Báo cáo nghiên cứu khoa học Tôn Trung Sơn và chủ nghĩa tam dân

Tôn Trung Sơn (1866 – 1925) là nhà tiên phong vĩ đại của cách mạng dân chủ Trung Hoa thời cận đại. Ông tên là Văn, tự là Đức Minh, hiệu là Nhật Tân, sau đổi là Dật Tiên, khi hoạt động cách mạng ở Nhật Bản mang bí danh là Trung Sơn Tiều, quê ở thôn Thuý Hanh, H-ơng Sơn (nay là thành phố Trung Sơn) tỉnh Quảng Đông, xuất thân trong một gia đình nông dân, từ nhỏ đã tham gia lao động sản xuất. Tuổi thanh thiếu niên, ông đã chịu ảnh h-ởng truyền thống đấu tranh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Tôn Trung Sơn và chủ nghĩa tam dân " 61T«n Trung S¬n … Phan V¨n C¸c ¸n chÝnh trÞ t− s¶n, th−êng ph¸t biÓu «n Trung S¬n (1866 – 1925) T c¸c ng«n luËn chèng Thanh, ®ång thêi lµ nhµ tiªn phong vÜ ®¹i cña b¾t ®Çu kÕt giao víi c¸c nhµ c¶i l−¬ng c¸ch m¹ng d©n chñ Trung chñ nghÜa ®−¬ng thêi nh− Hµ Kh¶i,Hoa thêi cËn ®¹i. ¤ng tªn lµ V¨n, tù lµ TrÞnh Quang øng v.v… N¨m 1892, T«n§øc Minh, hiÖu lµ NhËt T©n, sau ®æi lµ Trung S¬n tèt nghiÖp ë Th− viÖn T©y yDËt Tiªn, khi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng ë Hång K«ng, sau ®ã võa hµnh nghÒ y võaNhËt B¶n mang bÝ danh lµ Trung S¬n tæ chøc héi bÝ mËt ph¶n Thanh ë ¸o M«n,TiÒu, quª ë th«n Thuý Hanh, H−¬ng S¬n Qu¶ng Ch©u v.v…, liªn l¹c víi c¸c nhµ(nay lµ thµnh phè Trung S¬n) tØnh chÝ sÜ, söa so¹n thµnh lËp ®oµn thÓ c¸chQu¶ng §«ng, xuÊt th©n trong mét gia m¹ng. N¨m 1894, «ng göi th− lªn Tæng®×nh n«ng d©n, tõ nhá ®· tham gia lao ®èc Trùc LÖ-B¾c d−¬ng ®¹i thÇn LÝ®éng s¶n xuÊt. Tuæi thanh thiÕu niªn, Hång Ch−¬ng nªu ra chñ tr−¬ng c¶i c¸ch«ng ®· chÞu ¶nh h−ëng truyÒn thèng ®Êu “nh©n n¨ng tËn k× tµi, ®¹i n¨ng tËn k×tranh cña n«ng d©n Qu¶ng §«ng, cã c¶m lîi, vËt n¨ng tËn k× dông, ho¸ n¨ngt×nh víi sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña Th¸i s−íng k× l−u” (nghÜa lµ lµm sao choB×nh Thiªn Quèc. ng−êi cã thÓ dèc hÕt tµi, ®Êt cã thÓ s¶n N¨m 1899 (Quang Tù 5), T«n Trung sinh hÕt hoa lîi, vËt cã thÓ cèng hiÕn hÕtS¬n theo mÑ ®Õn §µn H−¬ng S¬n(1). BÊy c«ng dông, hµng ho¸ cã thÓ l−u th«nggiê anh c¶ «ng lµ T«n Mi ®· thµnh mét th«ng suèt) nh−ng dÜ nhiªn chñ tr−¬ngnhµ t− b¶n Hoa kiÒu ë ®ã. ChÝnh ng−êi cña «ng kh«ng ®−îc chÊp nhËn.anh nµy ®· tµi trî cho T«n Trung S¬n Th¸ng 11 n¨m 1894, T«n Trung S¬nlÇn l−ît ®−îc tiÕp thu mét nÒn gi¸o dôc tõ Th−îng H¶i ®i Hawai tæ chøc H−ngcËn ®¹i ph−¬ng T©y t−¬ng ®èi cã hÖ Trung héi nh»m cøu v·n nguy vong,thèng ë Hawai, Qu¶ng Ch©u vµ Hång chÊn h−ng Trung Hoa víi