Bàn về Nhà nước

Các đồng chí, theo chương trình học tập của các đồng chí đã đưa cho tôi, thì đề tài cuộc nói chuyện hôm nay là vấn đề nhà nước. Tôi không biết các đồng chí đã hiểu biết vấn đề này đến mức độ nào. Nếu tôi không nhầm, thì lớp học của các đồng chí mới bắt đầu, và đây là lần đầu tiên mà các đồng chí đề cập đến vấn đề này một cách có hệ thống. Nếu như vậy thì rất có thể là trong buổi nói chuyện thứ nhất về vấn đề khó đó,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bàn về Nhà nước Bàn về Nhà nướcCác đồng chí, theo chương trình học tập của các đồng chí đã đưa cho tôi, thì đề tàicuộc nói chuyện hôm nay là vấn đề nhà nước. Tôi không biết các đồng chí đã hiểubiết vấn đề này đến mức độ nào. Nếu tôi không nhầm, thì lớp học của các đồng chímới bắt đầu, và đây là lần đầu tiên mà các đồng chí đề cập đến vấn đề này mộtcách có hệ thống. Nếu như vậy thì rất có thể là trong buổi nói chuyện thứ nhất vềvấn đề khó đó, bản trình bày của tôi sẽ không được sáng rõ lắm mà cũng không dễhiểu lắm đối với nhiều thính giả của tôi. Và nếu có như thế thì các đồng chí cũngkhông nên lo ngại, vì vấn đề nhà nước là một trong những vấn đề phức tạp nhất,khó khăn nhất, có lẽ là vấn đề mà các học giả, các nhà văn và các nhà triết học tưsản đã làm cho rắc rốt nhất.Vì vậy, chúng ta không bao giờ nên hy vọng rằng, trong một bài nói chuyện ngắn,lại có thể làm sáng tỏ hoàn toàn vấn đề đó ngay được. Sau bài nói chuyện thứ nhấtvề vấn đề này, các đồng chí nên đánh dấu những đoạn khó hiểu hay tối nghĩa, đểrồi nghiên cứu lại lần thứ hai, lần thứ ba, lần thứ tư; để sau này bổ sung và làmsáng tỏ những điểm trước còn khó hiểu, bằng cách tham khảo thêm tài liệu, cũngnhư bằng cách nghe các bài giảng và dự các buổi nói chuyện. Tôi hy vọng rằngchúng ta lại sẽ có dịp họp lại với nhau và khi đó, chúng ta sẽ có thể trao đổi quanđiểm về tất cả các vấn đề mới phát sinh thêm, và làm sáng tỏ điểm nào còn tồinhất. Tôi cũng hy vọng rằng để bổ sung các bài nói chuyện và các bài giảng, cácđồng chí sẽ dành một số thì giờ nhất định để đọc ít nhất là một vài tác phẩm chủyếu của Mác và Ăng-ghen. Tôi tin chắc rằng trong bản kê các sách nên đọc, vàtrong các sách mà thư viện của các đồng chí dành cho các học viên ở trường củacán bộ xô-viết và cán bộ đảng – chắc chắn là các đồng chí sẽ tìm thấy các tácphẩm chủ yếu đó; và tuy việc trình bày khó hiểu có thể làm cho một số đồng chílúc đầu đâm hoảng, nhưng tôi xin nhắc các đồng chí một lần nữa rằng không nênvì thế mà lo ngại, chỗ nào đọc lần đầu còn khó hiểu thì sẽ trở thành dễ hiểu khiđọc đến lần thứ hai hoặc khi về sau các đồng chí đề cập vấn đề theo một khía cạnhkhác; tôi xin nhắc lại, vấn đề ấy hết sức phức tạp và đã bị các học giả và tác giả tưsản làm rắc rối nhiều đến nối người nào muốn thật sự nghiên cứu và tự mình hiểusâu vấn đề ấy thì phải nghiên cứu nhiều lần, luôn luôn trở lại vấn đề ấy và xem xétnó trên nhiều khía cạnh, mới có thể hiểu rõ ràng và chắc chắn được. Và các đồngchí lại càng dễ trở lại vấn đề ấy và xem xét nó trên nhiều khía cạnh, mới có thểhiểu rõ ràng và chắc chắn được. Và các đồng chí lại càng dễ trở lại vấn đề đó vìđấy là một vấn đề rất cơ bản, rất mấu chốt trong toàn bộ chính trị, đến nỗi khôngnhững