Bài giảng Cảnh quan đô thị

Bài giảng Cảnh quan đô thị nhằm hỗ trợ và xây dựng những cơ sở lí thuyết chung về cảnh quan đô thị cho sinh viên; giúp sinh viên có khả năng phân tích, đánh giá hay hoạch định hướng phát triển và quản lý cảnh quan đô thị dựa trên quan điểm sinh thái học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Cảnh quan đô thịCẢNH QUAN ĐÔ THỊ 1MỞ ĐẦU1 . VỊ TRÍ MÔN HỌC Môn học nhằm hỗ trợ và xây d ựng những cơ sở lí thuyết chung về cảnh quan đôth ị cho sinh viên; Giúp sinh viên có kh ả năng phân tích, đánh giá hay hoạch định hướngphát triển và quản lý cảnh quan đô thị dựa trên quan điểm sinh thái học. Đồng thời môn học được phát triển trên cơ sở các môn khoa học về sinh tháihọc, môi trường đô thị, thực vật học, kỹ thuật cây trồng trong đô thị.2 . NHIỆM VỤ MÔN HỌC Giới thiệu những khái niệm cơ b ản về cảnh quan đô thị theo quan điểm sinh thái học. Xây dựng quan điểm nghiên cứu môn học phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương và Việt Nam Giới thiệu một số kiến thức hỗ trợ như kiến thức về phân tích các nguyên tắc trong thiết kế cảnh quan, lựa chọn cấu trúc mảng xanh cho một số công trình công cộng trong đô thị Xây dựng những cơ sở lí luận và giải pháp quản lý cảnh quan trong đô thị đạt hiệu quả, đáp ứng mục tiêu về cải thiện môi trường, góp phần tô điểm cảnh quan đô thị phù hợp trong bối cảnh công nghiệp hóa và theo kịp xu hư ớng phát triển các đô thị xanh trên Thế giới.3 . MỤC TIÊU CỦA MÔN HỌC Sau khi học xong môn học này, sinh viên có thể: Định nghĩa được khái niệm về cảnh quan đô thị. Phân tích và đánh giá được vai trò và yêu cầu phát triển h ệ thống mảng xanh cho một khu vực cụ thể trong đô thị. Có kh ả năng quy ho ạch được một loại h ình cây xanh trong đô thị. Tài liệu này được sử dụng cho sinh viên ngành thiết kế cảnh quan đô thị và cácn gành học liên quan tới vấn đề quản lý môi trường, sinh thái trong đô thị. 2 Chöông 1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ CAÛNH QUAN ÑOÂ THÒ1 .1. K hái niện cảnh quan đô thị trên quan điểm sinh thái học1 .1.1. K hái niệm cảnh quan Trên quan điểm sinh thái học, cảnh quan là một khu vực không đồng nhất đượccấu thành bởi một cụm của các hệ sinh thái tương tác với nhau, được lặp lại trongkhông gian, với các kích thước, hình dáng, và quan h ệ không gian khác nhau trongkhắp cảnh quan. Mỗi cảnh quan có các kiểu địa hình, kiểu thảm thực vật, và kiểu kieántruùc khác nhau. Một cách thức khaùc veà maët sinh thaùi đcoù theå xem xét một cảnhquan là xem nó n hư một thể khảm của các đám sinh cảnh mà qua đó sinh vật di chuyển,cư trú, sinh sản, và cuối cùng chết và trở về với đất. Phương pháp tốt nhất để xem xét một cảnh quan là quan sát trên thực địa từ mộtcách nhìn theo không gian hay khảo sát các không ảnh hay ảnh vệ tinh để đặt một mảnhđ ất cụ thể trong một hình ảnh rộng hơn của bối cảnh chung quanh nó và xác định cácmối quan hệ không gian của nó.1 .1.2 . Phân lo ại cảnh quan - Tù y theo lịch sử hình thành cảnh quan phân ra cảnh quan thiên nhiên và cảnhquan nhân tạo. + Cảnh quan thiên nhiên được tạo dựng trong quá trình hình thành và biến đổicủa tự nhiên. Một số cảnh quan nổi tiếng thế giới như 1. Sông băng Aletsch, (Thụy Sĩ),Hồ Baikal (Nga), Công viên khủng long (Canada), Quần đảo Galapagos (Ecuador), Dảiđ ại san hô (Úc), Vịnh Hạ Long (Việt Nam)... + Cảnh quan nhân tạo do con người cải tạo thiên nhiên hay tạo dựng mới. Nhữngcảnh quan thuộc nhóm này n hư Đền Taj Mahal (Ấn Độ), Khu quần thể Điện Kremlin(Nga), Quảng Trường Thiên An Môn (Trung Quốc), Tháp Ephen (Pháp).… - Tùy Địa hình, đặc điểm, cấu trúc, quần thể, kích thư ớc, thời gian… có thể chiachi tiết hơn cho mỗi lọai hình cảnh quan thiên nhiên hay nhân tạo như cảnh quan thuộcd ạng + Sông nước + Đồi núi, cao nguyên, cảnh quan của quần thể núi lửa phu n trào + Qu ần thể hang động + Làng m ạc vùng đồng bằng sông Cửu Long, sông Hồng + Qu ần thể ruộng bậc thang vùng cao + Vùng ngo ại ô, đô thị… 3 H ình 1.1. Vịnh Hạ Long, một cảnh quan thiên nhiên (Ảnh: www.vietnamonline.com)H ình 1.2. Đền Taj Mahal tại Agra là địa điểm du lịch nổi tiếng nhất Ấn Độ, 1trong 7 kỳquan thế giới được tạo dựng bởi con người. (Ảnh: www.vietnamonline.com) 41 .1.3. Cảnh quan đô thị Cảnh quan đô thị là khung cảnh bao gồm các thành phần của một hệ sinh tháicùng tồn tại liên kết, xắp xếp và tương tác với nhau trong một không gian nhất định củamột độ thị và khung cảnh đó cũng đ ược xem xét với quang cảnh chung quanh rộng lớnh ơn. Hệ sinh thái ở đây là hệ sinh thái nhân tạo, do con người tác động vào, cải tạo hoặchoàn toàn tạo dựng nhằm đáp ứng những nhu cầu cuộc sống của con người. Đô thị cổ xưa nh ất được ghi nhận là Jericho được h ình thành khoảng 6000 nămTCN ở vùng Trung đôn ...