BÀI GIẢNG QUAN TRẮC- KHẢO SÁT MÔI TRƯỜNG II - CHƯƠNG 4

Tham khảo tài liệu bài giảng quan trắc- khảo sát môi trường ii - chương 4, khoa học tự nhiên, công nghệ môi trường phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI GIẢNG QUAN TRẮC- KHẢO SÁT MÔI TRƯỜNG II - CHƯƠNG 4Chương 4: Quan trắc, khảo sát & đánh giá chất lượng môi trường đất4.1. Khái quát chung về môi trường đất4.1.1. Cấu tạo, thành phần hoá học của đất4.1.1.1. Cấu tạo- Địa quyển là phần vỏ cứng của Trái đất và phần trên của vỏ Trái đất ở độ sâukhoảng 70 ÷ 100km. Phần tiếp xúc bên trong của vỏ Trái đất là phần mềm củaTrái đất.- Trên thực tế người ta chỉ quan tâm tới lớp vỏ ngoài Trái đất ở độ sâu khoảng16km. Đây là phần mà con người có thể khai thác các nguyên liệu cho côngnghiệp.- Vỏ trái đất có thể chia thành 02 phần:1. Phần đất: từ bề mặt ngoài của Trái đất tới phần bề mặt đã bị phong hoá có ýnghĩa đối với hoá học và sinh học đối với môi trường.Phần đất này chính là môi trường sống của vi khuẩn, động vật, thực vật.Dưới tác động của thiên nhiên và môi trường thì phần này luôn có những biếnđổi liên tục.2. Phần cứng của Vỏ Trái đất chủ yếu gồm Silicat và Alumini Silicat.4.1.1.2. Hoá học của đất1. Các thành phần vô cơ của đất- Cát, đất sét, đất thịt là những thành phần vô cơ chính của đất.- Đất cát gồm những hạt có đường kính 50 ÷ 2000μm (thạch anh), màu sáng,dễ xử lý gia công, có khả năng thấm nước và các muối hoà tan, khả năng hấpthụ ít.- Đất thịt gồm các hạt có đường kính 2 ÷ 50μm và chủ yếu gồm cát, CaCO3,Ca và Aluminí silicat. 42- Đất sét có đường kính hạt < 2μm.2. Nước và không khí trong đất- Phần rỗng xốp trong đất chứa đầy nước và khí.- Nước trong đất lưu thông nhờ những rảnh nhỏ với đường kính trên 10μm.- Nước giữ trong các lỗ xốp có d < 2μm thường không sử dụng được cho câytrồng bởi nó thường tồn tại ở dạng hơi nước và hàm lượng lớn hơn rất nhiều sovới hơi nước trong khí quyển.- Khí trong đất được xác định qua hàm lượng oxy của chúng cần cho sự phânhủy oxy hoá các hợp chất hữu cơ.- Khí trong đất khác với không khí bình thường bởi hàm lượng nước rất cao,bởi liên kết của chúng trong những lỗ rỗng và không gian trống của đất khácnhau. Nồng độ CO2 cao hơn 5 ÷ 100 lần so với nồng độ CO2 trong khí quyển.3. Các thành phần hữu cơ của đất- Chỉ chiếm 2 ÷ 5% tổng khối lượng của đất nhưng rất quan trọng.- Bao gồm các khí sinh học (sinh khối), một phần các chất phân hủy của độngthực vật và các chất mùn,...- Thành phần hữu cơ trong đất phụ thuộc vào các yếu tố khí hậu, địa hình vàtình trạng cải tạo đất.- Các vi sinh vật trong đất: Do đất có nhiều chất dinh dưỡng nên có nhiều loại sinh vật có thể sống trongđất như các vi khuẩn, tảo đơn bào, giun, bọ nhặng,... Đất càng giàu chất hữu cơ và có độ ẩm cao thì càng chứa nhiều vi sinh vật vìđây là môi trường tốt cho vi sinh vật phát triển. Độ pH của đất ảnh hưởng nhiều đến quá trình sống và phát triển của sinhvật, quyết định tới thành phần của đất, chủng loại cũng như số lượng của vi sinhvật. 43 Độ sâu của lớp đất cũng ảnh hưởng đến sự sống của vi sinh vật. Ở lớptrên cùng có chứa nhiều vi khuẩn hiếu khí. Ngược lại ở lớp đất dưới sâu cónhiều vi khuẩn yếm khí.4. Tính chất của đất Đất là một thành phần của môi trường được đặc trưng bởi các yếu tố vậtlý và hóa học cũng như các thong số tương ứng như độ phân bố hạt theo kíchthước, độ pH, thành phần khô, hàm lượng nước, độ rỗng, khả năng hấp thụ -trao đổi ion,.. Các thành phần vô cơ và hữu cơ trong đất có khả năng trao đổi ion và tạothành các hợp chất hóa học dưới dạng các keo đất. Nhóm OH là nhóm có khả năng nhận - khử prôton. Các humic có dung lượng trao đổication rất cao,...5. Những chất dinh dưỡng vi mô và vĩ mô Đối với cây, những nguyên tố vi lượng Bo, Clo, Natri, đồng, sắt,...chỉ cógiá trị dinh dưỡng ở mức vi lượng, ở hàm lượng cao chúng lại gây độc. Phầnlớn trong số đó có vai trò như thành phần của enzyme, một số khác như Cl, Mn,Fe, Zn tham gia trong quá trình tổng hợp quang học. Các chất dinh dưỡng vĩ mô gồm cacbon, hydro, oxy, nitơ,phôtpho, lưuhuỳnh, kali, canxi, magie,... Khí quyển và nước là nguồn cung cấp C, H và O2.Các chất dinh dưỡng gốc nitơ có thể được tạo ra trực tiếp từ một số thực vật vàtừ nitơ trong khí quyển nhờ vi khuẩn cố định nitơ,..4.1.2. Sự ô nhiễm môi trường đất Đất là nơi tiếp nhận một khối lượng lớn các chất thải của thiên nhiên vàdo con người mang đến. Quá trình công nghiệp hoá càng phát triển với tốc độ cao thì hàng loạt cáchoạt động nhân tạo càng mở rộng ra ở nhiều lĩnh vực và chất thải ngày càngsinh ra nhiều hơn đi vào môi trường đất, làm ô nhiễm môi trường đất. Các nguồn gây ô nhiễm môi trường đất: - Ô nhiễm do chất thải công nghiệp 44 - Ô nhiễm do chất thải nông nghiệp - Ô nhiễm do thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hoá học - Ô nhiễm do chất thải đô thị - Ô nh ...