trong thời đại giông tố và cách mạng như thời đại chúng ta, mà ngay cảtrong các thời đại yên tĩnh nhất thì hàng ngày trên mọi báo chí, khi bàn đến bất cứvấn đề kinh tế hay chính trị nào, bao giờ các đồng chí cũng sẽ vấp phải câu hỏinày: nhà nước là gì, bản chất của nó là gì, vai trò của nó là gì, và thái độ của đảngta, của đảng đang đấu tranh để lật đổ chế độ tư bản, của đảng cộng sản, đối với nhànước như thế nào; – hàng ngày, vì lý do này hay lý do khác, các đồng chí sẽ gặplại vấn đề đó. Điều chủ yếu nhất là việc các đồng chí đọc sách, nghe các buổi nóichuyện và nghe giảng về nhà nước sẽ mang lại cho các đồng chí cái kết quả là biếttự mình đề cập đến vấn đề ấy, vì các đồng chí sẽ gặp phải vấn đề ấy trong rấtnhiều trường hợp khác nhau, trong từng vấn đề nhỏ một, trong các sự kết hợp bấtngờ nhất, trong các cuộc nói chuyện và tranh luận của các đồng chí với đốiphương của mình. Chỉ khi nào các đồng chí biết tự mình tìm ra phương hướngtrong vấn đề đó, thì các đồng chí mới có thể coi mình là đã đủ vững vàng trongnhững niềm tin của mình và bảo vệ những niềm tin đó một cách thắng lợi trướcbất cứ người nào và bất cứ lúc nào.Sau vài nhận xét vắn tắt ấy, tôi nói sang bản thân vấn đề: nhà nước là gì, nó đãxuất hiện như thế nào, và thái độ của đảng cộng sản là đảng của giai cấp côngnhân đang đấu tranh để lật đổ hoàn toàn chủ nghĩa tư bản, đối với nhà nước, vềcăn bản phải như thế nào?Tôi đã nói rằng chưa chắc là có một vấn đề nào lại bị các đại biểu của khoa học,triết học, luật học, kinh tế chính trị học và báo chí tư sản, vô tình hay cố ý, làm chorắc rối như vấn đề nhà nước. Cho đến nay, người ta vẫn hay lầm lẫn vấn đề nàyvới các vấn đề tôn giáo; rất nhiều khi, không những tín đồ của các học thuyết tôngiáo (đó là điều hoàn toàn tự nhiên về phần họ), mà ngay cả những người tự do làđã thoát khỏi mọi thành kiến tôn giáo cũng vậy, họ đều lầm lẫn vấn đề riêng biệtvề nhà nước với các vấn đề tôn giáo, họ cố sức dựng lên một lý luận – thườngthường là phức tạp, dựa trên một quan niệm và một lập luận về mặt tư tưởng vàtriết học – cho rằng nhà nước là một cái gì thần bí, siêu tự nhiên, là một sức mạnhnào đó đã làm cho nhân loại sống được, một sức mạnh đem lại hay có thể đem lại,mang lại theo nó một cái gì không phải là của con người, mà là cái gì từ ngoài đemvào con người, nghĩa là một sức mạnh do trời sinh ra. Và cần phải nhấn mạnh rằnglý luận ấy gắn liền rất mật thiết với lợi ích của các giai cấp bóc lột, – giai cấp địachủ và tư bản, – nó phục vụ rất đắc lực cho lợi ích của bọn họ, nó tiềm nhiễm rấtsâu vào các tập quán, quan điểm và khoa học của các ngài đại biểu của giai cấp tưsản, đến nỗi các đồng chí luôn luôn thấy những vết tích của nó, thậm chí trongquan niệm của bọn men-sê-vích và bọn xã hội chủ nghĩa – cách mạng về nhànước, bọn này gạt bỏ một cách căm phẫn ngay cả ý kiến cho rằng bọn chúng bịcác thành kiến tôn giáo chi phối, và tin chắc rằng bọn chúng có thể quan niệm vấnđề nhà nước một cách hoàn toàn sáng suốt. Sở dĩ vấn đề này rắc rối và phức tạpđến như thế là vì, hơn tất cả các vấn đề khác, nó đụng chạm đến lợi ích của cácgiai cấp thống trị (về mặt này, nó chỉ kém các nguyên lý của khoa học kinh tếthôi). Học thuyết về nhà nước là dùng ...