Đánh giá năng lực hợp tác trong dạy học chương chuyển hoá vật chất và năng lượng - Sinh học 11 trung học phổ thông

Bài viết "Đánh giá năng lực hợp tác trong dạy học chương chuyển hoá vật chất và năng lượng - Sinh học 11 trung học phổ thông" được thực hiện nhằm xây dựng quy trình và các công cụ đánh giá năng lực hợp tác trong dạy học Sinh học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá năng lực hợp tác trong dạy học chương chuyển hoá vật chất và năng lượng - Sinh học 11 trung học phổ thôngJOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0036Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 2, pp. 102-113This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HỢP TÁC TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG - SINH HỌC 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Phan Thị Thanh Hội, Phạm Huyền Phương Khoa Sinh học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Năng lực hợp tác là một trong 9 năng lực cốt lõi đã được xây dựng cho chương trình sau năm 2015 của bộ Giáo dục và Đào tạo. Bởi vì, hợp tác là một trong những hoạt động không thể thiếu giúp cho người học thành công trong học tập và trong cuộc sống. Việc đánh giá năng lực hợp tác cũng khá trừu tượng, thường khó để sử dụng các công cụ thông thường như câu hỏi, bài tập để đánh giá, muốn đánh giá năng lực hợp tác thường phải có bộ công cụ đánh giá chuyên biệt. Trong bài viết này, chúng tôi đã xây dựng bảng các tiêu chí đánh giá năng lực hợp tác và thiết kế một số bảng hỏi, bảng kiểm như là công cụ đánh giá và thực nghiệm đánh giá năng lực hợp tác ở 42 học sinh lớp 11 ở Trường trung học phổ thông Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn năm học 2013-2014. Từ khóa: Hợp tác, năng lực hợp tác; đánh giá năng lực hợp tác.1. Mở đầu “Học thầy không tày học bạn” là câu danh ngôn nói về vai trò của việc học tập hợp tác.Thông qua hợp tác trong học tập người học rèn luyện được nhiều kĩ năng như tổ chức nhóm, kĩnăng lắng nghe, phản hồi tích cực, kĩ năng tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng. . . Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, J. Dewey khi nói về khía cạnh xã hội của việc học tập thìcho rằng muốn học cách cùng chung sống trong xã hội thì người học phải trải nghiệm trong cuộcsống hợp tác ngay từ trong nhà trường. Cuộc sống trong lớp học là quá trình dân chủ hóa trongmột thế giới vi mô và học tập phải có sự hợp tác giữa các thành viên trong lớp học [3]. Các công trình của các nhà khoa học như Devries D. và Edwards K. đã vận dụng học tậphợp tác vào thực tiễn lớp học bằng cách kết hợp học hợp tác nhóm tranh đua giữa các nhóm và cáctrò chơi học tập. Các tác giả Coleman E. hay Glasser W. đã nghiên cứu thúc đẩy việc sử dụng cácmối quan hệ hợp tác giữa học sinh với nhau [5]. Ngoài ra, còn có nhiều tác giả khác nghiên cứu và đều nhấn mạnh vai trò quan trọng củanăng lực hợp tác trong cuộc sống như: Slavin (1990) [7], Rosenshine, Meister (1994) [6] và Renkl(1995) [4]. . . Gần đây, năng lực hợp tác cũng được đề cập và nghiên cứu trong chương trình giáo dục phổthông của nhiều nước trên thế giới như Đức, Úc, Singapore....Ngày nhận bài: 10/10/2014. Ngày nhận đăng: 15/03/2015.Liên hệ: Phan Thị Thanh Hội, e-mail: hoiptt@hnue.edu.vn.102 Đánh giá năng lực hợp tác trong dạy học chương chuyển hoá vật chất và năng lượng... Điều đó cho thấy, hợp tác là một năng lực quan trọng đối với người học trong học tập. Tuynhiên, trong các trường phổ thông không có một môn học nào đặc trưng cho việc phát triển nănglực hợp tác, vì vậy mỗi môn học đều phải góp phần hình thành và phát triển năng lực hợp tác chongười học thông qua việc tổ chức các hoạt động học tập. Việc đánh giá năng lực thường rất khó thực hiện, đặc biệt đánh giá năng lực hợp tác cầnthiết phải thông qua các công cụ để quan sát, sản phẩm, hồ sơ. . . Trong bài viết này chúng tôi giới thiệu cách đánh giá năng lực hợp tác thông qua việc xâydựng các tiêu chí đánh giá và bộ công cụ đánh giá là các bảng kiểm và bảng hỏi và thực nghiệmsử dụng công cụ đó để đánh giá năng lực hợp tác của học sinh trong dạy học chương Chuyển hóavật chất và năng lượng - Sinh học 11 trung học phổ thông.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Năng lực hợp tác Theo từ điển Bách khoa Việt Nam, năng lực là đặc điểm của cá nhân thể hiện mức độ thôngthạo - tức là có thể thực hiện một cách thành thục và chắc chắn một số dạng hoạt động nào đó [1]. Theo tâm lí học, năng lực là tổ hợp những thuộc tính độc đáo của cá nhân phù hợp vớinhững yêu cầu đặc trưng của một hoạt động nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động có kết quả tốt. Theo Weitnert (2001) năng lực là những khả năng và kĩ xảo học được hoặc sẵn có của cáthể nhằm giải quyết các tình huống xác định, cũng như sự sẵn sàng về động cơ, xã hội. . . và khảnăng vận dụng các cách giải quyết vấn đề một cách có trách nhiệm và hiệu quả trong những tìnhhuống linh hoạt [8]. Các định nghĩa trên đây tuy có khác nhau nhưng nhìn chung khái niệm năng lực trong họctập được hiểu là khả năng hoàn thành nhiệm vụ học tập gắn với một loại hoạt động nào đó. Về bảnchất, năng lực được tạo nên từ các thành tố: kiến thức, kĩ năng, thái độ và động cơ hành động...thểhiện trong một bối cảnh cụ thể, các yếu tố này kh ...