Bài giảng Dẫn luận ngôn ngữ - Chương VI: Ngữ pháp

Bài giảng trình bày một số nội dung về: ý nghĩa ngữ pháp là gì, các loại ý nghĩa ngữ pháp, phân biệt ý nghĩa quan hệ và ý nghĩa tự thân, phân biệt ý nghĩa thường trực và ý nghĩa lâm thời. Cùng tham khảo bài giảng để có kiến thức tổng hợp về Dẫn luận ngôn ngữ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Dẫn luận ngôn ngữ - Chương VI: Ngữ pháp Dẫn luậnNgôn ngữ học (Linguistic basis)I. Ý NGHĨA NGỮ PHÁP 1. Ý nghĩa ngữ pháp là gì? 2. Các loại ý nghĩa ngữ pháp 2. 1. Phân biệt ý nghĩa quan hệ và ý nghĩa tự thân 2. 2. Phân biệt ý nghĩa thường trực và ý nghĩa lâm thời1. Ý nghĩa ngữ pháp là gì? Ý nghĩa ngữ pháp là ý nghĩa chung cho hàng loạtđơn vị ngôn ngữ và được thể hiện bằng nhữngphương tiện ngữ pháp nhất định. Ví dụ: Ý nghĩa chỉ “sự vật” của các từ: cái bàn,cái ghế, con gà, đoá hoa, v.v. Ý nghĩa chỉ “số nhiều” của danh từ tiếng Anh2. Các loại ý nghĩa ngữ pháp2. 1. Ý nghĩa quan hệ và ý nghĩa tự thân- Ý nghĩa quan hệ là loại ý nghĩa do mối quan hệcủa đơn vị ngôn ngữ với các đơn vị khác trong lờinói đem lại.Ví dụ: Trong câu: “Nam đánh An.”. Từ Nam biểuthị “chủ thể” của hành động đánh, còn từ An biểuthị “đối tượng”. Nếu câu: “An đánh Nam.” thìngược lại.- Những loại ý nghĩa ngữ pháp khác không phụthuộc vào ý nghĩa ngữ pháp như vậy được gọi làý nghĩa tự thân. Ví dụ: Giống đực, giống cái; số ít, số nhiềucủa danh từ; thì hiện tại, thì quá khứ, thì tươnglai của động từ thuộc vào ý nghĩa tự thân.2. 2. Y Ù nghóa thöôøng tröïc vaø yù nghóa laâm thôøi Y Ù nghóa thöôøng tröïc laø loaïi yù nghóa ngöõ phaùp luoân luoân ñi keøm yù nghóa töø vöïng, coù maët trong moïi daïng thöùc cuûa ñôn vò. Ví duï: Y Ù nghóa chæ“söï vaät” cuûa danh töø trong caùc ngoân ngöõ. Ý nghĩa lâm thời là loại ý nghĩa chỉ thể hiệnở một số dạng thức nhất định của đơn vị. Ví dụ: Ý nghĩa “thời hiện tại, quá khứ, tươnglai” của động từ. Ý nghĩa “số ít, số nhiều” củadanh từ, v.v.II. PHƯƠNG THỨC NGỮ PHÁP (Grammatical manner) 1. Phương thức ngữ pháp là gì? 2. Các phương thức ngữ pháp phổ biến1. Phöông thöùc ngöõ phaùp laø gì?Phöông thöùc ngöõ phaùp laø caùch thöùc chung nhaát ñeå bieåu hieän yù nghóa ngöõ phaùp. Ví duï trong tieáng Anh duøng caùc phöông tieän ngöõ phaùp coù hình thöùc chöõ vieát laø s/ es ñeå bieåu thò yù nghóa ngöõ phaùp soá nhieàu, ed ñeå bieåu thò yù nghóa ngöõ phaùp2. Các phương thức ngữ pháp phổ biến 2. 1. Phương thức phụ tố 2. 2. Phương thức biến dạng chính tố 2. 3. Phương thức thay chính tố … KTBC2. 1. Phương thức phụ tố (affixation) Phương thức phụ tố là phương thức dùng phụ tố để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ:Books, hands, wives, lookers on, v.v.- He gets up at 7 a.m every morning. Ngôi thứ 3 số ít get S up S là một phụ tố Nhưng không thể hiện số nhiều như trong danh từ Lưu ý: Trường hợp này hoàn toàn khác trườnghợp phụ tố cấu tạo từ. Phụ tố cấu tạo từ là dùngphụ tố để tạo ra từ mới với nghĩa mới.- Có thể mang nghĩa người làm (sau động từ). Ví dụ: Teach er , worker , sing er , v.v.- Có thể mang nghĩa trừu tượng (sau danh từ).Ví dụ: neighbor hood , child hood , friend ship- Có thể mang nghĩa:đầy đủ, nhiều (sau danh từ).Ví dụ: hopeful , beauti ful , v.v. Trường hợp “s” trong cách sở hữu khôngphải phương thức phụ tố, mà nó được xem làmột hư tư. Ví dụ: The king’s hat, “s” là một hư từ chứkhông phải là phụ tố vì ta có thể chen thêmmột vài từ giữa “king” và “s”. Chẳng hạn: The king of England’s hat.- It is raining now.- He is always asking questions. Xác định phương thức ngữ pháp phụ tố cótrong các văn bản sau: THE ADVICE OF TAILORA young man came in the tailor’s shop. He wantedto have a new shirt. The tailor asked the customer:- Did you marry?- Yes, I did last year. But why do you ask me sothat?- If you married, I advice you sewing a secretsmall pocket inside shirt.2. 2. Phương thức biến dạng chính tố (infixation) Phương thức biến dạng chính tố là phương thức biến đổi một phần hình thức ngữ âm của chính tố để biểu hiện ý nghĩa ngữ pháp. Ví dụ: tooth teeth Too th Danh từ số nhiều- I ask the dentist to pull out my bad teeth.- Goose geese- Man men- Woman women- Mouse mise- Ox oxen Xác định phương thức ngữ pháp biến dạng chính tố có trong các văn bản sau: THE BEST SCENELeaving the theatre, the young man asked hisbeautiful girl friend:- Which scene do you like best in this play?- I like best the scene when the young man handedthe diamond ring to his girl friend. - replied she. ...