Dân tộc Dao

Văn hoá: Người Dao có nền văn hoá lịch sử lâu đời và tri thức dân gian rấtphong phú, đặc biệt là y học cổ truyền. Họ không có văn tự riêng mà sử dụngchữ Hán đã được Dao hoá gọi là chữ Nôm Dao.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dân tộc Dao lệ ma chay: Ma chay theo tục lệ xa xưa. Vài vùng có tục hoả tángcho người chết từ 12 tuổi trở lên.Văn hoá: Người Dao có nền văn hoá lịch sử lâu đời và tri th ức dân gian r ấtphong phú, đặc biệt là y học cổ truyền. Họ không có văn tự riêng mà sử dụngchữ Hán đã được Dao hoá gọi là chữ Nôm Dao. Lễ cầu mùa Nhà nửa sàn nửa trệtĂn: Người Dao thường ăn hai bữa chính trong ngày, bữa trưa và bữa t ối. Ch ỉnhững ngày mùa bận rộn mới ăn thêm bữa sáng. Người Dao ăn cơm là chính, ởmột số nơi lại ăn ngô nhiều hơn ăn cơm hoặc ăn cháo. Cối xay lúa th ường dùnglà loại cối gỗ đóng dăm tre. Cối giã có nhiều loại nh ư cối g ỗ hình tr ụ, c ối mánggiã bằng chày tay, cối đạp chân, cối giã bằng sức nước. Họ thích ăn thịt lu ộc,các món thịt sấy khô, ướp chua, canh măng chua. Khi ăn xong, ng ười ra kiêng đ ểđũa ngang miệng bát vì đó là dấu hiệu trong nhà có người chết.Phổ biến là rượu cất, ở một vài nơi lại uống hoãng, thứ rượu không qua trưngcất, có vị chua và ít cay.Người Dao thường hút thuốc lá và thuốc lào bằng điếu cầy hay tẩu.Mặc: Nam mặc quần, áo. Trước đây đàn ông để tóc dài, búi sau gáy hoặc đ ểchỏm tóc dài trên đỉnh đầu, xung quanh cạo nhẵn. Các nhóm Dao thường có cáchđội khăn khác nhau. áo có hai loại, áo dài và áo ngắn.Phụ nữ Dao mặc rất đa dạng, thường mặc áo dài y ếm, váy ho ặc qu ần áo ng ắnhoặc dài màu chàm và đầu đội khăn.. Y phục rất sặc sỡ. Hiện trang vẫn giữđược các nét hoa văn truyền thống với những trang trí hoa văn truy ền th ống. H ọkhông theo theo mẫu vẽ sẵn trên vải mà hoàn toàn dựa vào trí nhớ, thêu ở mặttrái của vải để hình mẫu nổi lên mặt phải. Nhiều loại hoa văn như chữ vạn, câythông, hình chim, người, động vật, lá cây. Cách in hoa văn trên v ải b ằng sáp ongở người Dao rất độc đáo. Muốn hình gì người ta dùng bút vẽ hay nhúng khuônin vào sáp ong nóng chẩy rồi in lên vải. Vải sau khi nhuộm chàm sẽ hiện lên hoavăn mầu xanh lơ do phủ lớp sáp ong không bị thấm chàm.Ở: Người Dao thường sống ở vùng lưng chừng núi hầu kh ắp các t ỉnh mi ền núimiền Bắc. Tuy nhiên một số nhóm như Dao Quần trắng ở thung lũng, còn DaoÐỏ lại ở trên núi cao. Thôn xóm phần nhiều phân tán,rải rác, năm bẩy nóc nhà. Nhà của người Dao rất khácnhau, tuỳ nơi họ ở nhà trệt, nhà sàn hay nhà nửa sàn,nửa đất. Phụ nữ Dao đỏ búi tóc vấn khăn lên đỉnh đầu. Trang phục của họ phần cổ áo thêu hoa văn sặc sỡ, riêng chiếc yếm ngực còn gắn những bông hoa tám cánh chạm bằng bạc.Một kiểu kiến trúc nhà ở của người DaoKiến trúc nhà ở của người Dao cũng rất phong phú, tuỳ nhóm mà ở nhà tr ệt haynửa sàn, nửa đất. Hiện nay tại Bảo tàng dân tộc học Việt Nam ngôi nhà n ửa sànnửa đất được chọn để trưng bày và giới thiệu. Loại nhà nửa sàn nửa đ ất là lo ạikiến trúc nhà cửa của riêng người Dao, gắn liền với cuộc sống du canh du cưtrước đây. Điều đặc biệt là toàn bộ ngôi nhà của người Dao đều được làm b ằngtranh tre nứa lá, không có một chút gạch ngói. 8 cột cái trong nhà đ ược làm b ằngnhững cây gỗ quí, có tuổi rất già 80-90 năm. Mỗilần chuyển nhà, họ có thể bỏ phên, tranh tre nứa lácòn những cột cái bằng gỗ quí có sức bền với th ờigian thì họ chuyên chở đi để làm ngôi nhà nơi ởmới.Phương tiện vận chuyển: Người Dao ở vùng caoquen dùng địu có hai quai đeo vai, vùng thấp gánhbằng đôi dậu. Túi vải hay túi lưới đeo vai rất đượchọ ưa dùng. Nhà người Dao ở Lai Châu.Quan hệ xã hội: Trong thôn xóm tồn tại chủ yếu các quan hệ xóm giềng vàquan hệ dòng họ.Người Dao có nhiều họ, phổ biến nhất là các họ Bàn, Ð ặng, Triệu. Các dònghọ, chi họ thường có gia phả riêng và có hệ thống tên đệm để phân bi ệt gi ữanhững người thuộc các thế hệ khác nhau.Sinh đẻ: Phụ nữ đẻ ngồi, đẻ ngay trong buồng ngủ. Trẻ sơ sinh được tắm bằngnước nóng. Nhà có người ở cữ người ta treo cành lá xanh hay cài hoa chuốitrước cửa để làm dấu không cho người lạ vào nhà vì sợ vía độc ảnh h ưởng tớisức khoẻ đứa trẻ. Trẻ sơ sinh được ba ngày thì làm lễ cúng mụ.Lễ hội đón xuân của dân tộc DaoCưới xin: Trai gái muốn lấy được nhau phải so tuổi, bói chân gà xem có h ợpnhau không. Có tục chăng dây, hát đối đáp giữa nhà trai và nhà gái tr ước khi vàonhà, hát trong đám cưới. Lúc đón dâu, cô dâu được cõng ra kh ỏi nhà gái và b ướcqua cái kéo mà thầy cúng đã làm phép mới được vào nhà trai.Ma chay: Thày tào có vị trí quan trọng trong việc ma và làm chay. Nhà có ng ườichết con cái đến nhà thầy mời về chủ trì các nghi l ễ, tìm đ ất đào huy ệt. Ng ườita kiê ...