lêi thÒ “®¸nhK«ng. Cuéc chiÕn tranh Trung-Ph¸p ®uæi giÆc Th¸t, kh«i phôc Trung Hoa,1883–1885 ®· kh¬i dËy nhiÖt t×nh yªu s¸ng lËp chÝnh phñ hîp chóng”. Th¸ng 2n−íc ë T«n Trung S¬n tr−íc c¬ nguy n¨m 1895, liªn hîp víi tæ chøc yªu n−ícvong cña d©n téc. ¤ng tËn m¾t chøng cña trÝ thøc Hång K«ng lµ Phô nh©n v¨nkiÕn tÖ h− b¹i chuyªn chÕ vµ téi b¸n x·(2), lËp ra H−ng Trung héi Hång K«ng.n−íc cña triÒu ®×nh nhµ Thanh, vµ b¾t®Çu n¶y sinh t− t−ëng chèng Thanh vµmuèn c¶i t¹o Trung Quèc b»ng ph−¬ng * PGS. ViÖn Nghiªn cøu H¸n N«m. nghiªn cøu trung quèc sè 5(69)-200662Th¸ng 10 n¨m ®ã, H−ng Trung héi bÝ c¸ch m¹ng trong l−u häc sinh c¸c n−ícmËt dù ®Þnh khëi nghÜa ë Qu¶ng Ch©u, BØ, §øc, Ph¸p, vµ còng trong thêi giansong c«ng viÖc b¹i lé vµ bÞ thÊt b¹i. T«n nµy ®· b¾t liªn l¹c víi c¸c ®oµn thÓ c¸chTrung S¬n buéc ph¶i l−u vong ra h¶i m¹ng vµ c¸c chÝ sÜ ë trong n−íc.ngo¹i, ch¹y sang NhËt, råi ®i Hawai, sau Th¸ng 8 - 1905, dùa trªn c¬ së cña®ã b«n ba sang MÜ vµ sang ch©u ©u. H−ng Trung héi vµ mét sè ®oµn thÓ c¸chTh¸ng 10 - 1896, tõng bÞ C«ng sø nhµ m¹ng kh¸c, T«n Trung S¬n cïng víiThanh lõa b¾t ë London (Anh quèc), may Hoµng H−ng vµ mét sè ng−êi kh¸ccã c¸c b¹n ng−êi Anh gióp ®ì míi tho¸t ®· s¸ng lËp t¹i Tokyo (NhËt B¶n) méthiÓm ®−îc. Sau ®ã, T«n Trung S¬n §ång minh héi C¸ch m¹ng ®¶ng T− s¶n®· kh¶o s¸t t−êng tËn t×nh h×nh kinh tÕ cã tÝnh chÊt toµn quèc, T«n Trung S¬nvµ chÝnh trÞ cña c¸c n−íc ©u MÜ, ®−îc bÇu lµm Tæng lÝ, vµ t«n chØ c¸ch®· nghiªn cøu häc thuyÕt chÝnh trÞ cña m¹ng “®¸nh ®uæi giÆc Th¸t, kh«i phôcc¸c tr−êng ph¸i kh¸c nhau, tiÕp xóc víi Trung Hoa, s¸ng lËp D©n quèc, b×nhnh©n sÜ tiÕn bé c¸c n−íc ©u MÜ ®Ó h×nh qu©n ®Þa quyÒn” do «ng nªu ra ®−îc tiÕpthµnh nªn lÝ luËn chñ nghÜa d©n sinh cã nhËn lµm c−¬ng lÜnh cña §ång minh héi.®Æc s¾c riªng. Chñ nghÜa tam d©n b−íc Trong Lêi ra m¾t tê D©n b¸o , c¬ quan®Çu h×nh thµnh tõ ®ã (sau 1896). cña §ång minh héi, T«n Trung S¬n lÇn N¨m 1897, T«n Trung S¬n tõ Anh ®Çu tiªn ®Ò ra ba chñ nghÜa lín “D©n téc, d©n quyÒn, d©n sinh”. Sù ra ®êi cñaquèc qua Canada quay vÒ NhËt B¶n, kÕtgiao víi c¸c nh©n sÜ trong triÒu ngoµi néi §ång minh héi ®· thóc ®Èy phong trµocña n−íc nµy. Th¸ng 10 - 1900, ph¸i c¸ch m¹ng toµn quèc ph¸t triÓn m¹nhTrÞnh SÜ L−¬ng vÒ Tam Ch©u §iÒn ë mÏ.HuÖ Ch©u (nay lµ HuÖ D−¬ng) Qu¶ng ¤ng ®· cö ng−êi vÒ c¸c n¬i trong n−íc§«ng ph¸t ®éng khëi nghÜa. NghÜa qu©n ®Ó ph¸t triÓn tæ chøc vµ tuyªn truyÒnchiÕn ®Êu ®−îc nöa th¸ng, tho¹t ®Çu c¸ch m¹ng. B¶n th©n «ng trong c¸c n¨mkh¸ thu ...