Bịnh Tâm Thần ( Mental illness )

Con người cũng như vạn vật chung quanh ta thay đổi không ngừng, sinh ra, lớn lên, già cỗi rồi chết, trước sau gì cũng chết, không thể tránh được, và cũng chẳng có ý nghĩa hay mục đích gì cả, cho nên có người đâm ra triết lý, cho sự thay đổi đó là thiên đạo, cho nên lo lắng làm gì cho mệt,
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bịnh Tâm Thần ( Mental illness )Bịnh Tâm Thần ( Mental illness ) BS Nguyễn Đức Phùng , Kiều bào Mỹ Bịnh Tâm Thần ( Mental illness ) BS Nguyễn Đức Phùng , Kiều bào MỹCon người cũng như vạn vật chung quanh ta thay đổi không ngừng, sinh ra,lớn lên, già cỗi rồi chết, trước sau gì cũng chết, không thể tránh được, vàcũng chẳng có ý nghĩa hay mục đích gì cả, cho nên có người đâm ra triết lý,cho sự thay đổi đó là thiên đạo, cho nên lo lắng làm gì cho mệt, tới đâu haytới đó, hạ hồi phân giải, cứ xuôi theo giòng mà sống, không nên và đừngbao giờ làm cái gì thay đổi thiên đạo đó, đó là triết lý Vô vi, cũng còn gọi lànhân đạo là đạo mà con người nên theo (nhân đạo của đạo Lão khác vớiđạo nhân của Khổng giáo, đạo nhân của Khổng giáo cần trau dồi: nhân, trí,dũng, phải cố gắng tu thân, tề gia, trước khi muốn trị quốc và bình thiênhạ).Nhưng thật tế con người chúng ta đây muốn sống êm đềm như thế cũngkhông được, vì có quá nhiều bịnh tật thể xác và tâm thần không chịu đựngnổi, cần phải chữa trị, nghĩa là phải làm một cái gì, phải can thiệp và sửađổi để bớt đau khổ mới có sức bơi xuôi theo giòng.Bài này tôi đang nói về bịnh tâm thần.Nguyên Nhân Của Bịnh Tâm ThầnMột đứa bé sinh ra và lớn lên thành người lớn sẽ trải qua nhiều thay đổi :Bên trong: tất cả các cơ quan, các bộ phận, các chỉ số sinh lý và hóa họcđều thay đổi, to hơn, mạnh hơn., tiếp tục thay đổi theo từng giai đoạn.Bên ngoài: Rời khỏi lòng mẹ, ra ngoài, đến trường học, ra đường đời…conngười đã trải qua, đối phó, khắc phục những thử thách, trở ngại, áp lực, vàkhủng hoảng, nói chung là stresses, của từng giai đoạn, nghĩa là phải thíchứng không ngừng. Nếu chẳng may không đủ khả năng thích ứng một cáchthành công sẽ đưa đến những phản ứng bất lợi cho cơ thể, tâm thần và thểxác, gọi là : Hội chứng thích ứng (adaptation syndrome). Ví dụ: ly dị, conchết, thi rớt, tù tội…làm cho người trong cuộc đau khổ...có thể đưa đến tâmthần suy nhược và tự tử, nhẹ thì gọi là : rối loạn điều chỉnh (adjustmentdisorder), hay làm cho bịnh có sẵn nặng thêm như lở bao tử càng lở tothêm, huyết áp cao càng cao thêm, gọi là : yếu tố tâm lý ảnh hưởng đếnbịnh có sẵn ( psychological factors affecting medical condition). Đấy là vềngắn hạn, cấp tính, còn nếu xảy ra từ khi đứa bé còn nhỏ, như sống trongmôi trường không lành mạnh, bất thường, đứa bé sẽ thính ứng với hoàncảnh đó bằng những cách riêng của nó, lâu ngày sẽ trở thành cá tính. Cátính ấy sẽ tiếp tục suốt đời mà như thế thì không còn thích hợp nữa vì khiđã là người lớn mà cứ đem cái thói quen hồi còn bé, của quá khứ ra đối phóvới thế giới người lớn và hiện tại thì sẽ lố bịch, gây khó chịu cho ngườichung quanh và hậu quả bất lợi cho chính mình, cá tính đó bây giờ khôngthích hợp nữa (maladaptive