Bài giảng Hệ chuyên gia (Expert System): Chương 2.1 - PGS.TS. Phan Huy Khánh

Bài giảng Hệ chuyên gia (Expert System) - Chương 2.1 đề cập đến vấn đề biểu diễn tri thức trong các hệ chuyên gia. Nội dung chính trong chương này tập trung trình bày một số phương pháp dùng ngôn ngữ hình thức như: Biểu diễn tri thức nhờ các luật sản xuất, biểu diễn tri thức nhờ lôgic, biểu diễn tri thức nhờ mạng ngữ nghĩa,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Hệ chuyên gia (Expert System): Chương 2.1 - PGS.TS. Phan Huy KhánhHệ chuyên gia (Expert System) PGS.TS. Phan Huy Khánh khanhph@vnn.vn Chương 2 Biểu diễn tri thức nhờ logic vị từ bậc một 2.1 Chương 2 Biểu diễn tri thức nhờ logic vị từ bậc mộta Biểu diễn tri thức trong các HCG 2.1a Lôgic mệnh đề 2.2a Lôgic vị từ bậc một 2.3a Biểu diễn tri thức nhờ logic vị từ bậc một 2/45 Biểu diễn tri thức trong một HCGa Tri thức của một HCG có thể được biểu diễn theo nhiều phương pháp khác nhaua Tuỳ theo từng HCG, người ta có thể sử dụng một hoặc đồng thời cả nhiều phương phápa Phân chia theo ngôn ngữ sử dụng, người ta có 3 cách : V Sử dụng ngôn ngữ tự nhiên và ngôn ngữ toán học V Sử dụng ngôn ngữ hình thức V Sử dụng ngôn ngữ máy tính 3/45 Nguyên lý làm việca Nguyên lý làm việc như sau : Tri thức được thu nhận trong ngôn ngữ tự nhiên L Æ Tri thức được dịch ra trong ngôn ngữ P Æ Tìm giải pháp suy diễn trong P Æ Lời giải được dịch ra trong ngôn ngữ L 4/45 Biểu diễn tri thứca Một số phương pháp dùng ngôn ngữ hình thức : V Biểu diễn tri thức nhờ các luật sản xuất V Biểu diễn tri thức nhờ lôgic V Biểu diễn tri thức nhờ mạng ngữ nghĩa V Ngoài ra, người ta còn sử dụng : ™ Nhờ bộ ba : đối tượng, thuộc tính và giá trị (O-A-V: Object-Attribute-Value) ™ Nhờ khung (frame) ™ Ngôn ngữ nhân tạo, sự kiện không chắc chắn, v.v... 5/45 Biểu diễn tri thức bởi các luật sản xuấta Hầu hết,các HCG hiện nay đều là các hệ thống dựa trên luậta Lý do như sau : V Bản chất đơn thể (modular nature) ™ Có thể đóng gói tri thức ™ Có thể mở rộng HCG một cách dễ dàng V Khả năng diễn giải dễ dàng (explanation facilities) ™ Vận dụng luật có thể đặc tả chính xác các yếu tố tri thức ™ Dễ dàng diễn giải vấn đề nhờ các tiền đề ™ Rút ra được kết quả mong muốn V Tương tự quá trình nhận thức của con người. ™ Dựa trên các công trình của Newell và Simon, các luật được xây dựng từ cách con người giải quyết vấn đề ™ Cách biểu diễn luật nhờ IF THEN đơn giản cho phép giải thích dễ dàng cấu trúc tri thức cần trích lọc 6/45 Luật (Rule) là gìa Luật là một kiểu sản xuất dạng : LHS → RHS V Phần trái LHS (Left Hand Side) có nội dung được gọi theo nhiều tên khác nhau, như : ™ tiền đề (antecedent) ™ điều kiện (conditional part) ™ mẫu so khớp (pattern part) V Phần sau luật RHS (Right Hand Side) là kết luận hay hậu quả (consequent) 7/45 Luật (Rule) là gìa Trong một hệ thống dựa trên luật, công cụ suy luận sẽ xác định những luật nào là tiên đề thỏa mãn các sự việca Các luật sản xuất thường được viết dưới dạng IF THENa Có hai dạng luật : IF < điều kiện > THEN < hành động >a Một số HCG có thêm phần hành động (action) bên phần phải của luật : IF < điều kiện > THEN < kết luận > DO < hành động > 8/45 Đặt tên luậta Tuỳ theo HCG cụ thể mà mỗi luật có thể được đặt têna Có dạng Rule: Têna Ví dụ : Rule: Đèn đỏ IF Đèn đỏ sáng THEN Dừng Rule: Đèn-xanh IF Đèn xanh sáng THEN Đia Trong ví dụ trên, Đèn đỏ sáng và Đèn xanh sáng là những điều kiện, hay những khuôn mẫu 9/45 Cú pháp của các luậta A simple rule : IF THEN a A rule can have multiple antecedents joined by the keywords AND (conjunction), OR (disjunction) or a combination of both IF AND OR OR . . . . . . THEN THEN 10/45 Ví dụa Strategy IF the car is dead THEN the action is ‘check the fuel tank’; step1 is complete IF step1 is complete AND the ‘fuel tank’ is full THEN the action ...