Bài giảng Dược lý chuyên đề - Thuốc kháng nấm

Nấm ký sinh trên cơ thể người được chia làm 3 nhóm là nấm men, nấm sợi và nấm hỗn hợp. Nấm thường gây bệnh trên bề mặt da, móng, tóc, ở tổ chức dưới da và cơ quan nội tạng như phổi, màng não... Nó còn gây bệnh ở các vùng niêm mạc ở mắt, miệng và âm đạo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Dược lý chuyên đề - Thuốc kháng nấm THUỐC KHÁNG NẤM THUỐC KHÁNG NẤM  Thông thường có thể phân loại nấm nhiễm bệnh như sau: Nấm Nấm Ơû người Nhiễm Bề mặt Tòan thân khỏe mạnh: cơ hội: (Histoblasma (Dermatophytes..) Td : các nấm (Candida, Cryptococcus.. ), lưỡng hình: Aspergilus, Histoblasma Cryptococcus..) Blastomyces THUỐC KHÁNG NẤM  Kháng sinh đặc hiệu chỉ tác động trên tbào nấm  Phân loại : Các thuốc kháng nấm Toàn thân Tại chỗ Amphotericin B Nystatin Ketoconazol Terbinafin Griseofulvin Flucytosin AMPHOTERICIN B (1957)  Nhóm polyen macrolid, ly trích từ nấm Streptomyces nodosus  Phổ kháng nấm rộng, bao gồm Candida, Cryptoccus, Blastomyces, Histoplasma, Aspergilus..  Dược động học : - Hấp thu kém qua PO tiêm IV - Gắn giữ mạnh ở mô gan, thận, phổi ,… - Thải trừ rất chậm qua mật. AMPHOTERICIN B Cơ chế tác dụng  Amphotericin gaén + sterol/ maøng teá baøo ( ergostrerol, cholesterol) Thay ñoåi tính thaám maøng teá baøo Hö hoaïi teá baøo naám AMPHOTERICIN B Tác dụng phụ – Độc tính  Ñoäc tính thaän - xaûy ra ôû >80% beänh nhaân duøng lieàu cao (3- 4gIV) toån thöông quaûn caàu, oáng thaän vaø maïch maùu. - Hoaïi töû oáng thaän khoâng hoài phuïc neáu duøng keùo daøi vôùi lieàu cao hay coù phoái hôïp vôùi thuoác khaùc ñoäc vôùi thaän.  Caàn hieäu chænh lieàu sd khi creùatinin/huyeát > 3mg/dl  AMPHOTERICIN B Tác dụng phụ – Độc tính Độc tính ngoài thận  - Sốt, run, đau đầu, hạ HA trong 2 giờ sau tiêm thuốc ( 50% ca) - Có thể giảm = dùng hydrocortison 25-30mg; kháng histamin; paracetamol trước tiêm.  Thiếu máu, giảm tiểu cầu, bạch cầu hạt.. Sau nhiều tuần sử dụng (có hồi phục)  Viêm tĩnh mạch nơi chích.  Sốc phản vệ ( hiếm) không có biểu hiện độc tính gan và da AMPHOTERICIN B Chỉ định trị liệu  Duøng PO ( vieân, hoãn dòch) trò naám Candida mieäng vaø ñöôøng tieâu hoùa .  Duøng tieâm IV : trò nhieãm naáâm toaøn thaân naëng : Cryptococcus, Histoblasma, Candida, Blastomyces…  Löu yù : - dd tieâm laø 5% glucoz, khoâng duøng dd muoái Na /K - Tieâm truyeàn chaäm 8 - 10h vaø caùch nhau 48 h AMPHOTERICIN B Dạng liposom hay phức lipid (1990s)  Daïng phöùc hôïp lipid (ABELCET 1996)  Daïng liposom ; d GRISEOFULVIN  Ly trích töø Penicillum griseofulvium  Chæ taùc ñoäng treân naám da, naám toùc vaø naám moùng ( Microsporum, Epidermophyton , Trichophyton)  ÖÙc cheá söï giaùn phaân cuûa teá baøo naám.  Döôïc ñoäng hoïc: - Haáp thu töông ñoái toát qua PO, nhaát laø trong böõa aên coù chaát beùo. - Phaân boá chuû yeáu vaøo chaát söøng ôû da,toùc, moùng - Thaûi tröø chaäm vaøo qua thaän.(T =10=15h) GRISEOFULVIN Tác dụng phụ & chỉ địnhtrị liệu  Taùc duïng phuï :  Roái loaïn tieâu hoùa  Phaûn öùng da ( dò öùng, nhaïy caûm aùnh saùng)  Roái loaïn thaàn kinh(hieám nhöng taêng khi coù röôïu)  Roái loaïn veà maùu ( hieám)  Chæ ñònh : PO, boâi taïi choã  Naám moùngchaân (6-12thaùng) moùng tay 4-8 thaùng)  Naám da ( 2-4 tuaàn),  Naám toùc ( 4-6 tuaàn) GRISEOFULVIN Tương tác thuốc  Laø chaát caûm öùng enzym gan  Khoâng neân duøng chung vôùi : röôïu, thuoác ngöøa thai duøng uoáng,  Caàn thaän troïng khi duøng vôùi - AVK (choáng ñoâng maùu) - INH - Thyroxin - ciclosporin - caùc thuoác coù ñoäc tính treân gan. FLUCYTOSIN: 5-fluorocytosin  Phổ hẹp: Candida, Cryptococcus, Toluropsis, Aspergilus  Cơ chế tác dụng: trong cơ thể 5-fluorocytosin 5-fluorouracil (5-Fu) Chất chống chuyển hóa _ Enzym chuyeân bieät Tổng hợp DNA Tổng hợp protein FLUCYTOSIN: 5-fluorocytosin  Dễ bị đề kháng thường dùng phối hợp flucytosin + amphotericin B  Dược động học  Hấp thu tốt qua PO  Phân bố tốt ở các mô, kể cả LCR ( dùng trị viêm màng não do nấm)  Cần giảm liều ở người suy thận  Có thể gây xáo trộn máu và suy tủy xương Dẫn chất IMIDAZOL và TRIAZON (1970s)  Daãn chaát IMIDAZOL  Ketoconazol  Miconazol  Daãn chaát TRIAZOL  Fluconazol  Itraconazol  Phoå khaùng naám roäng : Candida, Cryptococcus, Blastomyces, Histoplasma, Aspergilus, Coccidioides, caùc naám da…. Dẫn chất Imidazol và Triazol: cơ chế TĐ  DC / Imidazol & Triazol Ưùc chế Cytochrom P-450 / tb nấm Ưùc chế 14α-metylsterol ergosterol ...