Đặc điểm địa chất và trầm tích các thành tạo Eocen - Oligocen khu vực Bắc bể Sông Hồng

Khu vực nghiên cứu Bắc bể SôngHồng có đặc điểm cấu trúc địa chất và môi trường trầmtích phức tạp, được đánh giá là vùng có triển vọng dầu khí lớn với nhiều phát hiện trong các đốitượng chứamóng nứt nẻ cacbonat, cát kết Oligocen và Miocen. Về kiến tạo, khu vực nghiên cứu chịu ảnh hưởng biến dạng, chồng lấn giao thoa kiến trúc, phía Tây Bắc chịu chi phối hoạt động trượt tách giãn của hệ thống đứt gãy Sông Hồng và phía Đông Bắc chủ yếu chịu ảnh hưởng hoạt động đứt gãy phương Đông Bắc - Tây Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm địa chất và trầm tích các thành tạo Eocen - Oligocen khu vực Bắc bể Sông Hồng 12 Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Mỏ - Địa chất Tập 58, Kỳ 3 (2017) 12-21 Đặc điểm địa chất và trầm tích các thành tạo Eocen - Oligocen khu vực Bắc bể Sông Hồng Trần Đăng Hùng 1,*, Hà Văn Tuấn 1, Lê Ngọc Ánh 2, Nguyễn Hữu Nam 1, Nguyễn Văn Thắng 1, Nguyễn Quang Trọng 1, Vũ Ngọc Diệp 3 1 Công ty Dầu khí Sông Hồng, Việt Nam 2 Khoa Dầu khí, Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Việt Nam 3 Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, Việt Nam THÔNG TIN BÀI BÁO TÓM TẮT Quá trình: Nhận bài 15/01/2017 Chấp nhận 15/5/2017 Đăng online 28/6/2017 Khu vực nghiên cứu Bắc bể Sông Hồng có đặc điểm cấu trúc địa chất và môi trường trầm tích phức tạp, được đánh giá là vùng có triển vọng dầu khí lớn với nhiều phát hiện trong các đối tượng chứa móng nứt nẻ cacbonat, cát kết Oligocen và Miocen. Về kiến tạo, khu vực nghiên cứu chịu ảnh hưởng biến dạng, chồng lấn giao thoa kiến trúc, phía Tây Bắc chịu chi phối hoạt động trượt tách giãn của hệ thống đứt gãy Sông Hồng và phía Đông Bắc chủ yếu chịu ảnh hưởng hoạt động đứt gãy phương Đông Bắc - Tây Nam. Vào cuối Oligocen, về phía Đông Bắc (khu vực Bạch Long Vĩ) bị nâng lên mạnh mẽ dẫn đến cắt cụt và hình thành bất chỉnh hợp khu vực vào cuối Oligocen muộn - đầu Miocen sớm. Trầm tích Miocen dưới-giữa hầu như vắng mặt tại khu vực này. Tuy nhiên, về phía Tây Bắc (khu vực Trung tâm) vùng chịu chế độ kiến tạo trượt bằng tách giãn, hình thành trầm tích Oligocen với chiều dày lớn, kéo dài từ rìa phía Tây và tăng chiều dày dần xuống phần Đông Nam. Các thành tạo trầm tích Oligocen có đặc trưng môi trường sông hồ ở phần thấp và chuyển tiếp chịu ảnh hưởng của môi trường biển ven bờ và biển nông, có thể đóng vai trò tầng sinh và chứa dầu khí có ý nghĩa của bể. Từ khóa: Bể Phú Khánh Nước sâu Mẫu đáy biển Địa nhiệt Phân tích địa hóa © 2017 Trường Đại học Mỏ - Địa chất. Tất cả các quyền được bảo đảm. 1. Mở đầu Bể trầm tích Sông Hồng là một trong những bể trầm tích lớn nhất trên thềm lục địa Việt Nam về cả diện tích và bề dầy trầm tích và được đánh giá là bể có tiềm năng dầu khí với nhiều đối tượng thăm dò. Các hoạt động tìm kiếm và thăm dò dầu _____________________ *Tác giả liên hệ E-mail: hungtd1@pvep.com.vn khí ở bể Sông Hồng được tiến hành bởi các công ty dầu khí ở trong và ngoài nước nhiều thập kỷ qua (Nguyễn Mạnh Huyền và Hồ Đắc Hoài, 2007; Nguyễn Hiệp và nnk, 2007; Hoàng Ngọc Đang và nnk, 2010). Kết quả khoan thăm dò đã phát hiện được nhiều tích tụ dầu khí có giá trị thương mại ở khu vực, với các đối tượng chứa chính là các thành tạo trầm tích lục nguyên tuổi Oligocen, Miocen và móng nứt nẻ cacbonat trước Kainozoi. Cho đến