Dấu ấn văn hóa nông nghiệp và sông nước trong thành ngữ - tục ngữ Khmer Nam Bộ

Trong nội dung bài báo, bước đầu tìm hiểu những hình ảnh mang dấu ấn của nền văn hóa nông nghiệp và sông nước trong thành ngữ - tục ngữ Khmer Nam Bộ. Đó là những hình ảnh quen thuộc, gần gũi trong sản xuất nông nghiệp: cây lúa, hoa màu, các con vật; những dòng sông, con rạch, các phương tiện di chuyển trên sông,… Những hình ảnh này không chỉ làm cho nội dung phản ánh của thành ngữ - tục ngữ Khmer Nam Bộ phong phú hơn mà còn góp phần khẳng định bản sắc văn hóa người Khmer Nam Bộ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dấu ấn văn hóa nông nghiệp và sông nước trong thành ngữ - tục ngữ Khmer Nam Bộ Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên 49 DẤU ẤN VĂN HÓA NÔNG NGHIỆP VÀ SÔNG NƯỚC TRONG THÀNH NGỮ - TỤC NGỮ KHMER NAM BỘ Phạm Tiết Khánh * Tóm tắt Trong nội dung bài báo, chúng tôi bước đầu tìm hiểu những hình ảnh mang dấu ấn của nền văn hóa nông nghiệp và sông nước trong thành ngữ - tục ngữ Khmer Nam Bộ. Đó là những hình ảnh quen thuộc, gần gũi trong sản xuất nông nghiệp: cây lúa, hoa màu, các con vật; những dòng sông, con rạch, các phương tiện di chuyển trên sông,… Những hình ảnh này không chỉ làm cho nội dung phản ánh của thành ngữ - tục ngữ Khmer Nam Bộ phong phú hơn mà còn góp phần khẳng định bản sắc văn hóa người Khmer Nam Bộ. Từ khóa: Văn học dân gian Khmer Nam Bộ, thành ngữ - tục ngữ Khmer Nam Bộ, người Khmer. Abstract This paper is to initially find out images marked by the agricultural and rivery culture through Southern Khmer idioms and proverbs. Those images are demonstrated closely to agricultural production: rice, vegetables, animals; rivers, canals, transportation on river. These images not only reflect the enrichment of the Southern Khmer idioms and proverbs but also affirm the Southern Khmer cultural character. Key words: Southern Khmer folklore, Southern Khmer idiom - proverb, Khmer people. 1. Mở đầu Điểm chung của thành ngữ - tục ngữ là sự diễn Là một trong bốn dân tộc cộng cư trên vùng đất đạt ngắn gọn, cô đọng; ý nghĩa hay và hình ảnh Nam Bộ (Kinh, Khmer, Hoa, Chăm), người Khmer đẹp. Tuy nhiên, bên cạnh nét chung, mỗi dân tộc sinh cơ lập nghiệp lâu đời tại đây và sinh sống chủ có cấu trúc, tư duy và chất liệu riêng để biểu đạt yếu bằng nghề trồng lúa, hoa màu, khai thác thủy nội dung triết lý sống. Là một thể loại văn học dân sản và nghề thủ công truyền thống. Đời sống sản gian, thành ngữ - tục ngữ Khmer là công cụ phản xuất vật chất này đã hình thành nên những giá trị ánh kết quả tư duy, đồng thời in đậm dấu ấn nền văn hóa tinh thần in đậm bản sắc dân tộc. văn hóa nông nghiệp lúa nước và mang nét riêng so với văn hóa của các dân tộc khác. Điều này thể Người Khmer Nam Bộ đã đóng góp đáng kể hiện qua nhiều yếu tố. Trong phạm vi bài viết này, cho nền văn học dân gian Việt Nam qua các thể chúng tôi đề cập đến yếu tố hình ảnh để tìm ra loại chứa đựng các giá trị văn hóa phong phú, đa dấu ấn văn minh lúa nước và văn minh sông nước dạng, gắn chặt với quá trình lao động sản xuất, cải trong nội dung phản ánh của thành ngữ - tục ngữ tạo thiên nhiên ở vùng sông nước phương Nam. Khmer Nam Bộ. Có thể nói, văn học dân gian Khmer đã vẽ nên một bức tranh sinh động, đầy màu sắc về đời sống 2. Nội dung sinh hoạt của người Khmer Nam Bộ và qua đó nền văn hóa Khmer được biểu hiện một cách cô đọng, Thành ngữ - tục ngữ là thể loại gần gũi và quen chân thực nhất: “Bản sắc văn hóa Khmer là những thuộc bởi nó gắn liền với đời sống con người thông biểu hiện cơ bản nhất, đặc sắc nhất về tinh thần, qua lời ăn tiếng nói trong sinh hoạt hằng ngày, nhất về vật chất của người Khmer” (Nguyễn Mạnh là trong lao động sản xuất. Thành ngữ - tục ngữ Cường, Trường Lưu). Trong đó, thành ngữ - tục được sản sinh ra từ thực tế lao động và có giá trị ngữ Khmer đã tái hiện cảnh sắc thiên nhiên của vận dụng. Trong đời sống và tư duy, thành ngữ - miền nhiệt đới đặc trưng, mang dấu ấn nền văn hóa tục ngữ hướng dẫn chúng ta kinh nghiệm về cách nông nghiệp và sông nước. Tư duy liên tưởng, thói nhìn nhận, bình giá, ứng xử và thực hành các hiện quen lựa chọn hình ảnh trong thành ngữ - tục ngữ tượng trong tự nhiên cũng như trong đời sống xã của người Khmer Nam Bộ cũng đã góp phần quan hội. Thành ngữ - tục ngữ thường được diễn đạt trọng thể hiện bản sắc văn hóa riêng biệt này. Cái một cách ngắn gọn nên dễ thuộc dễ nhớ, thông qua riêng này chính là dấu ấn văn hóa - dân tộc. các hình ảnh bình dị. Thành ngữ - tục ngữ Khmer * Tiến sĩ, Hiệu trưởng Trường Đại học Trà Vinh Soá 12, thaùng 3/2014 49 50 Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên Nam Bộ cũng có những đặc điểm chung đó. Tuy tiết, khí hậu qua hiện tượng tự nhiên như: mưa, nhiên, nội dung phản ánh cũng như ngôn ngữ diễn nắng, gió, … người Khmer đã rút ra những nhận đạt thì có những điểm khác biệt, do sự chi phối xét, những phán đoán về thời tiết như “Làm ruộng bởi điều kiện sinh sống, đ ...