personality) hay là : Rối loạn cá tính(personality disorder).Thống kê dịch tể học, thấy rằng hầu hết các bịnh tâm thần, một khi đã xuấthiện thì cũng sẽ xuất hiện ở những người khác trong gia đình, bà con, giònghọ gần, sự kiện đó gợi cho ta biết là có yếu tố di truyền (heredity). Thực tếy học đã và đang tìm ra những genes di truyền đó càng ngày càng nhiều.Quan sát và nhận thấy rằng người có tuyến giáp trạng hưng phấn(hyperthyroidism) hay bị lo âu hồi họp, nhưng khi bị bất túc(hypothyroidism) thì bị trầm cảm, nghi ngờ hoang tưởng (paranoia ).v.v..;cũng thấy rằng chất Reserpine để trị huyết áp cao, làm giảmNorepinephrine Dopamine cũng làm chủ thể bị bịnh trầm cảm, còn thuốclàm tăng chất dẫn truyền thần kinh trong não như serotonin,norepinephrine, dopamine thì có thể trị được bịnh trầm cảm, nhưngnorepinephrine nhiều quá như trong bướu pheochromocytoma thì gây ranhững cơn kinh hoàng hoảng sợ (panic attack), cũng thấy rằng người chơixì ke ma túy, dùng quá liều trúng độc (intoxication) cũng gây ra triệu chứngnhư người bị tâm thần phân liệt (schizophrenia), và những chất ngăn cản,chống chất dopamine thì trị được bịnh đó, những sự kiện đó gợi cho ta biếtlà yếu tố sinh học (biological factors) cũng gây ra bịnh tâm thần.Tổng hợp lại, chúng ta có một mô hình về nguyên nhân của bịnh tâm thầnlà:Stress-diathesisStress là những yếu tố bất lợi bên ngoài, có thể đó là khủng hoảng khó khănvề tâm lý, xã hội hay xì ke ma túy, tai nạn thương tích tật nguyền..v.v..Diathesis là yếu tố bên trong, đó là yếu tố di truyền. Hầu hết các bịnh tâmthần đều có yếu tố di truyền, nhưng sự phát ra bịnh là tùy theo số gene bịnhnhiều hay ít, và phải có stress để làm cho bịnh tâm thần bộc phát, nghĩa làcó yếu tố di truyền của một bịnh nào đó có khi chưa đủ để có bịnh tâmthần. Càng nhiều gene bịnh (polygenetics), bịnh càng dễ bộc phát ngay cảvới những stress rất tầm thường , còn nếu ít gene bịnh thì cần nhiều stresshay stress mạnh hơn.Nếu không có gene bịnh, bỏ trong cối quết cũng không bị bịnh tâm thần.Tôi đã quan sát và theo dõi nhiều người, họ đã vào tù ra khám, tán gia bạisản suốt cả đời nhưng không hề bị bịnh tâm thần, cùng lắm là những đợt rốiloạn điều chỉnh tạm thời trong một thời gian ngắn khi bị khủng hoảng nặng.Yếu tố di truyền DNA là những chuỗi amino acid, là yếu tố sinh học, chonên mô hình stress-diathesis cũng có thể nói là Psychobiosocial model .Triệu Chứng Của Bịnh Tâm ThầnTriệu chứng tâm thần là những biểu lộ thái quá, bất thường của tư tưởng vàngôn ngữ (thinking, cognition ); cử chỉ, thái độ, hành động (behaving,behavior); và tâm trạng (feeling, affect). Đơn giản là như thế này, nghengười ấy nói chuyện, để ý xem nội dung có bình thường không? hình thức,cấu trúc ngôn ngữ có bình thường không? quan sát cử chỉ, thái độ, hànhđộng có bình thường không? và sự biểu lộ tâm trạng có bình thường nhưđại đa số người chung quanh mà chúng ta đang sống đây?Người bịnh có thể cố gắng qua mắt người đối diện trong một thời gian ngắnnhưng đã có bịnh tâm thần thì không thể dấu lâu dài được, hậu quả là sự rốiloạn, giảm hay mất khả năng học hành, làm việc, giao tế, giải trí đã cót ...