nay, các trầm tích hạt mịn sét kết Oligocen vẫn được đánh giá là tầng sinh dầu khí chính, các Trần Đăng Hùng và nnk/Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Mỏ - Địa chất 58(3), 12-21 các phát hiện khí/condensate trong đối tượng cát kết Oligocen đánh dấu ý nghĩa tìm kiếm dầu khí mới ở khu vực Bắc bể trầm tích Sông Hồng với đặc tính đá chứa biến đổi phức tạp và rất khó dự báo trong không gian (Nguyễn Hữu Nam, 2016). Bài báo sẽ trình bày các đặc điểm địa chất và trầm tích của thành tạo Eocen - Oligocen nhằm làm sáng rõ thêm điều kiện hình thành và các yếu tố ảnh hưởng đến tiềm năng dầu khí và góp phần định hướng cho công tác tìm kiếm, thăm dò và đánh giá triển vọng dầu khí khu vực Bắc bể trầm tích Sông Hồng. 2. Đặc điểm địa chất khu vực nghiên cứu Trong thời kỳ đầu Kainozoi, vùng nghiên cứu (Hình 1) có vị trí địa chất thuộc đới cấu trúc Bắc bể Sông Hồng về phía Tây Bắc và phía Đông bắc trên 13 đới cấu trúc Bạch Long Vĩ. Khu vực đới cấu trúc Bạch Long Vĩ, còn được gọi phụ bể Bạch Long Vĩ (Nguyễn Tú Anh và nnk, 2014), hoặc bồn Bắc Bộ (Trần Thanh Hải và nnk, 2010), có phần Đông Bắc là một bể tách giãn kiểu rift phát sinh và phát triển trên móng trước Kainozoi của phần nam khối lục địa Đông Bắc Việt Nam bị thoái hóa mạnh mẽ vào Kainozoi sớm. Quá trình thoái hóa này cùng xảy ra sự tách giãn tạo vỏ đại dương mới tuổi Oligocen Miocen sớm trung tâm Biển Đông (Nguyễn Mạnh Huyền và Hồ Đắc Hoài, 2007). Phần Tây Bắc bể Sông Hồng là một bể kéo tách trong Kainozoi sớm phát sinh và phát triển ở phần ranh giới của hai khối lục địa Việt Trung (phần Đông Bắc Việt Nam) và khối lục địa Tây Bắc Việt Nam (khối lục địa Đông Dương). Ranh giới giữa hai khối lục địa này là hệ đứt gãy trượt bằng Hình 1. Vị trí khu vực nghiên cứu và các đơn vị cấu trúc địa chất chính. Hình 2. Mặt cắt địa chấn qua các đơn vị cấu trúc địa chất khu vực. 14 Trần Đăng Hùng và nnk/Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Mỏ - Địa chất 58(3), 12-21 Hình 3. Mặt cắt địa chấn liên kết từ khu Hàm Rồng qua đới nâng Bạch Long Vĩ đến trũng Hạ Mai trái Sông Hồng hoạt động mạnh mẽ trong Kainozoi sớm do sự va chạm của mảng Ấn Úc và mảng Âu Á (Ngô Thường San và nnk, 2007). Phần Đông Nam còn lại của bể Sông Hồng phát sinh và phát triển trên miền vỏ lục địa của khối Trường Sơn, khối Kon Tum và khối Hải Nam thuộc lục địa Indochina. Hình thành bể Sông Hồng được cho là bắt đầu từ Eocen sớm, liên quan đến quá trình trượt bằng trái kèm tách giãn của hệ thống đứt gãy Sông Hồng gây ra hoạt động kiến tạo sụt bậc và dịch chuyển địa khối Đông Dương. Chuyển động trượt bằng trái này khởi đầu cho việc hình thành bể Sông Hồng (Shärer và nnk, 1990; Ranging và nnk, 1995; Nguyễn Mạnh Huyền và Hồ Đắc Hoài, 2007; Trần Thanh Hải và nnk, 2010). Trong suốt giai đoạn tách giãn, các địa hào và bán địa hào được hình thành và lấp đầy bởi trầm tích sông và đầm hồ. Quá trình sụt lún tiếp tục, mực nước tăng lên, các hồ được mở rộng, biển dần tiến vào đất liền tạo ra các không gian lớn cho các tích tụ trầm tích. Một số nơi ở khu vực Đông Bắc xảy ra hoạt động nén ép địa phương tạo ra một số cấu tạo nghịch đảo và nâng trồi, hình thành các cấu tạo dạng vòm được phủ lên bởi các trầm tích trẻ hơn, trong suốt thời kỳ cuối Oligocen. Giai đoạn Miocen sớm - giữa hoạt động tách giãn, sụt lún và tích tụ trầm tích của bể tiếp tục xảy ra do trượt bằng trái của đứt gãy ...