Các yếu tố tác động đến biến động cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

Bài viết Các yếu tố tác động đến biến động cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế đánh giá thực trạng sử dụng đất nông nghiệp trong giai đoạn 2015–2019 tại địa bàn nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các yếu tố tác động đến biến động cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn pISSN: 2588-1191; eISSN: 2615-9708 Tập 129, Số 3D, 2020; Tr. 125–137; DOI: 10.26459/hueuni-jard.v129i3D.5839 CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN BIẾN ĐỘNG CƠ CẤU SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN QUẢNG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Nguyễn Bích Ngọc*, Hồ Việt Hoàng, Nguyễn Hữu Ngữ, Trần Thanh Đức Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế, 102 Phùng Hưng, Huế, Việt NamTóm tắt. Bài báo này đánh giá thực trạng sử dụng đất nông nghiệp trong giai đoạn 2015–2019 tại địa bànnghiên cứu. Chúng tôi sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích tương quan và phân tích hồi quytrên phần mềm SPSS để xử lý số liệu. Diện tích đất nông nghiệp của huyện giảm 124,79 ha. Sự chuyển đổiđất nông nghiệp diễn ra ở tất cả các xã của huyện nhưng chủ yếu tập trung tại các xã Quảng Công, QuảngNgạn, Quảng Lợi và Quảng An. Năm yếu tố chính ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệptrên địa bàn huyện, bao gồm: (i) Yếu tố xã hội, (ii) Cơ sở vật chất nông nghiệp, (iii) Khí hậu, (iv) Thu nhậptừ nông nghiệp và (v) Chính sách trong nông nghiệp. Trong đó, Thu nhập từ nông nghiệp là yếu tố có tácđộng lớn nhất.Từ khóa: cơ cấu sử dụng đất, Quảng Điền, đất nông nghiệp1 Đặt vấn đề Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người.Không có đất thì không thể sản xuất, cũng không có sự tồn tại của con người và đất là vị trí đặcbiệt quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp. Sản xuất nông nghiệp là một hoạt động từ lâuđời của loài người và hầu hết các nước trên thế giới đều phải xây dựng một nền kinh tế trên cơsở phát triển ngành kinh tế nông nghiệp dựa vào khai thác tiềm năng của đất, lấy đó để pháttriển các ngành khác. Vì vậy, cần phải bố trí cơ cấu và sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả, tránhlãng phí và ảnh hưởng đến quỹ đất nông nghiệp [6]. Những nghiên cứu về biến động cơ cấu sử dụng đất của các nhà khoa học trên thế giớicũng như ở Việt Nam cho thấy các nhân tố tự nhiên, kinh tế – xã hội... đóng vai trò quan trọngtrong việc giải thích những động lực dẫn đến biến động cơ cấu sử dụng đất. Tuy nhiên, trongnhững điều kiện khác nhau và ở các vùng địa lý khác nhau thì ảnh hưởng của những nhân tốđến biến động cơ cấu sử dụng đất cũng hoàn toàn thay đổi [3, 4]. Việc xác định các yếu tố nàođang trực tiếp ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đó đến việc thay đổi cơ cấu sửdụng đất là hết sức cần thiết cho những địa phương phát triển dựa vào nông nghiệp [5]. HuyệnQuảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế là một huyện thuần nông, đang hướng tới mục tiêu pháttriển bền vững nông nghiệp trên các lĩnh vực: kinh tế, xã hội và môi trường. Quảng Điền cótổng diện tích đất nông nghiệp năm 2019 là 8.086,36 ha [1]. Nông nghiệp huyện Quảng Điền* Liên hệ: nguyenbichngoc@huaf.edu.vnNhận bài: 29-5-2020; Hoàn thành phản biện: 29-6-2020; Ngày nhận đăng: 7-7-2020Nguyễn Bích Ngọc và CS. Tập 129, Số 3D, 2020trong những năm gần đây đang có nhiều chuyển biến tích cực và đạt những kết quả nhất định.Trong đó, diện tích trồng lúa là 4503,47 ha, có năng suất đạt 63,1 tạ/ha, tăng 9,2 tạ/ha so với năm2015. Diện tích cây công nghiệp ngắn ngày là 600,3 ha, trong đó diện tích lạc là 507,4 ha, diệntích cây thực phẩm là 881,3 ha và diện tích trồng hoa là 23,7 ha [1]. Vì vậy, các yếu tố tác độngđến cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp đang là một vấn đề hết sức quan trọng và có ý nghĩa trongviệc phát triển kinh tế – xã hội của huyện trong thời gian tới.2 Phương phápThu thập số liệu thứ cấp Các thông tin thứ cấp được thu thập dưới dạng các số liệu, tài liệu, bản đồ từ các banngành có liên quan trên địa bàn huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế như Phòng TàiNguyên Môi trường huyện Quảng Điền, Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyệnQuảng Điền và UBND các xã, thị trấn trên địa bàn nghiên cứu.Thu thập số liệu sơ cấp Với việc tham vấn ý kiến từ 18 cán bộ công chức phụ trách lĩnh vực quản lý đất đai vàNông nghiệp tại huyện Quảng Điền, chúng tôi đã xác định được năm nhóm yếu tố ảnh hưởngchính đến việc thay đổi cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp tại địa phương, bao gồm: (i) Yếu tố xãhội; (ii) Cơ sở vật chất nông nghiệp; (iii) Khí hậu; (iv) Thu nhập từ nông nghiệp; (v) Chính sáchtrong nông nghiệp. Ngoài ra, việc xếp hạng mức độ quan trọng của các biến thành phần đónggóp trong mỗi nhóm yếu tố cũng được thực hiện dựa trên mức độ hiểu biết về địa bàn của cáccán bộ này nhằm phục vụ cho việc đánh giá về sau đối với nông hộ. Chúng tôi còn tiến hành phỏng vấn các hộ sinh sống ở địa phương có hoạt động sản xuấtnông nghiệp và ...