Bài giảng Sàng lọc phát hiện bệnh sớm trong y học gia đình - PGS.TS. Trần Khánh Toàn

Bài giảng "Sàng lọc phát hiện bệnh sớm trong y học gia đình - PGS.TS. Trần Khánh Toàn" có nội dung trình bày về khái niệm, vai trò và ý nghĩa của sàng lọc trong phát hiện bệnh sớm. Từ đó liệt kê được một số can thiệp sàng lọc đang được áp dụng phổ biến hiện nay. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sàng lọc phát hiện bệnh sớm trong y học gia đình - PGS.TS. Trần Khánh ToànSÀNG LỌC PHÁT HIỆN BỆNH SỚM TRONG Y HỌC GIA ĐÌNH PGS.TS. Trần Khánh Toàn Bộ môn Y học gia đình, Trường Đại học Y Hà Nội trankhanhtoan@hmu.edu.vnMụctiêuSau khi học xong bài này, học viên có khảnăng:v Trình bày được khái niệm, vai trò và ý nghĩa của sàng lọc trong phát hiện bệnh sớm.v Phân tích được nguyên tắc sàng lọc phát hiện bệnh sớm theo nguyên lý Y học gia đình.v Liệt kê được một số can thiệp sàng lọc đang được áp dụng phổ biến hiện nayv Trình bày được nội dung khuyến cáo sàng lọc phát hiện sớm một số bệnh mạn tính không lây nhiễm thường gặp ở tuyến cơ sở.Nộidungv Khái niệm và ý nghĩa của sàng lọcv Nguyên tắc sàng lọc phát hiện bệnh sớmv Một số khuyến cáo sàng lọc phát hiện bệnh sớm trong YHGĐKHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA CỦA SÀNG LỌC TranKhanhToan4 Khái niệm về sàng lọcv Sàng lọc là việc áp dụng một cách có hệ thống các trắc nghiệm hoặc điều tra để xác định những cá nhân có nguy cơ cao về một bệnh cụ thể để có định hướng dự phòng hoặc điều trị trong số những người chưa nhận biết các triệu chứng của bệnh đóv Sàng lọc là áp dụng một biện pháp kỹ thuật (thăm khám, xét nghiệm,…) để phát hiện một bệnh ở giai đoạn sớm trong số những người chưa có biểu hiện bệnh. TranKhanhToan5 Khái niệm về sàng lọcv Sàng lọc là quá trình áp dụng một biện pháp kỹ thuật (xét nghiệm, kiểm tra, hoặc các thủ thuật khác) để phát hiện những cá thể đang có nguy cơ phát triển thành bệnh, hoặc đã có biểu hiện bệnh tiềm ẩn ở giai đoạn tiền lâm sàng hoặc một bệnh ở thời kỳ sớm trong một cộng đồng mà bệnh đó chưa biểu hiện những triệu chứng lâm sàng có thể nhận biết.v Trắc nghiệm sàng lọc là một nghiệm pháp kỹ thuật tiến hành đối với các cá thể trong cộng đồng nhằm phát hiện sớm tình trạng bệnh tật của cộng đồng đó, phục vụ nội dung chẩn đoán cộng đồng. TranKhanhToan6Kháiniệmsànglọc TranKhanhToan7Khái niệm về sàng lọc TranKhanhToan8 Đặcđiểmcủasànglọcv Bao gồm sàng lọc toàn thể; sàng lọc có chọn lọc cho đối tượng nguy cơ cao; và sàng lọc đồng thời nhiều thử nghiệmv Sàng lọc có hiệu quả đối với một số điều kiện chỉ khi nào các cá nhân đạt đến độ tuổi nhất định, có giới tính nhất định hoặc có những yếu tố nguy cơ nhất định làm cho họ có nguy cơ phát triển các điều kiệnv Các trắc nghiệm sàng lọc không nhằm mục đích chẩn đoán mà chỉ giúp phân loại rõ ràng những người có thể bị bệnh và những người có thể không. Những người có kết quả dương tính hoặc nghi ngờ phải được chuyển đến bác sĩ để chẩn đoán và điều trị cần thiết. TranKhanhToan9 Đặcđiểmcủasànglọcv Các chương trình sàng lọc cần đảm bảo rằng một phần lớn nhóm đối tượng được sàng lọc và những người có biểu hiện bất thường được chẩn đoán và điều trị thích hợpv Các can thiệp sàng lọc được thiết kế để xác định bệnh trong cộng đồng sớm, do đó cho phép can thiệp và quản lý sớm hơn với hy vọng giảm tỷ lệ tử vong và mắc bệnh TranKhanhToan10 Mộtsốkháiniệmquantâmtrongsànglọcv Độ nhạy (sensitivity): khả năng phát hiện được bệnh trong những người có bệnhv Độ đặc hIệu (speciality): khả năng cho kết quả âm tính ở những người không bị bệnhv Giá trị chẩn đoán dương tính (Positive Predictive Value): khả năng mắc bệnh ở những người có kết quả dương tínhv Giá trị chẩn đoán âm tính: (Negative Predictive Value): khả năng không mắc bệnh trong số những người có kết quả âm tínhv Khả năng chấp nhận: khả năng đối tượng đích của sàng lọc chấp nhận tham gia TranKhanhToan11TranKhanhToan12 Ýnghĩacủacácchỉsốtrongsànglọcv Một trắc nghiệm sàng lọc nhằm đảm bảo rằng càng ít người có bệnh vượt qua được mà không bị phát hiện thì càng tốt (độ nhạy cao) và càng ít người không có bệnh phải làm thêm xét nghiệm chẩn đoán càng tốt (độ đặc hiệu cao).v Với độ nhạy và độ đặc hiệu cao, khả năng xét nghiệm dương tính sẽ cho kết quả đúng (giá trị dự báo dương) phụ thuộc mạnh mẽ vào tỷ lệ hiện mắc của bệnh trong quần thể. Nếu tỷ lệ mắc bệnh thấp, thậm chí kiểm tra sàng lọc tốt nhất cũng không phải là một chương trình y tế công cộng có hiệu quả. TranKhanhToan13NGUYÊN TẮC SÀNG LỌC PHÁT HIỆN BỆNH SỚM TranKhanhToan14 Lựachọntrắcnghiệmsànglọcv Độ nhạy cao: o  Tỷ lệ mắc thấp o  Giai đoạn sớm o  Hậu quả nếu bỏ sót (HIV, ung thư,….)v Độ đặc hiệu cao: o  Chẩn đoá ...