ĐA CHẤN THƯƠNG (MULTIPLE TRAUMA)

Thương tổn đáng kể của hơn một hệ cơ quan hay cơ quan quan trọng của cơ thể.2/ MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA CHẤN THƯƠNG CÓ THỀ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH TẠI HIỆN TRƯỜNG KHÔNG ?Không chính xác bởi vì nhiều bệnh nhân trẻ có các dự trữ lớn và không biểu hiện các thương tổn có thể là nghiêm trọng, cho đến khi chúng bị mất bù. Một số các thang (scale, échelle) và những dụng cụ cho điểm (scoring device) đã được phát triển để định lượng mức độ của thương tổn. Tuy nhiên các dụng cụ này...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐA CHẤN THƯƠNG (MULTIPLE TRAUMA) ĐA CHẤN THƯƠNG (MULTIPLE TRAUMA)1/ ĐA CH ẤN THƯƠNG LÀ GÌ ?Thương tổn đáng kể của hơn một hệ cơ quan hay cơ quan quan trọng của cơthể.2/ MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA CHẤN THƯƠNG CÓ THỀ ĐƯỢCXÁC ĐỊNH TẠI HIỆN TRƯỜNG KHÔNG ?Không chính xác bởi vì nhiều bệnh nhân trẻ có các dự trữ lớn và không biểuhiện các thương tổn có thể là nghiêm trọng, cho đến khi chúng bị mất b ù. Mộtsố các thang (scale, échelle) và những dụng cụ cho điểm (scoring device) đãđược phát triển để định lượng mức độ của thương tổn. Tuy n hiên các dụng cụnày này không hoàn h ảo, và đ ể duy trì một mức độ an toàn có thể chấp nhậnđược, các hệ thống cấp cứu cần overtriage những bệnh nhân đa chấn thương.Việc vận chuyển đến trung tâm chấn thương nên được căn cứ trên cơ chế gâychấn thương, căn b ệnh tiềm tàng, các tham số sinh lý như các biến đổi các dấuhiệu sinh tử và tình trạng thần kinh, và sự hiện diện của thương tổn rõ ràngnhiều hệ cơ quan.3/ XÁC ĐỊNH CƠ CHẾ CHẤN THƯƠNG.Cơ ch ế chấn thương đ ể chỉ những biến cố và tình trạng dẫn đến những th ươngtổn do chấn thương được biết đến hay không. Cơ chế chấn thương quan trọngliên kết với một khả năng cao bị đa chấn thương. Cơ chế ít rõ rệt hơn rất đángquan ngại đối với những bệnh nhân lớn tuổi hay đã có b ệnh trước. Một bệnhnhân với viêm đốt sống làm cứng khớp (ankylosing sondylitis) ít có thể chịuđược chấn thương đụng dập cột sống và xương chậu hơn là một thanh niênkhỏe mạnh.4/ HÃY CHO NHỮNG THÍ DỤ VỀ CÁC CƠ CH Ế CHẤN THƯƠNGQUAN TRỌNG.CH ẤN THƯƠNG ĐỤNG GIẬP Các tai nạn xe hơi  Ch ết tại hiện trường o Hành khách bị hắt ra o Xe hơi lẩn trốn o Tổn hại đáng kể bên trong xe o Các tai nạn xe hơi-người bộ hành  Tốc độ cao o Tổn hại bên ngoài xe o Té ngã  Cao hơn một tầng lầu (12-15 feet) oCH ẤN THƯƠNG XUYÊN Vết th ương do súng bắn ở đầu, cổ, thân mình.  Vết thương dao đâm ở cổ, thân mình 5/ MỘT BỆNH NHÂN VỚI ĐA CHẤN THƯƠNG NÊN ĐƯỢC ĐÁNHGIÁ NHƯ TH Ế NÀO ?Tất cả các bệnh nhân chấn thương nên được đánh giá với sự sử dụng protocolsadvanced trauma life support chuẩn, bao gồm ABCDE của đánh giá bạn đầu :airway (đường dẫn khí), breathing (sự thông khí), circulation (tuần ho àn),disability (đánh giá thần kinh), và exposure (cởi quần áo bệnh nhân). Đánh giásơ cấp (primary survey) được theo sau bởi đánh giá thứ cấp (secondary survey)để nhận diện những thương tổn không đe dọa mạng sống (non -life-threateninginjuries).6/ K Ể NHỮNG TH ÀNH PHẦN QUAN TRỌNG CỦA ĐÁNH GIÁ BANĐẤU BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG ?