Coi chừng thuốc làm mập

Mới đây, báo chí ở TPHCM đồng loạt đăng tin một bác sĩ ở phường 12, quận Bình Thạnh, TPHCM, có cách chữa trị rất đặc biệt là làm cho những trẻ gầy "mập" lên bằng cách chích và cho uống thuốc để nửa tháng sau tăng lên khoảng 3-4kg. Thanh tra Sở Y tế TPHCM dựa vào đơn thưa của các phụ huynh đã mang con đến chữa trị với bác sĩ vừa kể, phối hợp với phòng Y tế quận Bình Thạnh thanh tra phòng mạch gây nhiều tai tiếng này. Vụ việc còn đang được điều tra....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Coi chừng thuốc làm mậpCoi chừng thuốc làm mậpTác giả : TS. DS. Nguyễn Hữu Ðức (Ðại học Y Dược -TPHCM)Mới đây, báo chí ở TPHCM đồng loạt đăng tin mộtbác sĩ ở phường 12, quận Bình Thạnh, TPHCM, có cáchchữa trị rất đặc biệt là làm cho những trẻ gầy mập lênbằng cách chích và cho uống thuốc để nửa tháng sau tănglên khoảng 3-4kg. Thanh tra Sở Y tế TPHCM dựa vàođơn thưa của các phụ huynh đã mang con đến chữa trịvới bác sĩ vừa kể, phối hợp với phòng Y tế quận BìnhThạnh thanh tra phòng mạch gây nhiều tai tiếng này. Vụviệc còn đang được điều tra. Bài viết này xin có đôi điềuvề thuốc giúp mập mà thông thường bị lạm dụng rất sailầm.Ðối với khá nhiều người, có sức khỏe cũng đồng nghĩa làphải có thân hình mập mạp. Ðặc biệt đối với trẻ, mặc dù đãcó sự cân bằng giữa thể trọng và chiều cao của chúng, nhưngmột số phụ huynh vẫn muốn con mình tròn trịa, thậm chílúc nào cũng bị ám ảnh, muốn sự tròn trịa đạt được càngnhanh càng tốt. Và thế là, dẫn đến sự lạm dụng loại thuốctạm gọi là thuốc làm mập.THỰC CHẤT CỦA CÁC THUỐC LÀM MẬP LÀ GÌ?Thuốc làm mập đầu tiên phải kể là thuốc chống viêmglucocorticoid, thường được gọi tắt là corticoid. Thuốccorticoid gồm nhiều loại: Dexamethason (thường được gọinôm na là đề xa hay thuốc hột dưa), Prednison, Predniso-lon... Về phương diện chữa bệnh, corticoid là thuốc rất quýdùng để chống viêm, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tựmiễn, các bệnh dị ứng ngoài da và hệ hô hấp (biểu hiện làhen suyễn nặng), bệnh suy tuyến thượng thận, chứ không baogiờ được sử dụng để làm cho mập. Chính do cơ thể có vẻ nhưmập ra và tăng trọng khi uống thuốc này liên tục và kéo dài(mà một số người cứ tưởng là tốt) là biểu hiện một tác dụngphụ nguy hiểm của thuốc. Do thuốc corticoid có tác dụng giữnước và chất khoáng natri trong cơ thể (nên lưu ý ngoàicorticoid còn nhiều thuốc khác cũng có tác dụng này nhưphenylbutazon chống viêm, carbenoxolon trị loét dạ dày...),gây rối loạn chuyển hóa lipid và làm đọng mỡ lại ở mặt, cổvà lưng, nên người dùng thuốc lâu ngày sẽ bị béo phì, mặttròn như mặt trăng, nhưng thật ra cơ thể lại bị teo cơ (đây làcác biểu hiện trong hội chứng có tên là Cushing). Song songvới tác dụng phụ gây béo phì, thuốc còn có một số tác dụngphụ nguy hiểm khác như làm loãng xương, tăng huyết áp,gây huyết khối làm nghẽn mạch, có thể gây loét dạ dày, làmgiảm sự đề kháng của cơ thể dễ dẫn đến nhiễm trùng (dễ bịbệnh lao, nếu đã bị lao sẽ làm bệnh nặng thêm).Thuốc thứ hai giúp làm mập một cách gián tiếp. Ðó làDurabolin, tên biệt dược của nandrolon phenylpropionat, làmột dẫn chất tổng hợp tương tự hormone sinh dục namtestosteron. Có cấu trúc hóa học hơi khác testosteron(testosteron chủ yếu trị thiểu năng sinh dục nam, tức trị yếusinh lý do thiếu hormone). Tác dụng chủ yếu của Durabolinlà đồng hóa protein, nghĩa là giúp cơ thể hấp thu, biến dưỡngtốt chất đạm và vận chuyển các acid amin của chất đạm vàobên trong mô cơ, làm cho cơ thể phát triển cơ bắp, tăng cân,tăng sức. Vì vậy, Durabolin còn gọi là thuốc steroid tăngđồng hóa (anabolic steroid, có tên steroid do cấu trúc củaDurabolin có nhân hóa học là steroid, thuốc corticoid cũngthế). Thuốc được chỉ định trị chứng gầy ốm, sụt cân, mất sứcsau khi bệnh nặng. Ta thường nghe nói đến doping trong thểthao, các vận động viên thường doping bằng thuốc anabolicsteroid (ngoài Durabolin còn có thuốc khác) để tăng khối cơbắp, tăng lực nhằm đạt thành tích cao trong thi đấu. Dạngthuốc của Durabolin là thuốc tiêm, mỗi tuần tiêm một ống.Một số thuốc anabolic steroid được dùng dưới dạng uống.Chống chỉ định của thuốc là không được dùng cho trẻ dưới15 tuổi, phụ nữ có thai, phụ nữ còn trẻ (vì đây là dẫn chấthormone sinh dục nam). Ở một số nước châu Á như Ấn Ðộ,người ta đã mất rất nhiều công sức chống lại tình trạng lạmdụng, dùng bừa bãi thuốc anabolic steroid ở trẻ em!Thuốc thứ ba thường được dùng là cyproheptadin. Ðây làthuốc kháng histamin trị dị ứng nhưng lại có thêm tác dụngkích thích sự thèm ăn; Tức là thuốc không làm tăng trọngmột cách trực tiếp do giữ nước và natri lại trong cơ thể vàgây phù như corticoid mà có tác dụng gián tiếp trị chứngchán ăn, làm cho người dùng thuốc ăn nhiều hơn (đươngnhiên phải ăn uống đầy đủ chất) để tăng trọng. Tuy nhiên tacần lưu ý, cyproheptadin chỉ kích thích sự thèm ăn tạm thờivà có nhiều tác dụng phụ. Khi đang dùng thuốc, thuốc sẽ kíchthích ăn ngon miệng nhưng khi ngưng thuốc sẽ chán ăn trởlại. Thuốc có tác dụng phụ gây buồn ngủ, không được dùng(tức chống chỉ định) đối với phụ nữ có thai, phụ nữ đang chocon bú, trẻ em dưới 2 tuổi và người cao tuổi suy nhược. Ðốivới trẻ em, thuốc có thể gây cơn co giật - gọi là tác dụng phụthần kinh ngoại tháp. Thuốc cũng không được dùng ở ngườibị tăng nhãn áp, u tuyến tiền liệt, loét tá tràng. Do lợi bất cậphại như vậy nên nhiều nước đã không còn chỉ định dùngcyproheptadin trị chứng chán ăn.HẾT SỨC CẢNH GIÁC VỚI ...