hoạt lực tốt nhất ở tỷ lệ pha loãng 1:50, pH = 8 và nồng độ thẩm thấu 400 mOsm/kg trong nước biển nhân tạo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của tỉ lệ pha loãng, pH và nồng độ thẩm thấu lên hoạt lực tinh trùng cá dìa (Siganus guttatus Bloch, 1787) Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 3/2014 THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC ẢNH HƯỞNG CỦA TỶ LỆ PHA LOÃNG, pH VÀ NỒNG ĐỘ THẨM THẤU LÊN HOẠT LỰC TINH TRÙNG CÁ DÌA (Siganus guttatus Bloch, 1787) EFFECTS OF DILUTION RATIO, pH AND OSMOLALITY ON SPERM MOTILITY IN RABBIT FISH (Siganus guttatus Bloch, 1787) Võ Thị Ngọc Giàu1, Lê Minh Hoàng2, Phan Văn Út3, Phạm Quốc Hùng4 Ngày nhận bài: 25/2/2014; Ngày phản biện thông qua: 16/4/2014; Ngày duyệt đăng: 13/8/2014 TÓM TẮT Nghiên cứu này đã được tiến hành để tìm ra tỷ lệ pha loãng, pH và nồng độ thẩm thấu tối ưu cho hoạt lực tinh trùng cá dìa (Siganus guttatus Bloch, 1787). Tinh dịch của cá dìa được pha loãng với nước biển nhân tạo ở các tỷ lệ 1:50, 1:100, 1:150 và 1:200 để xác định tỷ lệ pha loãng tối ưu cho hoạt lực tinh trùng cá dìa. Tiếp theo, tỷ lệ pha loãng này được sử dụng quan sát ở pH (6, 7, 8, 9) và nồng độ thẩm thấu (200, 300, 400, 500 mOsm/kg) để xác định giá trị pH và nồng độ thẩm thấu tốt nhất cho hoạt lực tinh trùng. Mỗi quan sát được lặp lại 3 lần. Kết quả cho thấy, tinh trùng cá dìa hoạt lực tốt nhất ở tỷ lệ pha loãng 1:50, pH = 8 và nồng độ thẩm thấu 400 mOsm/kg trong nước biển nhân tạo. Từ khóa: cá dìa, tỷ lệ pha loãng, nồng độ thẩm thấu, hoạt lực tinh trùng, pH ABSTRACT The objectives of the present study were reviewed to assess the optimal dilution rate, pH and osmolality for sperm motility in rabbit fish (Siganus guttatus Bloch, 1787). Semen were diluted with artificial seawater at ratios of 1:50, 1:100, 1:150 and 1:200 to find the best dilution ratio for sperm motility. And then, this bestdilution rate was used for observing on pH (6, 7, 8, 9) and osmolality (200, 300, 400, 500 mosmol.kg-1) to find the best pH and osmolality for sperm motility. All observations were replicated three times. The results indicated that the best performance of sperm were shown in the dilution rate 1:50, pH = 8 and osmolality 400 mOsm.kg-1 artificial seawater. Keywords: rabbit fish, dilution rate, osmolality, sperm motility, pH I. ĐẶT VẤN ĐỀ Cá dìa là loài phân bố rộng, có giá trị thương phẩm cao, sản lượng khá lớn và được nuôi ở nhiều nước châu Á [1] (được tham khảo trong [16]). Một vài loài thuộc giống cá dìa được nuôi theo hình thức truyền thống ở Phi-lip-pin nhưng việc nuôi thương mại vẫn chưa được hình thành [12]. Ở Việt Nam, trong dự án IMOLA, Trung tâm Khuyến ngư tỉnh Thừa Thiên Huế đã thực hiện mô hình nuôi cá dìa, tôm sú và rong câu chỉ vàng [4]. Hiện nay người dân ở tỉnh Khánh Hòa thường nuôi thương phẩm cá dìa với nguồn giống thu từ tự nhiên là chủ yếu. Mặc dù cá dìa là một đối tượng nuôi ngày càng phổ biến và có giá trị kinh tế cao ở khu vực Đông Nam Á nhưng vấn đề sản xuất giống vẫn chưa được giải quyết tốt [13]. Chất lượng sản phẩm sinh dục của cá bố mẹ là cơ sở quan trọng trong việc nâng cao