Bài giảng điều tra quy hoạch rừng, ThS Vũ Văn Thông - Phần 1, Chương 2

Chương 2 Điều tra lâm phần2.1. Lâm phần đơn vị điều tra rừngLâm phần là một mảng rừng mà đặc trưng kết cấu bên trong đồng nhất và khác biệt rõ nét với xung quoanh. Với khái niệm này, một mảng rừng chỉ được coi là lâm phần khi có sự thuần nhất về kết cấu tầng cây gỗ, cây bụi, thân thảo...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng điều tra quy hoạch rừng, ThS Vũ Văn Thông - Phần 1, Chương 2B¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ng Ch−¬ng 2 §iÒu tra l©m phÇn2.1. L©m phÇn ®¬n vÞ ®iÒu tra rõng L©m phÇn lμ mét m¶ng rõng mμ ®Æc tr−ng kÕt cÊu bªn trong ®ång nhÊt vμkh¸c biÖt râ nÐt víi xung quoanh. Víi kh¸i niÖm nμy, mét m¶ng rõng chØ ®−îccoi lμ l©m phÇn khi cã sù thuÇn nhÊt vÒ kÕt cÊu tÇng c©y gç, c©y bôi, th©nth¶o...Mét l©m phÇn nh− vËy chØ tån t¹i trªn nh÷ng diÖn tÝch hÑp, Ýt cã ý nghÜatrong thùc tiÔn. ë §øc ng−êi ta lÊy rõng c©y lμm ®¬n vÞ ®iÒu tra.Rõng c©y ®ã lμ tæng thÓ c¸c c©y gç, sinh tr−ëng ph¸t triÓn trªn diÖn tÝch nμo ®ãtrong ph¹m vi mét l«. Rõng tù nhiªn l¸ réng n−íc ta kh¸c tuæi vμ møc ®é hçn giao lín, d¹ngrõng rÊt phøc t¹p, th−êng cã nhiÒu tÇng kh«ng t¸ch biÖt vμ khÐp t¸n theo chiÒuth¼ng ®øng. V× vËy, Ýt khi nã ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu cña kh¸i niÖm l©mphÇn, mμ chØ phï hîp víi ®¬n vÞ rõng c©y nh− ®· nãi ë trªn. Theo §ång Sü HiÒn (1974), ®¬n vÞ ®iÒu tra rõng cña ta ph¶i lμ c©y rõng. T¸cgi¶ ®· gi¶i thÝch kh¸i niÖm nμy nh− sau: “ Trong thùc tiÔn rõng nhiÖt ®íi n−ícta, chØ cÇn cã nh÷ng c©y dï kh¸c tuæi, kh¸c loμi mäc thμnh rõng, nghÜa lμcïng nhau sinh tr−ëng trªn mét diÖn tÝch nμo ®ã víi mét mËt ®é nhÊt ®Þnh,h×nh thμnh mét tμn che, th× cã thÓ t¹o thμnh hoμn c¶nh rõng vμ kho¶nh rõngÊy h×nh thμnh mét ®¬n vÞ sinh vËt häc, mét l©m phÇn cã nh÷ng quy luËt x¸c®Þnh . Xem xÐt kh¸i niÖm l©m phÇn trong thùc tiÔn ®iÒu tra vμ kinh doanh rõng ën−íc ta, ®ång thêi ph©n tÝch ®Æc ®iÓm rõng n−íc ta, cã thÓ thÊy, dï lμ rõng tù 26 Bé m«n L©m sinh & §TQHR- Khoa L©m NGhiÖp - §HNL Th¸i NguyªnB¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ngnhiªn hçn giao, kh¸c tuæi hay rõng trång thuÇn loμi ®Òu tuæi th× l« lμ ®¬n vÞ ®otÝnh c¬ b¶n cña ®iÒu tra rõng ë n−íc ta.2.2. Mét sè quy luËt ph©n bè vμ t−¬ng quan2.2.1. Ph©n bè cña mét sè nh©n tè ®iÒu tra Néi dung chÝnh cña phÇn nμy lμ giíi thiÖu nh÷ng quy luËt ph©n bè cña mét s讹i l−îng ®iÒu tra c¬ b¶n trªn tõng c©y c¸ biÖt trong l©m phÇn, nh− ®−êng kÝnhngang ngùc, chiÒu cao, thÓ tÝch còng nh− c¸c