CÓ PHẢI TIÊM CHỦNG CHỐNG UNG THƯ ?

Professeur Philippe Jeanteur, Cancérologue, Membre correspondant de l’Académie de médecine Vì lẽ chính sự tiêm chủng và chỉ có nó đã cho phép triệt trừ được những tai ương như bệnh đậu mùa và bệnh sốt bại liệt (poliomyélite), thế thì tại sao lại không mơ tưởng một vaccin chống lại ung thư? Các vaccin cổ điển có chung hai đặc điểm cơ bản, nhưng theo quy tắc chung lại không có thể áp dụng cho ung thư. Trước hết, những vaccin này chỉ nhắm vào những người lành mạnh để bảo vệ chống lại một sự tiếp xúc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÓ PHẢI TIÊM CHỦNG CHỐNG UNG THƯ ? CÓ PHẢI TIÊM CHỦNG CHỐNG UNG THƯ ? Professeur Philippe Jeanteur, Cancérologue, Membre correspondantde l’Académie de médecine Vì lẽ chính sự tiêm chủng và chỉ có nó đã cho phép triệt trừ đượcnhững tai ương như bệnh đậu mùa và bệnh sốt bại liệt (poliomyélite), thế thìtại sao lại không mơ tưởng một vaccin chống lại ung thư? Các vaccin cổđiển có chung hai đặc điểm cơ bản, nhưng theo quy tắc chung lại không cóthể áp dụng cho ung thư. Trước hết, những vaccin này chỉ nhắm vào nhữngngười lành mạnh để bảo vệ chống lại một sự tiếp xúc với một căn bệnh đượcxác định rõ và không một căn bệnh nào khác. Vài vaccin (thí dụ DT-coq-polio) có thể bảo vệ chống lại nhiều bệnh rất khác nhau, một cách đơn giảnbởi vì đó là những hỗn hợp của những vaccin đặc hiệu. Vậy chúng dùng đểphòng ngừa và không để điều trị, nghĩa là chúng chẳng ích lợi gì khi đứngtrước một căn bệnh đã phát ra. Đặc điểm thứ hai là chúng được hướng chốnglại những tác nhân nhiễm khuẩn, vi trùng hay virus, xa lạ đối với cơ thể conngười, nghĩa là trước đây không hề biết đến chúng. Như thế cơ thể có thểchế tạo một cách an toàn những kháng thể chống lại những tác nhân này, vìlẽ có khả năng rằng những kháng thể này sẽ không quay ngược lại chốngchính cơ thể của chúng ta. Tình huống trong trường hợp ung thư thì lại khác hẳn. Chỉ vài ung thưcó thể có những đặc điểm nêu trên và nhất là hai ung thư được biết rõ về mốiliên hệ mật thiết của chúng với một virus. Đó là trường hợp ung thư cổ tửcung, rất thường được liên kết với nhiễm trùng bởi virus du papillome, loạimụn cóc sinh dục (verrue génitale) được truyền bằng đường sinh dục và mặtkhác hiện nay có một vaccin có hiệu quả chống lại virus này. Đó cũng làtrường hợp của ung thư nguyên phát của gan (đừng lẩn lộn với các di căngan từ những ung thư khác), mà những virus khác nhau chịu trách nhiệm cácviêm gan A, B và C là một nguyên nhân quan trọng. Hiện tại, mặc dầukhông có vaccin chống viêm gan C, nhưng sự tiêm chủng chống lại các viêmgan A và nhất là B cũng đã tha miễn được nhiều mạng người. Ta chỉ có thể phàn nàn những chiến dịch thông tin sai lạc, vì căn cứtrên những nguy cơ mắc phải xơ cứng rải rác do tiêm chủng chống lại viêmgan B, mặc dầu không được chứng minh về mặt khoa học, nên đã làm đìnhchỉ sự tiêm chủng đại trà chống lại viêm gan B, với hậu quả là một sự