Đặc điểm động vật nổi trên kênh, rạch ô nhiễm ở Cần Thơ vào mùa khô

Nghiên cứu sự ô nhiễm kênh rạch do chất thải đô thị được tiến hành hàng tuần vào lúc nước lớn và nước ròng trong ngày từ tháng1 đến tháng 3 năm 2010 trên rạch Cái Khế, thành phố Cần Thơ. Kết quả ngành Trùng bánh xe chiếm 51% - 100% trong thành phần loài và 11% - 100% trong tổng số lượng động vật nổi, đặc biệt nơi ô nhiễm có loài Filina longiseta luôn có mật độ từ 30% - 93.5% trong mẫu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm động vật nổi trên kênh, rạch ô nhiễm ở Cần Thơ vào mùa khôTạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 30 năm 2011_____________________________________________________________________________________________________________ ĐẶC ĐIỂM ĐỘNG VẬT NỔITRÊN KÊNH, RẠCH Ô NHIỄM Ở CẦN THƠ VÀO MÙA KHÔ DƯƠNG TRÍ DŨNG*, NGUYỄN HOÀNG OANH** TÓM TẮT Nghiên cứu sự ô nhiễm kênh rạch do chất thải đô thị được tiến hành hàng tuần vàolúc nước lớn và nước ròng trong ngày từ tháng1 đến tháng 3 năm 2010 trên rạch Cái Khế,thành phố Cần Thơ. Kết quả ngành Trùng bánh xe chiếm 51% - 100% trong thành phầnloài và 11% - 100% trong tổng số lượng động vật nổi, đặc biệt nơi ô nhiễm có loài Filinalongiseta luôn có mật độ từ 30% - 93.5% trong mẫu. Từ khóa: động vật nổi, rạch Cái Khế, Cần Thơ. ABSTRACT Characteristics of plankton on the polluted canals at Can Tho City in dry season Investigating the pollution of the canals with municipal waste is carried out everyweek at the low and high tides in the same day from January to March, 2010 on the CaiKhe canal at Can Tho city. The results show rotifer takes from 51 to 100% of the speciescomposition and 11% - 100% of density of plankton, particularly density of Filinalongiseta usually takes 30 - 93.5% of the samples at the polluted sites. Keywords: zooplankton, Caikhe canal, Cantho.1. Giới thiệu (năm 2002) và 19,5 ppm (năm 2005) đã Do sự đô thị hóa, trong 10 năm từ cho thấy sự ô nhiễm ngày càng nghiêm1999 – 2008, dân số ở TP Cần Thơ tăng trọng hơn.28,4% gấp hơn 4,5 lần so với trung bình Rạch Cái Khế, là một bằng chứngchung của đồng bằng sông Cửu Long. Vì điển hình, sự ô nhiễm của thủy vực nàyvậy hệ thống rạch Cái Khế thuộc quận đã ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển củaNinh Kiều, TP Cần Thơ phải gánh chịu thủy sinh vật sống ở đó, nhất là các nhómchất thải sinh hoạt của cư dân sống ven động vật phiêu sinh ưa chất hữu cơ nhưbờ rạch, chất thải từ hoạt động chăn nuôi, Động vật Nguyên sinh (Protozoa), Trùngbuôn bán của các chợ dọc theo rạch, bánh xe (Rotatoria) và Giáp xác râunước thải đô thị chưa được được xử lý và ngành (Cladocera), làm cho chúng trởđặc biệt là hệ thống kênh, rạch nội ô ngày nên ưu thế (Đặng Ngọc Thanh và cs,càng thu hẹp dần do bị lấn chiếm. Theo 2002). Cho nên chúng được xem như làsố liệu báo cáo tổng kết của Sở Tài sinh vật chỉ thị cho môi trường ô nhiễmnguyên và Môi trường Cần Thơ năm hữu cơ này. Sự ô nhiễm mặc dù không2009 cho thấy hàm lượng COD trên rạch làm đơn giản hóa quá mức các quần xãtăng từ 9,8 ppm (năm 1999) đến 19,1 ppm song cũng làm giảm tính đa dạng về loài,* làm tăng tính bất ổn định của quần xã đó ThS, Trường Đại học Cần Thơ** CN, Trường Đại học Cần Thơ (Vũ Trung Tạng, 2007) nên sự biến động108Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Dương Trí Dũng và tgk_____________________________________________________________________________________________________________của chúng có thể biểu hiện cho sự suy dựa vào cấu trúc của quần xã động vậtgiảm chất lượng môi trường nước. phiêu sinh trên thủy vực đó. Nhìn vào các quy chuẩn Việt Nam 2. Phương pháp nghiên cứu(QCVN) về môi trường nước như QCVN 2.1. Chọn vị trí và định kỳ thu mẫu08: 2008 về chất lượng nước mặt, Trên rạch Cái Khế đoạn từ nơi tiếpQCVN 11: 2008 về nước thải công nối sông Hậu đến cầu Nguyễn Văn Cừnghiệp chế biến thủy sản, QCVN 14: được chọn 5 vị trí để thu mẫu, các vị trí2008 về nước thải sinh hoạt, chưa thấy này bao gồm: điểm số 1 có tọa độchỉ tiêu sinh vật ngoại trừ giá trị 0583804 và 1110147 (WGS 84): khu vựccoliform. Trong các báo cáo diễn biến này nhận nước thải từ lò mổ giết mổ giachất lượng môi trường TP Cần Thơ cũng súc và các hộ dân sống dọc theo rạch, ởchưa thấy quan trắc các chỉ tiêu này, cho đây có các cống nhỏ xả thải do người dânnên bên cạnh việc đánh giá môi trường tự làm; điểm số 2 có tọa độ 0584569 vàbằng các chỉ tiêu lý hóa, thì việc tìm ra 1109837 (WGS 84): nơi này nhận chấtđặc điểm thích nghi của sinh vật trong thải rắn và nước thải sinh hoạt của các hộmôi trường để đánh giá chất lượng môi dân sống trên nhà sàn dọc con rạch đượctrường nước, đặc biệt là động vật phiêu thải trực tiếp xuống rạch và các hoạtsinh cũng là một nhiệm vụ cần thiết để có động sản xuất khác như chăn nuôi, buônthể dựa vào đó đánh giá nhanh môi bán; điểm số 3 có tọa độ 0585599 vàtrường trên những vùng có khả năng ô 1110077 (WGS 84): nơi này có nhiềunhiễm. cống xả thải ra rạch Cái Khế từ các tuyến Nghiên cứu đặc điểm phiêu sinh đường trong nội ô thành phố; điểm số 4động vật trên rạch Cái Khế của TP Cần có tọa độ 0586453 và 1109958 (WGSThơ ngoài việc tìm ra các đặc trưng riêng 84): nơi này có các đường cống dẫn nướccủa động vật phiêu sinh trong điều kiện mưa và n ...