Cơ chế bảo vệ hiến pháp

Tham khảo tài liệu 'cơ chế bảo vệ hiến pháp', văn bản luật, bộ máy hành chính phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ chế bảo vệ hiến pháp Cơ chế bảo vệ hiến pháp Cơ chế bảo vệ hiến pháp Hiến Pháp có thể được ví với Văn Bản Pháp Luật nguồn của mỗi quốc gia vì tính tối cao của Hiến Pháp cũng nh ư vai trò quan trọng của Văn Bản Luật này đối với mục tiêu xây dựng Nhà Nước Pháp Quyền và bảo vệ quyền – lợi ích hợp pháp của Công Dân. Trên cơ sở thực tiễn tình trạng các VBQPPL ban hành có nhiều dấu hiệu vi phạm pháp luật, thậm chí vi hiến đã ảnh hưởng không nhỏ đến quyền và lợi ích Công Dân Việt Nam, nhóm 2 đã đi sâu vào nghiên cứu các mô hình bảo hiến trên thế giới cũng như cơ quan bảo hiến ở Việt Nam và thực trạng vi hiến đang diễn ra nhằm giúp bản thân và các bạn có được cái nhìn bao quát về vấn đề bảo vệ Hiến Pháp hiện nay. Trong khuôn khổ thời gian chuẩn bị t ương đối ngắn, nhóm 2 rất mong nhận được nhận xét và định hướng của thầy và các bạn về chủ đề này. Chỉ khi chính công dân Việt Nam hiểu rõ về tầm quan trọng của Hiến Pháp kết hợp việc tiếp thu có chọn lọc những mô hình bảo hiến tiến bộ trên thế giới, Hiến Pháp Việt Nam mới có thể có giá trị bền vững và là chỗ dựa vững chắc cho việc xây dựng Nhà Nước Pháp Quyền như mong mỏi của toàn Đảng, toàn Dân. NỘI DUNG 1.KHÁI NIỆM 1.1Khái niệm về bảo vệ hiến pháp Thuật ngữ bảo vệ hiến pháp được sử dụng ở Việt Nam và Nga. Ở Anh và Mỹ có khái niệm “jusdical review” – kiểm tra tư pháp – dùng để chỉ việc kiểm tra của cơ quan tư pháp đối với tính lập hiến của các đạo luật do cơ quan lập pháp đưa ra. Khái niệm này tương đương với khái niệm “bảo hiến” hay “kiểm hiến”. Bảo hiến (bảo vệ hiến pháp) về ý nghĩa cốt l õi được hiểu là kiểm soát tính hợp hiến của các đạo luật, là xem xét xem những đạo luật được đưa ra có phù hợp với tinh thần và nội dung của Hiến pháp hay không. Theo cách hiểu này, bảo hiến không nhằm vào các văn bản dưới luật. Sự bảo hiến chỉ nhằm vào những đạo luật do Quốc hội đưa ra. Tuy nhiên cách hiểu bảo hiến chỉ là kiểm soát tính hợp hiến của các đạo luật là một cách hiểu theo nghĩa hẹp. Thực tiễn của chế độ bảo hiến ở các n ước cho thấy, các định chế bảo hiến được sinh ra không chỉ đơn thuần là kiểm soát tính hợp hiến của hành vi lập pháp. Toà án Hiến pháp ở nhiều quốc gia châu Âu bên cạnh việc kiểm soát tính hợp hiến của các đạo luật của Nghị viện còn thực hiện nhiều chức năng khác để bảo vệ nội dung và tinh thần của Hiến pháp như giải quyết tranh chấp giữa lập pháp và hành pháp, giữa liên bang và tiểu bang, giữa trung ương và địa phương; kiểm soát tính hợp hiến trong hành vi của Tổng thống cũng như của các quan chức trong bộ máy hành pháp... Ở nghĩa rộng hơn, bảo hiến được hiểu là kiểm soát tính hợp hiến của các hành vi của các định chế chính trị được quy định trong Hiến pháp. 1.2Khái niệm cơ chế bảo Hiến Theo GS.TS Lê Minh Tâm- hiệu trưởng trường Đại học Luật Hà Nội, có thể hiểu khái niệm “cơ chế bảo hiến” theo hai nghĩa: Theo nghĩa rộng: cơ chế bảo hiến là toàn bộ những yếu tố, phương tiện, phương cách và biện pháp nhằm bảo đảm cho Hiến pháp được tôn trọng, chống lại mọi sự vi phạm Hiến pháp có thể xảy ra. Theo nghĩa hẹp (là nghĩa mà các đại biểu tham dự hội thảo đề cập): cơ chế bảo hiến là một thiết chế được tổ chức và hoạt động theo những nguyên tắc và quy định của pháp luật để thực hiện các biện pháp nhằm bảo đảm cho Hiến pháp đ ược tôn trọng, chống lại mọi sự vi phạm Hiến pháp có thể xảy ra. 2. CÁC MÔ HÌNH BẢO VỆ HIẾN PHÁP Ở CÁC NƯỚC 2.1 Mô hình bảo hiến tập trung hay Mô hình Bảo hiến châu Âu Mô hình bảo hiến tập trung hay Mô hình Bảo hiến châu Âu & Mô hình bảo hiến của Pháp Đặc điểm chung: - Thành lập cơ quan chuyên trách để thực hiện bảo vệ hiến pháp - Kết hợp việc giải quyết các vụ việc cụ thể và những việc có tác dụng chung cho cả xã hội thông qua đề nghị của những người có thẩm quyền trong bộ máy Nhà nước. Thẩm quyền của Tòa Án Hiến Pháp: - Xem xét tính hợp hiến của các văn bản luật, các điều ước quốc tế mà Tổng thống hoặc Chính phủ đã hoặc sẽ tham gia ký kết, các sắc lệnh của Tổng thống, các Nghị định của Chính phủ, có thể tuyên bố một văn bản luật, văn bản dưới luật là vi hiến và làm vô hiệu hoá văn bản đó; - Xem xét tính hợp hiến của các cuộc bầu cử Tổng thống, bầu cử Nghị viện và trưng cầu ý dân; - Tư vấn về tổ chức bộ máy nhà nước, về các vấn đề chính trị đối nội cũng như đối ngoại; - Giải quyết các tranh chấp về thẩm quyền giữa các nhánh quyền lực lập pháp, hành pháp và tư pháp, giữa chính quyền trung ương và địa phương; - Giám sát Hiến pháp về quyền con người và quyền công dân. - Ngoài ra, một số Toà án Hiến pháp như của Italia còn có quyền xét xử Tổng thống khi Tổng thống vi phạm pháp luật. Mô hình bảo hiến của Pháp - Ở mô hình này, chỉ được giám sát tính hợp hiến của VB được phê chuẩn bởi nghị viện nhưng chưa được ban hành bởi tổng thống: - Ưu điểm: cho phép giám sát tính hợp hiến của VBQPPL được tiến hành ngay trước khi văn bản được ban hành nên hạn chế đáng kể số văn bản vi hiến, đảm bảo tí ...