Đánh giá sơ cấp (primary survey), hồi sức (resuscitation), đánh giá thứ cấp(secondary survey), đánh giá lại (reevaluation), và điều trị cuối cùng (definitivecare).7/ MỤC ĐÍCH CỦA ĐÁNH GIÁ SƠ CẤP LÀ GÌ ?Để nhận diện những thương tổn đe dọa mạng sống (life-threatening injuries)theo thứ tự ưu tiên thời gian.8/ LIỆT KÊ NHỮNG BƯỚC ĐẦU TIÊN TRONG XỬ TRÍ ĐA CHẤNTHƯƠNG Ở PHÒNG CẤP CỨU. Gọi đội hồi sức chấn thương (trauma resuscitation team).  Ch ỉ định một đội trưởng (trauma captain) và đòi máu 0 âm tính nếu có  chỉ định. Chuyển bệnh nhân từ cán xe cứu thương lên giường hồi sức  (resuscitation bed) của phòng cấp cứu. Làm ngay bệnh sử, bao gồm cơ ch ế chấn thương, điều trị đã được thực  hiện tại hiện trường, và đáp ứng đối với điều trị này. Lấy các dấu hiệu sinh tồn (vital signs) trong khi bệnh nhân đang được  cởi quần áo. Đánh giá ABC và can thiệp nếu cần.  Lấy máu để xác định loại, ph ản ứng chéo, và xét nghiệm cơ bản. 9/ BỆNH NHÂN NÊN ĐƯỢC CỞI QUẦN ÁO NHƯ THẾ NÀO ?Bởi vì sự bất động là cần thiết cho đến khi chụp X quang cột sống, nên tất cảmọi cử động cần phải tránh. Để có thể nh ìn thấy hoàn toàn nhanh chóng trongkhi bảo vệ cột sống, chỉ cần cắt quần áo bệnh nhân đi. Hãy ghi nhớ rằng mộttrong những mục đích của lấy đi quần áo là lo ại bỏ khỏi bệnh nhân những vậtcó thể gây thương tổn th êm cho bệnh nhân hay gây th ương tích cho nhân viên ytế, như các mảnh gương vỡ, cac mảnh kim lo ại, hay vũ khí.10/ ABC (VÀ D) CỦA CHẤN THƯƠNG ?1. AIRWAY :Sự thông thương đường khí được đánh giá bằng cách nghe những phát âm, hỏitên bệnh nhân, và tìm kiếm n ơi miệng của bệnh nhân những dấu hiệu của tắcngh ẽn (máu, chất mửa, hay các dị vật). Người trưởng toán chấn th ương (traumcaptain) phải xác định xem bệnh nhân có cần đư ợc xử trí đường hô hấp tích cực(active airway management) hay không và kiểm tra để cho oxy bổ sung mộtcách liên tục n ơi tất cả các bệnh nhân không đòi hỏi phải đặt ống thôn g nội khíquản tức thời.Những chỉ định bắt buộc xử trí đường khí (airway management) trong chấnthương : Các thương tổn mặt quan trọng (massive facial injuries).  Ch ấn thương đầu với GCS (Glasgow Coma Scale) dư ới 8.  Ch ấn thương xuyên vòm sọ (penetrating injury to the cranial vault).  Ch ấn thương xuyên cổ do đạn (missile penetrating to the neck).  Ch ấn thương đụng dập cổ với khối máu tụ lan rộng hay biến đổi giọng  nói. Ch ấn thương nhiều cơ quan (multisystem trauma) với choáng kéo d ài. Những chỉ định tương đối xử trí đư ờng hô hấp trong chấn thương : Tắc đường hô hấp trên do b ất cứ nguyên nhân nào.  Bất cứ bệnh nhân nào với các chấn thương làm suy giảm sự thông khí.  Mảng sườn với tần số hô hấp gia tăng hay mức độ bảo hòa oxy đang suy  giảm. Bất cứ bệnh nhân nào với một hay nhiều gãy x ương sườn sẽ cần một  máy thông khí (ventilator) hay một thuốc gây mê tổng quát. Các bệnh nhân với tràn khí màng phổi hai bên.  Nh ữn ...