Định hướng giá trị nhân cách con người Việt Nam hiện nay

Bài viết phân tích thực trạng định hướng giá trị nhân cách conngười Việt Nam; chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc xây dựng nhân cách con người Việt Nam. Theo tác giả, định hướng giá trị nhân cách có vai trò hết sức quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi con người. Định hướng giá trị nhân cách đúng sẽ giúp cho con người rút ngắn được thời gian và quãng đường đi tới mục tiêu mà mình lựa chọn
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Định hướng giá trị nhân cách con người Việt Nam hiện nayTạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 10(83) - 2014ĐỊNH HƯỚNG GIÁ TRỊ NHÂN CÁCHCON NGƯỜI VIỆT NAM HIỆN NAYTRẦN SỸ PHÁN *TRẦN THỊ HỒNG LÊ **Tóm tắt: Bài viết phân tích thực trạng định hướng giá trị nhân cách conngười Việt Nam; chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc xâydựng nhân cách con người Việt Nam. Theo tác giả, định hướng giá trị nhâncách có vai trò hết sức quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi con người.Định hướng giá trị nhân cách đúng sẽ giúp cho con người rút ngắn được thờigian và quãng đường đi tới mục tiêu mà mình lựa chọn. Ở một bộ phận ngườiViệt Nam, định hướng giá trị nhân cách là đáng lo ngại. Để thực hiện mục tiêudân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, Đảng ta chủtrương xây dựng nhân cách con người Việt Nam về lý tưởng, trí tuệ, đạo đức,lối sống, thể chất, lòng tự tôn dân tộc, trách nhiệm xã hội, ý thức chấp hànhpháp luật.Từ khóa: Định hướng giá trị; nhân cách; định hướng giá trị nhân cách.1. Mở đầuKể từ khi Đảng và Nhà nước ta tiếnhành công cuộc đổi mới đất nước đếnnay, định hướng giá trị nhân cách conngười Việt Nam đã có nhiều thay đổi.Thang giá trị nhân cách con người ViệtNam đã có sự chuyển dịch đáng kể.Không ít giá trị nhân cách trước thời kỳđổi mới được lựa chọn và xếp ở thứhạng cao thì sau đổi mới giá trị ấy lạixếp ở thứ hạng thấp và ngược lại. Sựthay đổi ấy là khách quan, phản ánhđúng quy luật phát triển của xã hội. Vấnđề đặt ra ở đây là sự thay đổi ấy pháttriển theo chiều hướng nào; tích cực haytiêu cực; thúc đẩy xã hội phát triển hay26kìm hãm sự phát triển đó? Để đất nướcphát triển theo hướng tích cực, dân giàu,nước mạnh cần có sự định hướng giá trịnhân cách đúng và phù hợp.(*)2. Định hướng giá trịThuật ngữ định hướng giá trị được sửdụng trong nhiều lĩnh vực khoa họckhác nhau, nhất là trong triết học, tâm lýhọc, xã hội học... Do tính đa diện vàphức tạp của vấn đề nên có nhiều cáchtiếp cận và nhiều quan niệm khác nhauvề định hướng giá trị.Có ý kiến cho rằng, định hướng giáPhó giáo sư, tiến sĩ, Học viện Chính trị quốcgia Hồ Chí Minh.(**)Thạc sĩ, Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.(*)Định hướng giá trị nhân cách con người Việt Nam hiện naytrị là phương thức chủ thể sử dụng đểphân biệt các sự vật theo ý nghĩa củachúng đối với chính mình, từ đó hìnhthành nội dung cơ bản của xu hướng,động cơ hoạt động. Ý kiến khác lại chorằng, định hướng giá trị là những biểutượng của con người về những mục đíchchủ yếu của cuộc đời và các phương tiệncơ bản đạt những mục tiêu ấy. Địnhhướng giá trị đóng vai trò chủ đạo trongviệc xây dựng các chương trình hành viứng xử lâu dài. Chúng hình thành trêncơ sở những nhu cầu của chủ thể về việcnắm vững những hình thức cơ bản củahoạt động sống trong những điều kiệnlịch sử cụ thể và do tính chất của cácquan hệ xã hội quy định. Các quan hệ xãhội này là nguồn gốc khách quan hìnhthành những nhu cầu ấy(1).Theo chúng tôi, định hướng giá trị làsự lựa chọn và hướng tới các giá trị trêncơ sở đó mà cá nhân hay cộng đồng xácđịnh lối sống của mình.Định hướng giá trị có vai trò hết sứcto lớn trong việc điều chỉnh hành vi conngười. Khả năng sáng tạo tích cực, tolớn của con người phụ thuộc rất nhiều ởđịnh hướng giá trị của họ. Định hướnggiá trị đúng sẽ giúp cho con người rútngắn được thời gian và quãng đường đitới mục tiêu mà mình lựa chọn. Hơnnữa, về cơ bản, người ta chỉ hành độngđúng trong chừng mực người ta hiểubiết chính xác, nghĩa là hoạt động đóphải được chỉ đạo bởi nhận thức, tưtưởng, lý luận đúng đắn, khoa học. Tuynhiên, điều chỉnh hành vi không phải làđặc quyền của định hướng giá trị. Bởi lẽloài người đã và đang sáng tạo ra nhiềuphương thức khác nhau dùng để điềuchỉnh hành vi của mình, như là đạo đức,chính trị, pháp luật, tôn giáo, văn học nghệ thuật, thậm chí cả khoa học (trithức khoa học), trong đó trực tiếp vàmạnh mẽ nhất là pháp luật.Tổng kết kinh nghiệm các cuộc cáchmạng Pháp giữa thế kỷ XIX, C.Mác vàPh.Ăngghen cho rằng, muốn giải phóngxã hội, giải phóng con người thì giai cấpvô sản phải xác định mục tiêu, phải tiếnhành cách mạng không ngừng, phải giữvững định hướng. Trong suốt quá trìnhđó “không một phút nào để cho nhữngngười tiểu tư sản dân chủ... đẩy đi chệchhướng con đường... của giai cấp vô sản”(2).Phát triển tư tưởng cách mạng khôngngừng của C.Mác, V.Lênin trong nhiềutác phẩm, đặc biệt trong “Bàn về thuếlương thực” (viết năm 1921) cũng đã chỉra rằng, để thực hiện chủ nghĩa xã hội,đảng cách mạng của giai cấp công nhânphải: “có năng lực làm một cuộc cáchmạng bền bỉ, được suy nghĩ chín chắn,có cân nhắc, có ...