Cuộc cãi cọ của nghệ thuật đương đại

Năm 2005, nhà xuất bản Gallimard xuất bản cuốn sách Cuộc cãi cọ của nghệ thuật đương đại (La Querelle de l’art contemporain) của Marc Jimenez với những nội dung quan trọng và thiết thực về đời sống nghệ thuật hiện nay trên mức độ thế giới. SOI sẽ dần dần trích dịch, giới thiệu những gì nổi bật nhất của cuốn sách này. Marc Jimenez là giáo sư tại Đại học Paris I (Panthéon-Sorbonne), giảng dạy tại khoa Nghệ thuật tạo hình và khoa học nghệ thuật (UFR d’Arts plastiques et sciences de l’art), tại đây ông giữ trách...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cuộc cãi cọ của nghệ thuật đương đại Cuộc cãi cọ của nghệ thuật đương đại (1)Năm 2005, nhà xuất bản Gallimard xuất bản cuốn sách Cuộc cãi cọcủa nghệ thuật đương đại (La Querelle de l’art contemporain) của MarcJimenez với những nội dung quan trọng và thiết thực về đời sống nghệthuật hiện nay trên mức độ thế giới. SOI sẽ dần dần trích dịch, giớithiệu những gì nổi bật nhất của cuốn sách này.Marc Jimenez là giáo sư tại Đại học Paris I (Panthéon-Sorbonne),giảng dạy tại khoa Nghệ thuật tạo hình và khoa học nghệ thuật (UFRd’Arts plastiques et sciences de l’art), tại đây ông giữ trách nhiệm giámđốc Phòng thí nghiệm mỹ học lý thuyết và ứng dụng (Laboratoired’esthétique théorique et appliquée). Ông cũng chủ trì bộ sách“Collection d’Esthétique” của nhà xuất bản Klincksieck. Ông đã thamgia nhiều hội thảo tại Pháp cũng như các nước khác và hợp tác thườngxuyên với nhiều tạp chí nghệ thuật.————–Lời giới thiệuViệc đánh giá nghệ thuật ngày nay dường như đang rơi vào một cuộckhủng hoảng lớn. “Liệu có còn các tiêu chí trong đánh giá nghệ thuậthay không?” Câu hỏi này đặt ra ở phạm vi rộng lớn, nhất là tại Pháp, vàhẳn là đã đến lúc gọi tên một “cuộc khủng hoảng nghệ thuật đươngđại”.“Tự tra vấn về các chuẩn mực định giá và đánh giá mỹ học, những gìcho phép đưa ra một nhận định về các tác phẩm nghệ thuật, tuy vậy tựthân nó không có gì là kỳ cục cả. Thậm chí vấn đề này còn là thiết yếubởi nó điều hành các phản ứng của công chúng, cái công chúng thườngxuyên bối rối và mất phương hướng trước những tác phẩm mà nókhông làm sao hiểu nổi.”Một số ví dụ: các tác phẩm của Daniel Buren, một nghệ sĩ có danhtiếng lớn cả ở phạm vi quốc gia lẫn quốc tế, tác giả của những bănggiấy, băng vải dài 8,7 cm và những cây cột ở sân Palais-Royal, Paris.Mặc dù được rất nhiều người hâm mộ, nhưng Buren cũng phải chịukhông ít chỉ trích từ phía những người am hiểu nghệ thuật về các tácphẩm sắp đặt của mình.Tác phẩm của Daniel-BurenMột ví dụ nữa là “tượng cơ thể” (sculpture corporelle) của Orlan, haynhững chiếc xe re-moóc của Jean-Marc Bustamante bày như là một sắpđặt tại một nhà thờ đổ nát tại Carpentras năm 1995.“Ngoài sự hào hứng mà nó gợi lên ở những người ủng hộ, loại nghệthuật này cũng rất thường xuyên khơi dậy những ấn tượng và tình cảmtrái ngược nhau: tò mò, kinh ngạc, không hiểu, tức tối, bực bội,scandal, ghét bỏ, hoặc, còn tồi tệ hơn, thờ ơ. Nhìn chung, thường xuyênnhất thì nó đạt được mục đích của mình. Nhưng khi ấy sẽ rất hợp lý nếuđặt câu hỏi về sự tồn tại của các tiêu chí mỹ học trong việc các thiếtchế công và tư – bảo tàng, viện nghệ thuật, gallery – lựa chọn nghệ sĩvà tác phẩm của họ.”Tác phẩm của Jean-Marc Bustamante“Việc các tiêu chí nghệ thuật của thế kỷ XVIII và XIX không còn ápdụng được nữa không có gì đáng ngạc nhiên. Tính chất hiện đại vềnghệ thuật của thế kỷ XX có một chức năng là hạ giá các phạm trù mỹhọc truyền thống. Ngược lại, giả thuyết về một sự biến mất thuần túy vàđơn giản còn đáng ngạc nhiên hơn nữa.”Những sự việc trên đây diễn ra trong một bối cảnh càng khiến cho việcthấu hiểu của chúng ta trở nên khó khăn hơn nữa: từ vài thập niên trởlại đây, nghệ thuật đương đại ngày càng được hưởng nhiều hơn trợ cấpcủa Nhà nước, ít nhất đó cũng là tình trạng ở Pháp. Ngày nay người tamột lần nữa lại phải đặt ra vấn đề: liệu có hay không sự suy đồi trongnghệ thuật, và vai trò của Nhà nước ở trong đó là gì?Cuộc tranh cãi này mang tính nghịch lý: ngày nay khi đặt ra vấn đề tiêuchí đánh giá liệu có là quá muộn, sau khi thế giới đã chứng kiến sự rađời và nảy nở của rất nhiều trường phái tiền phong, như Pop Art, chủnghĩa tối giản, Happening, sắp đặt…? Hơn thế nữa, sự nghịch lý lạicàng rõ hơn khi mà rất thường xuyên cuộc tranh cãi diễn ra mà khôngcó sự tham gia của các nghệ sĩ, những người trực tiếp có liên quan.