Bảo vệ dữ liệu cá nhân - Bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên số

Bài viết "Bảo vệ dữ liệu cá nhân - Bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên số" mô tả những tác động tiêu cực của thuật toán và dữ liệu cũng như thách thức liên quan tới việc bảo vệ quyền cơ bản và đề xuất các giải pháp pháp lý ở Việt Nam trên cơ sở cách tiếp cận dựa trên quyền. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bảo vệ dữ liệu cá nhân - Bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên sốBẢO VỆ DỮ LIỆU CÁ NHÂN - BẢO VỆ QUYỀN CON NGƯỜI TRONG KỶ NGUYÊN SỐ PGS.TS Đỗ Minh Khôi, Đại học Kinh tế TPHCM UEH.Tóm tắt: Không thể phủ nhận sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin đãmang lại rất nhiều lợi ích cho nhân loại. Tuy nhiên, còn thiếu những cảnh báo về tác động bấtlợi của tiến bộ công nghệ nói chung, đặc biệt là trong việc thu thập, xử lý dữ liệu và phát triểnthuật toán ảnh hưởng đến các quyền cơ bản trong các tài liệu học thuật pháp luật ở Việt Namhiện nay. Bài viết này mô tả những tác động tiêu cực của thuật toán và dữ liệu cũng như tháchthức liên quan tới việc bảo vệ quyền cơ bản và đề xuất các giải pháp pháp lý ở Việt Nam trêncơ sở cách tiếp cận dựa trên quyền.Abstract: It cannot be denied that the development of technology, especially informationtechnology, has brought many benefits to humanity. However, in legal academic literature inVietnam, there is a lack of warnings about the adverse impacts of technological advances ingeneral, especially in data collection, processing and algorithm development affectfundamental rights. This article describes how algorithms and data negatively impactfundamental rights and the challenges associated with protecting those rights, and it makeslegal recommendations for Vietnam based on a rights-based approach.Từ khóa: Nhân quyền số, dữ liệu, thuật toán, quyền cơ bản1. Ảnh hưởng của thuật toán và dữ liệu đến tự do Sự phát triển của công nghệ mang lại nhiều giá trị, tiện ích cho con người, đó là điềuhiển nhiên và không thể phủ nhận. Tuy nhiên, cảnh báo sự ảnh hưởng tiêu cực của công nghệđến quyền cơ bản lại thiếu cơ chế, động lực mạnh mẽ tương xứng, nghiên cứu chưa theo kịpsự phát triển của công nghệ. 12 Một mặt, kỷ nguyên số mở ra một nhiều cơ hội mới cho sự tự do thông tin, biểu đạt vànhiều lợi ích khác, mặt khác, nó cũng có những mặt trái, những bất lợi nhất định. Cụ thể, việcthu thập thông tin đến hiểu biết người dùng và từ hiểu biết đến thâu tóm, can thiệp đã là mộthiện thực, từ chỗ có quyền lực do có nhiều thông tin đến sự lạm dụng quyền lực này cũng rấtkhó xác định.2. Quyền cơ bản bị ảnh hưởng như thế nào? Việc thu thập và xử lý dữ liệu người dùng khiến sự hiểu biết và dự đoán về một cá nhâncụ thể có khả năng rất tường tận, đến mức có thể hiểu họ hơn chính họ hiểu mình và việc xử lýdữ liệu và dùng thuật toán để phán đoán về con người đã có dấu hiệu vi phạm nhân quyền số.Hơn thế, người dùng không chỉ bị phân biệt đối xử sau khi thu thập, xử lý dữ liệu, họ có thể bịgán nhãn, phân biệt đối xử trong quá trình thu thập dữ liệu. Hơn thế, ý thức cá nhân, cộng đồngvề dữ liệu liên quan đến dữ liệu cùng với thuật toán có thể kiểm soát con người không đượcchú trọng. Việc thu thập, lưu trữ và xử lý liên tục, suốt đời dữ liệu cá nhân và tích hợp thành siêutệp thông tin về từng cá nhân có khả năng biến việc quản lý, cai trị đến từng cá nhân - quản trịhạt đơn (Single particle governance) ngày càng trở nên hiện thực và làm cho kẻ cai trị có sứcmạnh chưa từng có trong lịch sử. Một ảnh hưởng tiêu cực khác của dữ liệu và thuật toán đếnquyền cơ bản theo cách dữ liệu luôn cũ so với đối tượng mà nó thu thập và thuật toán cũng cóthể sai và ranh giới giữa vai trò công cụ và vai trò quyết định của dữ liệu và thuật toán là rấtmong manh bởi khi con người ra quyết định (vốn dựa trên dữ liệu và thuật toán) cũng tin tưởngvà bị phụ thuộc vào chúng. Hơn thế, quyền được biết của người dùng gặp phải lực cản là bímật kinh doanh và niềm tin ngây thơ vào công nghệ. Như vậy, có thể nói, công nghệ thông tin, công nghệ thu thập và xử lý dữ liệu có thểảnh hưởng đến tự do nhiều hơn chúng ta nghĩ. Nó ảnh hưởng đến nhiều mặt, nhiều lĩnh vựccủa đời sống cá nhân cũng như cộng đồng và từ thế hệ này qua thế hệ khác.3. Quyền của người dùng Người cung cấp dữ liệu có quyền được biết dữ liệu sẽ được thu thập như thế nào, cóquyền đưa ra quyết định về cách sử dụng dữ liệu và có quyền được chia sẻ lợi nhuận do sửdụng dữ liệu đó tạo ra. Tuy nhiên, nhưng gần như không thể tạo ra sự cân bằng giữa ngườidùng và các công ty công nghệ khổng lồ xuyên quốc gia trên lý thuyết cũng như thực tế. Dữ liệu cá nhân được số hóa là một trong những thành phần quan trọng để nhận dạngcon người trong lĩnh vực an ninh, chính trị - một đối tượng liên quan đến quyền lực nhà nước,chủ quyền quốc gia nhưng nó cũng là nguồn lực cho kinh tế số - đối tượng cho các chủ thể kinhdoanh. 13 Tóm lại, về cơ bản, với tư cách là một xã hội, chúng ...