Đình Phả Trúc Lâm và nghề da giầy ở Thăng Long

Mỗi một ngành nghề thường có quá trình hình thành phát triển riêng. Ở Thăng Long – Hà Nội việc lập nơi thờ tổ để ghi nhận, tôn vinh người có công mở đầu hay khai sáng nghề của các thế hệ thợ đã trở thành khá phổ biến.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đình Phả Trúc Lâm và nghề da giầy ở Thăng LongĐình Phả Trúc Lâm và nghề da giầy ở Thăng LongMỗi một ngành nghề thường có quá trình hình thành phát triển riêng. Ở ThăngLong – Hà Nội việc lập nơi thờ tổ để ghi nhận, tôn vinh người có công mở đầu haykhai sáng nghề của các thế hệ thợ đã trở thành khá phổ biến.Nghề da giầy ở Thăng Long là một trong những nghề phát triển sớm, ra đời cách ngàynay gần 500 năm…Thăng Long – Hà Nội từ lâu có một nơi thờ Tổ nghề da giày, đó là đình Phả Trúc Lâm,Di tích đình Phả Trúc Lâm có tên nôm là làng Trắm (hay Chắm), có lúc được gọi làPhong Lâm, Tam Lâm, một địa phương có nhiều thế hệ thợ da giầy nổi tiếng. Nhữngngười thợ da giày đã đem cái nghề của mình đến làm ăn sinh sống ở nhiều nơi. Khi đếnThăng Long – Hà Nội thợ da giày đã quần tụ, lập phường thợ và xây dựng đình Phả Trúclâm để thờ Tổ nghề của mình. Các vị Tổ của nghề da giầy được tôn thờ là Tiến sĩ NguyễnThời Trung và ba vị khác là Phạm ThuầnChánh, Phạm Đức Chính à Nguyễn Sĩ bân.Nguyễn Thời Trung đỗ tiến sĩ khoa thi Ất Sửu, niên hiệu Thuần phúc nguyên niên, thờiLê – Mạc (năm1565), làm quan cho triều Mạc đến chức Thừa chánh sứ. Ông đã cầm đầuđoàn sứ bộ nước ta qua Trung Quoc sdể hòa đàm. Trong đoàn sứ có ba người cùng quê ởlàng Phong Lâm là: Ông Chánh, ông Chính, ông Bân.Đình Phả Trúc LâmTrên đường đi, đoàn sứ bộcó qua Hàng Châu, các ông đã chú ý đến nghề thuộc da, đónggiầy mà lúc đó ở nước ta, nghề này chưa phát triển và tinh xảo bằng họ. Hoàn thànhcông việc sứ bộ, Thời Trung cùng ba người bạn cùng quê quay lại Hàng Châu học nghềda giầy. Trải qua bao gian nan vất vả, các ông đã học thuộc nghề, nắm vững các bí quyếtvề thuộc da, đóng giày, khivề nước đã truyền nghề ở quê hương Trúc Lâm. Từ đó nghềthuộc da, đóng giày ngày càng phát triển thịnh đạt.Bốn ông đã được triều đình ban phongchức quan “Thượng y” ở Quốc Tử Giám. Sau này, khi các ông qua đời, làng nghề da giàyđã tôn vinh và thờ cúng làm Tổ của nghề.Phố Hàng Hành trước đây vốn là đất của thôn Tả Khánh Thụy thuộc tổng Tiền Túc (sauđổi là tổng Thuận Mỹ) của huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức. Nơi đây đã có nhiều đờithọ da giày từ Hải Dương đến ở, quần tụ sinh sống, làm nghề và buôn bán sản phẩm dagiày. Nghề da giày cùng với sự hưng vượng của kinh đô Thăng Long đã phát triển mạnh.Đến trước thế kỷ XIX, các phường thọ da giày đã tập trung đông đúc ở vùng đất TảKhánh và xung quanh tổng Tiền Túc, Hữu Túc thuộc huyện Thọ Xương. Các địa danhmà sau này đổi thành tên phố như Hàng Da, Hàng Hài, Hàng Trống, ngõ Hài Tượng…đều có liên quan đến phường thợ da giày…Di tích đình Phả Trúc Lâmđược xây dựng vào thời gian nào? Nội dung văn bia còn lưugiữ ở đình đã cho biết: ngôi đình đầu tiên được dựng bằng tre nứa đơn giản, sau đó đượctu bổ và nâng cấp thêm vào đầu thế kỷ XX.Như vậy, rõ ràng đình được khởi dựng sớmhơn thời điểm mà văn bia đã nêu.Đình thờ Tổ nghề da giầy có một kiến trúc khiêm tốn, quy mô vừa phải. Trải qua nămtháng và ảnh hưởng của chiến tranh ngôi đình đã ít nhiều có sự thay đổi nhưng vẫn giữđược phong cách của kiến trúc truyền thống.Ngày 16/1/995, đình Phả Trúc Lâm đã được Bộ Văn hóa – Thông tin ra quyết định cônghận là di tích lịch sử văn hóa quốc gia.Đình Phả Trúc Lâm từ xa xưa đã luôn được sự quan tâm của những người thợ da sinhsống ở Hà Nội cũng như ở các địa phương khác. Di tích càng đông vui và sầm uất hơnvào dịp tháng 2 và tháng 8 âm lịch là ngày giỗ Tổ. Trong những ngày này, thế hẹ thợ dagiầy ở Hà Nội và các địa phương tụ họp về làm lễ tế Tổ, thăm hỏi và trao đổi kinhnghiệm nghề nghiệp.Sau khi được công nhận, xếp hạng, di tích càng được sự quan tâmgiữ gìn của các cấp chính quyền và nhân dân. Phường, quận chăm lo chu đáo cho di tích,quy hoạch cho di tích được khang trang hơn. Cùng với sự hưng thịnh phát đạt của nghềda giầy, di tích cũng được chú ý quan tâm hơn. Nơi đây được dùng làm nơi thờ cúng tônvinh Tổ nghề. Đó là nét đẹp truyền thống vănhóa, đồng thời còn có thể dùng làm nơitrưng bày, quảng bá sản phẩm da giầy, nơi gặp gỡ trao đổi kinh nghiệm nghề…Đình Phả Trúc Lâm có vị trí gần hồ Hoàn Kiếm, là một trong nhưng di tích lịch sử vănhóa quý, bổ sung và tôn thêm vẻ đẹp của khung cảnh văn hóa của phố cổ, của quận HoànKiếm và của Thủ đô Hà Nội.