Báo cáo nghiên cứu khoa học BIỂN ĐÔNG - BA GIAI ĐOẠN, BỐN THÁCH THỨC, HAI CÁCH TIẾP CẬN KHU VỰC VÀ MỘT NIỀM TIN

Các tranh chấp gần đây tại biển Đông và biển Hoa Đông đang làm cho tình hình châu Á nóng lên, làm các nước trong khu vực cảnh giác và e ngại, tác động đến sự ổn định và phát triển kinh tế. 1. Ba giai đoạn hình thành và quản lý tranh chấp trên biển Đông Lịch sử tranh chấp tại biển Đông có thể chia làm ba giai đoạn gắn liền với những hướng giải quyết đã được đưa ra. Giai đoạn một - tranh chấp chủ quyền trên các đảo đá trong lịch sử cho đến...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " BIỂN ĐÔNG - BA GIAI ĐOẠN, BỐN THÁCH THỨC, HAI CÁCH TIẾP CẬN KHU VỰC VÀ MỘT NIỀM TIN "62 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010 BIEÅN, ÑAÛO VIEÄT NAM BIEÅN ÑOÂNG - BA GIAI ÑOAÏN, BOÁN THAÙCH THÖÙC, HAI CAÙCH TIEÁP CAÄN KHU VÖÏC VAØ MOÄT NIEÀM TIN Nguyễn Hồng Thao* Caùc tranh chaáp gaàn ñaây taïi bieån Ñoâng vaø bieån Hoa Ñoâng ñang laøm chotình hình chaâu AÙ noùng leân, laøm caùc nöôùc trong khu vöïc caûnh giaùc vaø e ngaïi,taùc ñoäng ñeán söï oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá. 1. Ba giai ñoaïn hình thaønh vaø quaûn lyù tranh chaáp treân bieån Ñoâng Lòch söû tranh chaáp taïi bieån Ñoâng coù theå chia laøm ba giai ñoaïn gaén lieànvôùi nhöõng höôùng giaûi quyeát ñaõ ñöôïc ñöa ra. Giai ñoaïn moät - tranh chaáp chuû quyeàn treân caùc ñaûo ñaù trong lòch söûcho ñeán naêm 1958. Giai ñoaïn hai - tranh chaáp laõnh thoå môû roäng vaø lieân keát chaët cheõ vôùitranh chaáp vuøng bieån do söï ñònh hình vaø phaùt trieån cuûa luaät bieån quoác teátöø 1958 ñeán 2009. Giai ñoaïn ba - quaûn lyù vaø giaûi quyeát tranh chaáp bieån ñaûo baèng bieänphaùp hoøa bình vaø caùch tieáp caän khu vöïc, töø 2009 trôû ñi. Giai ñoaïn moät - tranh chaáp chuû quyeàn treân caùc ñaûo ôû bieån Ñoâng, taäptrung chuû yeáu giöõa Vieät Nam vaø Trung Quoác nhöng khoâng phaûi khoâng coùnhöõng chuû theå tranh chaáp khaùc. Söï kieän Ñoâ ñoác Lyù Chuaån thaùm saùt HoaøngSa naêm 1909 ñöôïc coi laø môû ñaàu tranh chaáp treân bieån Ñoâng, vaøo thôøi ñieåmVieät Nam maát ñoäc laäp vaø Phaùp chöa thaät söï saün saøng cho vieäc baûo veä danhnghóa chuû quyeàn keá thöøa töø caùc hoaït ñoäng thöïc söï, lieân tuïc vaø hoøa bình cuûañoäi Hoaøng Sa do nhaø Nguyeãn (chuùa Nguyeãn, vua Nguyeãn) thaønh laäp töø theákyû thöù XVII. Tranh chaáp tieáp tuïc leo thang vôùi caùc coâng haøm cuûa phaùi ñoaønngoaïi giao Trung Quoác taïi Paris naêm 1932: “Taây Sa [töùc Hoaøng Sa cuûa VieätNam. BBT] taïo thaønh cöïc nam cuûa laõnh thoå Trung Quoác”(1) vaø nhöõng naêmtieáp theo: “Nam Sa [Tröôøng Sa. BBT] laø ñieåm taän cuøng phía