Bài giảng Ứng dụng sinh học phân tử trong bệnh lý thần kinh - Mai Phương Thảo

Bài giảng "Ứng dụng sinh học phân tử trong bệnh lý thần kinh" trình bày các nội dung chính sau đây: Sơ lược các kỹ thuật sinh học phân tử; Ứng dụng kỹ thuật phân tử trong nghiên cứu và thực hành lâm sàng bệnh lý thần kinh; Triển vọng và thách thức. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ứng dụng sinh học phân tử trong bệnh lý thần kinh - Mai Phương ThảoMai Phương ThảoBỘ MÔN SINH LÝ – SINH LÝ BỆNH MIỄN DỊCHĐẠI HỌC Y DƯỢC TP.HỒ CHÍ MINHPre-test1. Sơ lược các kỹ thuật sinh học phân tử2. Ứng dụng kỹ thuật phân tử trong nghiên cứu và thực hành lâm sàng bệnh lý thần kinh3. Triển vọng và thách thức4. Kết luận Giải trình tự Sanger ▪ Tiêu chuẩn vàng ▪ Khảo sát từng gen ▪ Tốn thời gian, chi phí cao khi phân tích nhiều gen, gen nhiều exon Giải trình tự Sanger (Sanger sequencing) Giải trình tự thế hệ mới (Next generation sequencing) ▪ Phân tích nhiều gen, nhiều mẫu cùng lúchttps://doi.org/10.1016/j.mayocp.2016.09.008 Giải trình tự Sanger (Sanger sequencing) Giải trình tự thế hệ mới (Next generation sequencing) Phát hiện lặp/mất đoạn gen ▪ MLPA (Multiplex Ligation-dependent Probe Amplification) ▪ FISH (Fluorescence in situ hybridization)MLPA FISH Giải trình tự Sanger (Sanger sequencing) Giải trình tự thế hệ mới (Next generation sequencing) Phát hiện lặp/mất đoạn gen Xác định điểm đa hình/ĐB điểm đã biết Đặc điểm Xét nghiệm Lấy mẫu bệnh gen Chẩn đoánBệnh nhân di truyền Đặc điểm Xét nghiệm Lấy mẫu bệnh gen Chẩn đoánBệnh nhân - Bệnh sử di truyền - Triệu chứng LS - Tiền căn gia đình - CLS: XN máu ([CK]), EMG/NCV, Hình ảnh học - Sinh thiết cơ/dây thần kinh (±) BN yếu + teo cơ, giảm cảm giác tay+chân, dấu hiệu bệnh lý thần kinh ngoại biên → Gia đình có người nào bệnh? Đặc điểm Xét nghiệm Lấy mẫu bệnh gen Chẩn đoánBệnh nhân - DNA / bạch cầu (ống EDTA), nước bọt, mô di truyền /lam kính - DNA bền ở nhiệt độ phòng /4oC nhiều tuần- tháng-năm - Chỉ cần lượng rất nhỏ - Lấy mẫu gia đình Đặc điểm Xét nghiệm Lấy mẫu bệnh gen Chẩn đoánBệnh nhân - Trung tâm/đơn vị SHPT di truyền - Tra cứu trên các CSDL: Gene Reviews, OMIM, Neuromuscular Disease website Khảo sát Khảo sát Khảo sátgen mục tiêu bộ gen đoạn lặpLoạn dưỡng cơ Duchene ▪ Protein dystrophin ▪ DT liên kết NST X ▪ Mất đoạn dystrophin → mất chức năng → thoái hóa cơ ▪ Chẩn đoán: Tuổi KP, phân bố yếu cơ, đặc điểm DT, ↑ CK, EMG, sinh thiết cơKiểm tra lặp/mất đoạn dystrophin 75% Giải trình tự tìm đột biến điểm (*) 15% Hóa mô miễn dịch (**) 100% (*) : đắt tiền, có thể lấy mẫu máu / nước bọt (**) : chẩn đoán không rõ, xét nghiệm di truyền âm tính• Quản lý điều trị• Tiên lượng• Tư vấn di truyền• Hỗ trợ doi: 10.1038/s41572-021-00255-4; Article citation ID: (2021) 7:14https://doi.org/10.3389/fcvm.2022.851491 BN nữ, 16 tuổi, được BS CTCH chỉ định đo điện cơ Khám: ▪ Teo cơ ngọn chi + mất phản xạ; yếu cơ gốc chi ▪ Mất cảm giác không đối xứng ▪ Tiến triển dần, chân → tay▪ Tiền căn: chạy nhảy khó, dễ té (27 tháng tuổi), phẫu thuật gân gót (8 tuổi)▪ EMG: Mất đáp ứng vận động, cảm giác trên tất cả các dây TK được khảo sát, có hiện tượng mất phân bố và tái phân bố TK