Báo cáo nghiên cứu khoa học 330 NĂM VỊ THẾ MỸ THO

Mỹ Tho thời chúa Nguyễn và vua Nguyễn Xưa nay có khá nhiều ý kiến khác nhau về thời điểm lưu dân người Việt đặt chân lên đất Đồng Nai-Gia Định. Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư thì từ năm Quý Tỵ (1413), lớp lưu dân thứ nhất đã vào Đồng Nai-Gia Định một cách ồ ạt vì cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hậu Trần trên đất Hóa Châu đã thất bại hoàn toàn, đẩy nhóm người này đi vào tuyệt lộ. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " 330 NĂM VỊ THẾ MỸ THO " 109 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 1 (78). 2010 330 NAÊM VÒ THEÁ MYÕ THO Lê Công Lý* 1. Myõ Tho thôøi chuùa Nguyeãn vaø vua Nguyeãn Xöa nay coù khaù nhieàu yù kieán khaùc nhau veà thôøi ñieåm löu daân ngöôøi Vieätñaët chaân leân ñaát Ñoàng Nai-Gia Ñònh. Theo nhaø nghieân cöùu Nguyeãn Ñình Töthì töø naêm Quyù Tî (1413), lôùp löu daân thöù nhaát ñaõ vaøo Ñoàng Nai-Gia Ñònhmoät caùch oà aït vì cuoäc khaùng chieán choáng quaân Minh cuûa nhaø Haäu Traàn treânñaát Hoùa Chaâu ñaõ thaát baïi hoaøn toaøn, ñaåy nhoùm ngöôøi naøy ñi vaøo tuyeät loä. Tuy nhieân, ñoù cuõng chæ laø suy ñoaùn. Maõi ñeán naêm 1623, sau khi gaû coâng(1)chuùa Ngoïc Vaïn cho quoác vöông Chaân Laïp (1620), chuùa Nguyeãn Phuùc Nguyeânmôùi “möôïn” ñaát Chaân Laïp ñeå laäp hai traïm thu thueá taïi Saøi Goøn (nay laø ChôïLôùn) vaø Beán Ngheù (nay laø Saøi Goøn). Ñaây laø caùi moác ghi daáu thôøi ñieåm löudaân ngöôøi Vieät chính thöùc ñaët chaân leân ñaát Ñoàng Nai-Gia Ñònh. Giai ñoaïn naøy caùc giaùo só Thieân Chuùa giaùo baét ñaàu truyeàn ñaïo vaøonöôùc ta vaø gaëp söï caám ñoaùn maïnh meõ cuûa trieàu ñình chuùa Nguyeãn. Caùccuoäc baét ñaïo cuûa chuùa Nguyeãn ñaõ giaùn tieáp ñaåy nhieàu gia ñình löu daân troâigiaït vaøo Nam. Hieän nay taïi khu ñaát thaùnh cuûa giaùo xöù Ba Gioàng (thuoäc aáp Taân Quôùi, xaõ Taân Lyù Ñoâng, huyeän Chaâu Thaønh, tænh Tieàn Giang) coù nhieàu ngoâi moä coå xaây baèng oâ döôùc vôùi moä bia coù hình thaùnh giaù ñeà caùc chöõ soá 1663, 1664… vaø nhieàu chöõ Haùn ñaõ lu môø khoâng theå ñoïc ñöôïc. Ñieàu naøy chöùng toû löu daân ngöôøi Vieät ñaõ ñaët chaân sinh soáng taïi gioàng Traán Ñònh ít nhaát moät vaøi theá heä so vôùi thôøi khaéc lòch söû 1698. Theo Ñaïi Nam nhaát thoáng chí thì ñaát Ba Gioàng nguyeân laø cuûa nöôùc Moä coå taïi nhaø thôø Ba Gioàng Thuûy Chaân Laïp. Naêm 1679, chuùaNguyeãn Phuùc Taàn cho nhoùm ngöôøi Minh phaûn Thanh do Döông Ngaïn Ñòch caàmñaàu ñeán phía taû ngaïn haï löu soâng Tieàn laäp Myõ Tho ñaïi phoá. Ñeán naêm 1698, chuùaNguyeãn Phuùc Chu phaùi quan Chöôûng cô Leã Thaønh haàu Nguyeãn Höõu Caûnh vaøokinh löôïc xöù Gia Ñònh, laáy ñaát Ñoàng Nai ñaët laøm huyeän Phöôùc Long, döïng dinhTraán Bieân; laáy ñaát Saøi Goøn ñaët laøm huyeän Taân Bình, döïng dinh Phieân Traán. Khi cô sôû haønh chính ñaõ ñöôïc xaùc laäp, chuùa Nguyeãn ra söùc ñaåy maïnhdi daân töø vuøng Thuaän-Quaûng vaøo Nam khai hoang laäp aáp baèng nhieàu chínhsaùch öu tieân, öu ñaõi vaø caû trôï caáp taøi löïc, vaät löïc. Phaân vieän Vaên hoùa Ngheä thuaät Vieät Nam taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh.*110 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 1 (78). 2010 Muøa thu naêm 1705, nöôùc Chaân Laïp coù noäi loaïn, quan Thoáng suaát NguyeãnCöûu Vaân ñöôïc leänh ñi deïp loaïn. Sau khi chieán thaéng trôû veà, oâng nhaän thaáyVuõng Guø laø nôi quaân giaëc Cao Mieân thöôøng quaáy roái neân lieàn cho ñaép luõy daøitöø quaùn Thò Cai ñeán chôï Löông Phuù vaø ñaøo thoâng hai ñaàu ngoøi soâng VuõngGuø vaø Myõ Tho ñeå laøm theá giao thoâng phoøng bò, goïi laø kinh Vuõng Guø (ñeánnaêm 1819 naïo veùt theâm, goïi laø kinh Baûo Ñònh). Ñaây laø kinh ñaøo ñaàu tieân noái soâng Vaøm Coû Taây vôùi soâng Tieàn taïi MyõTho, naèm treân tuyeán giao thoâng thuûy töø mieàn Taây leân Saøi Goøn. Nhôø ñoù maøñeán naêm 1741 chuùa Nguyeãn Phuùc Khoaùt cho môû ra 9 tröôøng bieät naïp chodaân laäp aáp khai hoang vaø thu thueá. Rieâng khu vöïc Myõ Tho coù tôùi 4 tröôøngbieät naïp laø Tam Laïch, Baû Canh, Quy An, Quy Hoùa. Cuõng töø trung taâm Myõ Tho maø ñòa baøn cuûa ngöôøi Vieät môû roäng daàn.Ñaëc bieät, ôû khoaûng giöõa Saøi Goøn vaø Myõ Tho laø daõy ñaát gioàng cao raùo neânsôùm thu huùt caùc luoàng di daân. Naêm 1772, chuùa Nguyeãn Phuùc Thuaàn sai quantraán thuû Gia Ñònh laáy ñaát Myõ Tho laäp thaønh ñaïo ...