chØ tiªu h×nh d¹ng. §ã chÝnh lμph©n bè sè c©y theo tõng kho¶ng gi¸ trÞ cña tõng ®¹i l−îng. C¸c ph©n bè nμyth−êng ®−îc biÓu thÞ d−íi d¹ng ph©n bè tÇn sè hay tÇn suÊt.2.2.1.1. Ph©n bè sè c©y theo ®−êng kÝnh Ph©n bè sè c©y theo ®−ênng kÝnh ®«i khi cßn ®−îc gäi t¾t lμ ph©n bè®−êng kÝnh vμ th−êng ®−îc kÝ hiÖu lμ N-D. khi biÓu thÞ ph©n bè sè c©y theo®−êng kÝnh cña mét l©m phÇn nμo ®ã trªn biÓu ®å, trôc hoμnh biÓu thÞ cì kÝnh ,trôc tung biÓu thÞ sè c©y hoÆc tÇn suÊt t−¬ng øng. §Æc ®iÓm ph©n bè N-D cñanh÷ng l©m phÇn thuÇn loμi ®Òu tuæi kh¸c biÖt hoμn toμn víi nh÷ng l©m phÇn hçngiao kh¸c tuæi.a. Rõng thuÇn loμi ®ång tuæi: Ph©n bè ®−êng kÝnh cña nh÷ng l©m phÇn thuÇn loμi ®Òu tuæi, ®−êng congph©n bè N-D hÇu hÕt lμ mét ®Ønh lÖch tr¸i. Tuæi l©m phÇn cμng t¨ng ®é lÖchph©n bè cμng gi¶m vμ cμng tiÖm cËn ®Õn ph©n bè chuÈn. §ång thêi, khi tuæi t¨nglªn, ph¹m vi ph©n bè cμng réng vμ ®−êng cong ph©n bè cμng bÑt, cã nhiÒu ®Ønhh×nh r¨ng c−a. §Ó m« t¶ ph©n bè N-D l©m phÇn thuÇn loμi ®Òu tuæi cã thÓ dïng hμmCharlier kiÓu A, nh− Prodan (1953); Ph©n bè Beta nh− Bennett, Burkhat vμ Strub(1973), Zoehrer (1969); Ph©n bè Gamma nh− Hempel (1969), Lockow(1974/1975); Ph©n bè Weibull nh− Cluter/ Allison (1973), Bailey/ Isson (1975). 27 Bé m«n L©m sinh & §TQHR- Khoa L©m NGhiÖp - §HNL Th¸i NguyªnB¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ng ë ViÖt Nam qua nghiªn cøu cña Vò V¨n Nh©m (1988) vμ Vò TiÕn Hinh(1990) cho thÊy cã thÓ dïng ph©n bè Weibull víi hai tham sè biÓu thÞ ph©n bè N-D cho nh÷ng l©m phÇn thuÇn loμi ®ång tuæi nh− Th«ng ®u«i ngùa, th«ng nhùa,Keo k¸ trμm... - HÖ sè biÕn ®éng tõ 20-40%, tuú theo giai ®o¹n ph¸t triÓn cña rõng: + Rõng non 30-40% + Rõng trung niªn 25-30% + Rõng thμnh thôc 20-25%. - Ph¹m vi biÕn ®éng tõ 0.5-1.7 lÇn ®−êng kÝnh b×nh qu©n. - §−êng kÝnh b×nh qu©n n»m trong kho¶ng 55-60% sè c©y kÓ tõ c©y cã®−êng kÝnh nhá nhÊt.b. Rõng hçn loμi kh¸c tuæi: Ph©n bè ®−êng kÝnh cã d¹ng nhiÒu ®Ønh h×nh r¨ng c−a, phæ biÕn ë d¹ngph©n bè gi¶m vμ d¹ng ph©n bè ch÷ j.§Ó m« pháng ph©n bè ®−êng kÝnh cña rõng tù nhiªn cã thÓ m« pháng b»ng hμmMeyer:Ni = k.e-αdiTrong ®ã: di, Ni lμ trÞ sè gi÷a vμ sè c©y cña cì kÝnh thø i.- Ph¹m vi biÕn ®éng ®−êng kÝnh tõ 0.5 –4.1 lÇn ®−êng kÝnh b×nh qu©n vμ caonhÊt lμ tõ 0.3 –13 lÇn ®−êng kÝnh b×nh qu©n.-HÖ sè biÕn ®éng 71%.- C©y cã ®−êng kÝnh b×nh qu©n n»m trong kho¶ng 51-71% sã c©y kÓ tõ cì kÝnhnhá.2.2.1.2. Ph©n bè sè c©y theo chiÒu cao.- Víi l©m phÇnthuÇn loμi ®Òu tuæi: §Òu cã d¹ng mét ®Ønh, h¬i lÖch ph¶i, ph¹m vibiÕn ®éng chiÒu c ...