Bài trí nội thất trong ngôi đình của người Việt

Từ nhận thức đình làng là một công trình kiến trúc đa năng và tổng hợp, bài viết dẫn người đọc qua không gian nội thất của đình làng (có dẫn chứng cụ thể), rồi định vị, gọi tên các thành phần kiến trúc, tiếp tới là bàn về các đồ thờ cơ bản với ý nghĩa chính về chúng, vai trò của chúng trong lễ nghi. Bài viết cũng đặt một trọng tâm vào nghệ thuật tạo hình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài trí nội thất trong ngôi đình của người Việt 0G9+(LM/LGM0G.MJM)9MEHM8KLG:M#,EMH
RML EMHKkHOOO BÀI TRÍ NỘI THẤT TRONG NGÔI ĐÌNH CỦA NGƯỜI VIỆT 24 dNH=dea2dedOeKeW*NeZ4ceca/dV TÓM TẮT Từ nhận thức đình làng là một công trình kiến trúc đa năng và tổng hợp, bài viết dẫn người đọc qua không gian nội thất của đình làng (có dẫn chứng cụ thể), rồi định vị, gọi tên các thành phần kiến trúc, tiếp tới là bàn về các đồ thờ cơ bản với ý nghĩa chính về chúng, vai trò của chúng trong lễ nghi. Bài viết cũng đặt một trọng tâm vào nghệ thuật tạo hình. Từ khóa: không gian; nội thất; đồ thờ; đình làng. ABSTRACT From the awareness of communal house is a multi-functions and general architecture, the paper links readers to the communal house interiors (detailed cases), then to position, to name architecture elements, meanings and roles of popular worship objects in ritual activities. The paper focuses on plastic art. Key words: Space; Interior; Worship Object; Communal House. ình làng là ngôi nhà chung của làng, nơi bảo tồn những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người Việt. Đình thờ Thành hoàng làng - vị thần bảo hộ của mỗi làng Việt cổ truyền. Đình cũng là trung tâm sinh hoạt chính trị và xã hội của làng. Không gian quy hoạch đình làng có sự gắn bó hài hòa của 3 loại không gian kiến trúc: kín, nửa kín và thông thoáng, nhằm phục vụ chức năng đa dạng của công trình. Kiến trúc đình làng có thể chỉ là một nếp nhà 4 mái, với mặt bằng kiểu chữ Nhất, cũng có những ngôi đình quy mô, phức tạp hơn, với những dạng bố cục mặt bằng chữ Đinh, chữ Nhị, chữ Công,… Trong các thành phần kiến trúc đình làng, đáng chú ý là đại đình. Hậu cung là nơi thờ thần - Thành hoàng làng, giữ các vật thiêng, đồ thờ cúng, ở vị trí trung tâm kín đáo để tạo không khí huyền bí, trang nghiêm. Đây thường là một dạng không gian quây kín cố định, có thể nằm lọt ngay trong gian trung tâm của tòa đại đình (Chu Quyến) hoặc được bố cục riêng một nếp nhà ở phía sau nối tiếp với tòa đại đình bằng một nhà ống muống (Đình Bảng). Đại đình là nơi hành lễ, sinh hoạt công cộng và có khi cả việc Đ * Đại học Mỹ thuật Công nghiệp hành chính công vụ, nên đòi hỏi diện tích và không gian khá lớn, bề thế. Giải pháp kiến trúc thông dụng của kiến trúc tòa đại đình thường là một nếp nhà rộng lòng 3 - 5 - 7 gian, có chái hoặc không có chái; 4 mặt có khi được bưng ván/vách hoặc cũng có công trình để thông thoáng với những hàng cột và lan can đơn giản. Những ngôi đình làng tương đối quy mô thường được cấu tạo sàn/sạp bằng ván gỗ, với mức cao thấp khác nhau, thể hiện rõ sự phân hạng về ngôi thứ và “quyền lợi” của mỗi người trong làng xã Việt xưa (trong những dịp tế lễ, hội hè). Nhà tiền tế là hạng mục công trình muộn, thường có kích thước và quy mô nhỏ hơn tòa đại đình, mặt bằng hình chữ nhật hoặc hình vuông và đa số không có cửa vách bao quanh. Hệ thống bài trí nội thất trong đình làng Việt lệ thuộc vào quá trình chuyển tiếp sinh động qua các giai đoạn lịch sử. Qua những không gian thờ tự điển hình ở những ngôi đình lớn hiện còn ở khắp các xứ Đông, Nam, Đoài, Bắc ở miền Bắc Việt Nam, ta có thể phần nào hình dung được cách bài trí nội thất trong không gian đình làng cổ xưa của người Việt. Ở những đình có niên đại sớm, ban thờ thường ở một sàn gác lửng, phía trước có cửa võng. Phía sau là hậu cung quây kín, nơi đặt bài vị, ngai ỷ và sau này ở đôi nơi còn có thêm tượng DBM=MA>I@MJM