nam cuûa laõnhthoå Trung Quoác”. Trung Quoác tuyeân boá danh nghóa chuû quyeàn treân caùc ñaûodöïa treân quyeàn phaùt hieän, hoaït ñoäng ñaùnh baét vaø ñaët teân cuûa ngö daân TrungQuoác ngöôïc laïi lòch söû ñeán thôøi Haùn Vuõ Ñeá theá kyû II tröôùc Coâng nguyeân.Nhaät, Anh, Phaùp ñeàu ñaõ töøng tuyeân boá coù chuû quyeàn treân Tröôøng Sa vaøñeàu laàn löôït tuyeân boá töø boû theo nhöõng caùch khaùc nhau. Naêm 1939, Anh töøboû yeâu saùch chuû quyeàn Tröôøng Sa khi nhaän thaáy vieäc uûng hoä tuyeân boá cuûacaùc tö nhaân Anh laø khoâng phuø hôïp vôùi luaät quoác teá vaø cho raèng vieäc baûo veä* Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi. Tham luaän trình baøy taïi Hoäi thaûo khoa hoïc quoác teá laàn thöù hai veà bieån Ñoâng vôùi chuû ñeà: “Bieån Ñoâng: Hôïp taùc vì an ninh vaø phaùt trieån trong khu vöïc”, do Hoïc vieän Ngoaïi giao vaø Hoäi Luaät gia Vieät Nam toå chöùc ngaøy 11-12/11/2010 taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 63Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (83). 2010Tröôøng Sa tröôùc heát thuoäc quyeàn haïn cuûa Chính phuû Phaùp.(2) Vôùi Hieäp öôùcvònh Haï Long naêm 1949, Phaùp chuyeån giao chuû quyeàn treân Nam Kyø trongñoù coù Tröôøng Sa maø Phaùp ñaõ tuyeân boá chieám höõu töø naêm 1933 cho Quoác giaVieät Nam.(3) Ba Hoäi nghò Cairo 1943, Postdam naêm 1945 vaø San Francisco1951 ñaõ goùp phaàn truïc xuaát Nhaät Baûn khoûi caùc laõnh thoå maø nöôùc naøy chieámñöôïc baèng vuõ löïc vaø loøng tham, trong ñoù coù Tröôøng Sa vaø Hoaøng Sa. Trong caû giai ñoaïn naøy ñaõ khoâng coù moät cuoäc ñaøm phaùn hoøa bình naøogiöõa caùc beân tranh chaáp cho duø ñaõ coù nhöõng ñeà xuaát hieám hoi ñöa tranhchaáp ra tröôùc Troïng taøi quoác teá. Khoâng coù baát cöù tuyeân boá yeâu saùch naøo veàcaùc vuøng bieån duø ôû Cairo, Postdam hay San Francisco. Ñöôøng chöõ U lieànñoaïn, roài 11 ñoaïn vaø sau cuøng 9 ñoaïn cuûa Trung Hoa Daân quoác, hay tuyeânboá cuûa Traàn Vaên Höõu [Thuû töôùng Chính phuû Quoác gia Vieät Nam. BBT], ChuAÂn Lai [Thủ tướng Chính phủ Cộng hoøa Nhaân daân Trung Hoa. BBT] naêm1951 ñeàu khoâng coù caâu chöõ naøo veà yeâu saùch caùc vuøng bieån hay vuøng nöôùclòch söû. Ñieàu naøy cuõng deã hieåu vì luùc ñoù caùc quoác gia xung quanh bieån Ñoângquan taâm nhieàu hôn ñeán giaønh ñoäc laäp, baûo veä chuû quyeàn treân laõnh thoå vaøcaùc ñaûo hôn laø caùc quyeàn lôïi ñaïi döông. Caùc khaùi nieäm vuøng bieån du nhaäp töøphöông Taây chæ döøng laïi töø 3 haûi lyù laõnh haûi cho ñeán 20km vuøng ñaùnh caù.Hoäi nghò hoøa bình San Francisco naêm 1951 laø coá gaéng quoác teá duy nhaát veàgiaûi quyeát chuû quyeàn: Nhaät Baûn töø boû moïi quyeàn, danh nghó ...