giatăng trở lại những trường hợp ung thư gan, nhất là trong các nước châu Ávốn bị tiếp xúc với virus này nhất. MỘT LOGIC KHÁC HẲN Như thế ta có thể nói rằng sự tiêm chủng chống lại các virus củapapillome và của các viêm gan A và B bảo vệ rất mạnh chống lại các ungthư của cổ tử cung và của gan, tuy nhiên không hoàn toàn triệt trừ chúng vìnhững ung thư này cũng có thể xuất hiện một cách ngẫu nhiên không do mộtnhiễm trùng bởi virus. Vậy những vaccin này đúng là có những thuộc tínhcủa các vaccin cổ điển, ở chỗ chúng có một tác dụng phòng ngừa, nghĩa làtác dụng bảo vệ đối với một nhiễm trùng gây nên bởi mot tác nhân bênngoài. Điều mà ta gọi là vaccin chống ung thư lại thuộc về một logic kháchẳn. Mặc dầu chúng cũng nhờ đến một phản ứng miễn dịch của cơ thể, nhưthế biện minh cho thuật ngữ vaccin. Nhưng ở đây, đó không còn là tiêmchủng một người lành mạnh chống lại một ung thư sẽ xảy ra mà là giúp mộtngười bệnh đã bị ung thư chống lại chính khối u của mình. Vậy đó là những“vaccin điều trị” được chế biến cho mỗi bệnh nhân riêng biệt. Một cách sơ đồ, điều đó được thực hiện bằng cách trích lấy khối u củabệnh nhân rồi kích thích (doper) trong phòng thí nghiệm khả năng gây nênmột phản ứng miễn dịch của khối u này, bằng những thao tác géniegénétique, sau đó tiêm trở lại vào bệnh nhân, nhưng trước đó đã hủy bỏ khảnăng sinh ung thư c ủa nó bằng một phát xạ lớn được thực hiện ở phòng thínghiệm bên ngoài cơ thể của bệnh nhân. Cho đến hôm nay, vài thử nghiệmhiếm hoi trên các bệnh nhân đã chưa mang lại thành công mong chờ, nhưngchiến lược này không hẳn bị bỏ rơi mà vẫn tiếp tục kích thích hoạt độngnghiên cứu tích cực cho phép những hy vọng đáng kể trong tương lai gần. Trong số những hướng nghiên cứu mới đáng lưu ý, ta có thể kể vaccinProvenge chống ung thư tuyến tiền liệt, đang ở một giai đoạn tiến triển củacác thử nghiệm lâm sàng vì lẽ vaccin này vừa được chấp nhận đưa ra thịtrường ở Hoa Kỳ. Nguyên tắc của vaccin này cũng khá giống với vaccin đãđược mô tả trên đây, vì lẽ đó là một autovaccin, được chế biến cho mỗi bệnhnhân nhưng từ máu chứ không phải từ khối u. Mục tiêu của vaccin Provenge là một chất được sản xuất bởi phần lớncác ung thư tuyến tiền liệt. Chất này đã được biết rõ, vì lẽ đó là PSA (hayASP : antigène spécifique de la prostate), được sử dụng rộng rãi để phát hiệnvà theo dõi các ung thư tiền liệt tuyến. Vào giai đoạn còn hạn chế này củathử nghiệm (512 bệnh nhân đã tham gia thử nghiệm đầu tiên và chỉ 2000bệnh nhân mới sẽ được điều trị vào năm 2010), sự cải thiện là dang kểnhưng ở mức độ vừa phải vì lẽ nó kéo dài tỷ lệ sống sót trung bình từ 21 đến25 tháng đối với những bệnh nhân đề kháng với những điều trị khánghormone thông thường và đã bị di căn. Phải còn chờ đợi nhiều tháng trướckhi biết được điều trị này có phải là một bước tiến quan trọng của điều trịhay không, nhất là việc thực hiện điều trị rất nặng nề và rất tốn kém (gần100.000 dollars đối với mỗi bệnh nhân). ...