chất lượng thụ tinh [7]. Tinh trùng của hầu hết các loài cá biển không hoạt lực trong buồng sẹ và dịch tương [5]. Tinh trùng bắt đầu hoạt lực khi được phóng thích ra ngoài môi trường nước, tinh trùng gặp trứng tiến hành quá trình thụ tinh. Vì vậy, hoạt lực của tinh trùng là yếu tố quan trọng quyết định khả năng thụ tinh của tinh trùng [11]. Khi được phóng thích ra môi trường thụ tinh, hoạt lực của tinh trùng phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện môi trường như tỷ lệ pha loãng, áp suất thẩm thấu, pH, nhiệt độ, nồng độ các ion (Ca2+, Mg2+, Na+…) [5,11]. Thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đã có nhiều nghiên cứu về chất lượng tinh trùng như cá chẽm mõm nhọn Võ Thị Ngọc Giàu, 2 TS. Lê Minh Hoàng, 3 ThS. Phan Văn Út, 4 TS. Phạm Quốc Hùng: Viện Nuôi trồng thủy sản – Trường Đại học Nha Trang 1 26 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 3/2014 Psammoperca waigiensis [3], cá mú cọp Epinephelus fuscoguttatus [2], cá bơn Hippoglossus hippoglossu [9]; các yếu tố môi trường ngoài ảnh hưởng tới hoạt lực tinh trùng của nhiều loài cá như cá hồi Salmo gairdneri [14], cá tầm Ba Tư Acipenser persicus [5],... Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào tiến hành trên cá dìa Siganus guttatus. Do đó, nghiên cứu này đã được thực hiện nhằm tìm ra tỉ lệ pha loãng, pH và nồng độ thẩm thấu tối ưu cho hoạt lực tinh trùng cá dìa nhằm nâng cao hiệu quả thụ tinh trong quá trình sản xuất nhân tạo, giảm sức ép lên nguồn lợi cá dìa tự nhiên đồng thời góp phần đa dạng đối tượng nghiên cứu hoạt lực tinh trùng cá. pha loãng với nước biển nhân tạo được hút ra bằng micropipet. Tiếp theo, 1 µl tinh dịch đã pha loãng được hút đưa lên lam kính quan sát dưới kính hiển vi ở độ phóng đại 400 lần. Hoạt lực của tinh trùng bao gồm các thông số: phần trăm tinh trùng hoạt lực (PTHL) và thời gian hoạt lực (TGHL). PTHL được xác định bằng số tinh trùng hoạt lực so với tổng số tinh trùng quan sát. TGHL được tính từ lúc pha loãng cho đến 100% tinh trùng bất hoạt (đơn vị tính: giây). Sau khi xác định được tỉ lệ pha loãng tốt nhất thì tỷ lệ pha loãng đó được dùng để tiến hành các quan sát tiếp theo. II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4. Ảnh hưởng của pH lên hoạt lực của tinh trùng Ảnh hưởng của pH được đánh giá bằng cách sử dụng nước biển nhân tạo ở các giá trị pH: 6, 7, 8, 9 với tỷ lệ pha loãng tối ưu có nồng độ thẩm thấu tương đương với nước biển nhân tạo. Hoạt lực tinh trùng cũng được kiểm tra tương tự như trình bày ở trên. 1. Chuẩn bị nguồn tinh dịch Cá dìa đực (Siganus guttatus Bloch, 1787) đã được thu thập từ tự nhiên, đưa về nuôi vỗ trong lồng tại Vũng Ngán - Nha Trang - Khánh Hòa một thời gian. Đàn cá này được định kỳ kiểm tra hàng tuần, khi cá đạt chất lượng tinh tốt thì được vuốt tinh để tiến hành các quan sát. Các quan sát này được thực hiện tại Phòng Thí nghiệm Sinh học nghề cá - Viện Nuôi trồng thủy sản, Trường Đại học Nha Trang. 2. Phương pháp thu mẫu tinh dịch Đầu tiên, chúng ta dùng khăn bông thấm sạch nước ở xung quanh lỗ sinh dục của cá đực. Tiếp theo, chúng ta vuốt dọc bên hông và bụng cá, khi tinh dịc ...