Đa dạng thành phần loài chim ở quận Hoàn Kiếm và quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội

Bài viết Đa dạng thành phần loài chim ở quận Hoàn Kiếm và quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội được nghiên cứu nhằm đánh giá hiện trạng đa dạng thành phần loài chim trước sức ép đô thị hóa ở hai quận trung tâm thành phố Hà Nội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đa dạng thành phần loài chim ở quận Hoàn Kiếm và quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐA DẠNG THÀNH PHẦN LOÀI CHIM Ở QUẬN HOÀN KIẾM VÀ QUẬN TÂY HỒ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Nguyễn Lân Hùng Sơn1*, Trịnh Thị Nga2, Vương Thu Phương3, Nguyễn Thanh Vân1 TÓM TẮT Quá trình phát triển của thành phố Hà Nội gắn liền với sự thay đổi về cảnh quan sinh thái dưới áp lực của sự gia tăng mật độ dân số và tốc độ xây dựng. Với vị trí địa lý nằm về phía Tây Bắc của trung tâm vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, Hà Nội cũng là nơi di cư trú đông và di cư qua của nhiều loài chim hoang dã. Nghiên cứu trong năm 2020 và 2021 ở hai quận nội thành của Hà Nội, sử dụng phương pháp điều tra tuyến và điều tra theo điểm đã ghi nhận được ở quận Hoàn Kiếm có 42 loài thuộc 31 giống, 22 họ, bộ, ở quận Tây Hồ có 71 loài thuộc 57 giống, 34 họ, 12 bộ. Có 31 loài ghi nhận được cả ở hai quận trên tổng số 82 loài ghi nhận được. Nghiên cứu đã xác định có 48 loài chim định cư, 35 loài di cư. Loài Rồng rộc (Ploceus philippinus) lần đầu tiên được ghi nhận ở khu vực Hà Nội. Sự đa dạng thành phần loài chim, đặc biệt là các loài di cư cũng như sinh cảnh sống của chúng là điểm cần chú ý trong quá trình quy hoạch phát triển thành phố Hà Nội để bảo tồn đa dạng sinh học cũng như đáp ứng sự phát triển bền vững của thành phố. Từ khóa: Chim, đa dạng loài, ghi nhận mới, Hoàn Kiếm, Tây Hồ, Hà Nội. 1. MỞ ĐẦU9 thành phố. Quận Hoàn Kiếm và quận Tây Hồ là hai quận trung tâm của thành phố Hà Nội, vừa có sự Chim (Aves) là lớp động vật rất đa dạng và tương đồng về sinh cảnh (hồ, đất ngoài đê ven sông phong phú. Số lượng chim trên thế giới dao động từ Hồng, mức độ đô thị hóa), vừa nằm trong quy hoạch 10.033 đến 10.989 loài tùy theo quan điểm phân loại phát triển thành phố hai bên bờ sông Hồng. Quận sử dụng trong các Danh lục chim thế giới [1]. Nằm Hoàn Kiếm là quận có diện tích nhỏ nhất của Hà Nội trong vùng địa lí động vật Phương Đông, Việt Nam là với 5,29 km2 bao gồm 16 phường phố cổ, phố cũ và 2 một quốc gia có sự đa dạng về các loài chim với phường ngoài đê sông Hồng. Mật độ dân số 39.830 nhiều loài đặc hữu. Số loài chim ghi nhận ở Việt Nam người/km2 (2020). Khu vực trung tâm quận có hồ tăng dần qua nỗ lực điều tra nghiên cứu, từ 828 loài Hoàn Kiếm với diện tích khoảng 12 ha. Khu vực (1995) [2] lên 887 loài (2011) [3], 916 loài (2018) [4], xung quanh hồ và nhiều con đường trong quận có hệ 918 loài (2020) [5]. Quá trình đô thị hóa, đặc biệt là ở thống cây xanh bóng mát cổ thụ khép tán dày. Khu các thành phố lớn đang tác động mạnh mẽ đến sự đa vực ngoài đê sông Hồng, ngoài khu vực dân cư còn dạng và sinh tồn của nhiều quần thể chim định cư và gồm 75,43 ha diện tích mặt nước sông Hồng và diện di cư. Theo Bộ Xây dựng, đến cuối năm 2020 tỉ lệ đô tích cây bụi, cây trồng ven sông, bãi bồi trên sông thị hóa ở Việt Nam ước đạt 40% với 826 đô thị (so với [8]. Quận Tây Hồ là quận được thành lập từ năm năm 2015 là 787 đô thị) [6]. Sau khi được mở rộng 1995 trên cơ sở sắp xếp lại một số đơn vị hành chính vào năm 2008, cho đến nay diện tích Hà Nội đã tăng của quận Ba Đình và huyện Từ Liêm trước đây. Quận lên 3.358,6 km2 với 12 quận, 17 huyện và 1 thị xã. có diện tích 24,01 km2 với 8 phường. Mật độ dân cư Dân số Hà Nội năm 2019 là 8.093.900 người, trong đó thấp nhất trong các quận ở trung tâm với 7.130 dân số thành thị chiếm 49,4%, dân số nông thôn người/km2 (2019) do trong quận có diện tích mặt chiếm 50,6%, mật độ dân số trung bình là 2.410 nước lớn với 525,37 ha mặt nước hồ Tây và 4,43 ha người/km2 [7]. Năm 2021, dự kiến thành phố Hà Nội mặt nước hồ nhỏ khác. Ngoài ra quận cũng có diện sẽ xây dựng quy hoạch phát triển thành phố ở hai tích lớn ở phía ngoài đê sông Hồng. Diện tích trồng bên bờ sông Hồng với chiều dài 40 km trải dài qua 13 hoa, cây cảnh truyền thống bị thu hẹp với sự phát quận huyện trong đó đi qua 4 quận trung tâm của triển của 5 khu đô thị lớn đã và đang được xây dựng [9]. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiện trạng đa 1 Trường Đại học Sư phạm Hà Nội dạng thành phần loài chim trước sức ép đô thị hóa ở * Email: sonnlh@hnue.edu.vn hai quận trung tâm thành phố Hà Nội. Đây là cơ sở 2 Họ ...