Độc đáo kiến trúc Nhà thờ Cam Ly

Trong không khí buổi chiều lạnh, một ngôi nhà rông lẩn khuất dưới những cây thông, gợi lên sự trầm mặc của một miền Sơn Cước (một tên gọi khác của Nhà thờ Cam Ly – số 1, Nguyễn Khuyến, phường 5, Đà Lạt). Trong số gần 100 công trình kiến trúc công giáo được người Pháp xây dựng ở Đà Lạt từ những năm 1920 đến 1960, Nhà thờ Cam Ly được dành riêng cho đồng bào các dân tộc thiểu số, vì thế nó mang một sắc thái khác hẳn với các giáo đường khác....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Độc đáo kiến trúc Nhà thờ Cam Ly Độc đáo kiến trúc Nhà thờ Cam LyTrong không khí buổi chiều lạnh, một ngôi nhà rông lẩn khuất dưới những câythông, gợi lên sự trầm mặc của một miền Sơn Cước (một tên gọi khác của Nhà thờCam Ly – số 1, Nguyễn Khuyến, phường 5, Đà Lạt).Trong số gần 100 công trình kiến trúc công giáo được người Pháp xây dựng ở Đà Lạt từnhững năm 1920 đến 1960, Nhà thờ Cam Ly được dành riêng cho đồng bào các dân tộcthiểu số, vì thế nó mang một sắc thái khác hẳn với các giáo đường khác. Một công trìnhkiến trúc độc đáo cách điệu từ mái nhà rông của đồng bào Tây Nguyên kết hợp hài hòavới kiến trúc miền Nam nước Pháp và được thể hiện theo tinh thần trường phái kiến trúcthô mộc.Nhà thờ Cam Ly được xây dựng vào năm 1959 và hoàn thành vào năm 1967, từ ý tưởngcủa linh mục người Pháp Boutary về một ngôi nhà chung của Chúa và Yàng. Nhữngngười tạo tác nên Nhà thờ Cam Ly đã thể hiện sự hội nhập văn hóa qua nghệ thuật kiếntrúc khi thể hiện sự sùng bái chúa trời hòa nhập vào sự sùng bái Yàng. Bao trùm lên nhàthờ là mái nhà cao 17m sừng sững được kết từ 80 ngàn viên ngói lá (ngói liệt) có trọnglượng 90 tấn. Nhìn xa giống như lưỡi búa khổng lồ nằm vắt ngang trời, gợi lên hình ảnhdụng cụ lao động, vũ khí thô sơ gắn liền với đời sống sinh hoạt của đồng bào các dân tộcTây Nguyên. Kết cấu chịu lực chính là khung cột bê tông cốt thép để trần không tô, tườnglấp xây đá kiểu dày 40cm, cao 2m, bên trên là hàng kính màu. Cột cao 3m với kích thước20 x 50cm được liên kết chặt chẽ với kết cấu đỡ mái hệ giàn kèo gỗ ghép vượt khẩu độ12m trông thật ấn tượng. Để lợp mái nhà có độ dốc lớn như vậy, người ta đã cho đục lỗvào gờ móc 80.000 viên ngói phẳng để luồn dây kẽm rồi buộc chặt ngói vào litô. Vẻ đẹpnhư in vào từng phiến đá, từng viên ngói rêu phong.Từ chính diện, mái nhà thờ lại gợi tưởng hình một mũi tên vút lên nền trời. Trước cửachính nhà thờ là 2 hình tượng hổ và phượng hoàng tượng trưng cho sức mạnh và sự tinhkhôn, trí tuệ. Các nhà tác tạo cũng ngầm ví von các cư dân đồng bào Thượng có bản tínhhoang dã như chúa sơn lâm, nhưng đã trở nên thanh dịu như chim phượng nhờ các tín đồtôn giáo. Bước qua cửa chính, đắm mình trong không gian tôn nghiêm để được chiêmngưỡng vẻ đẹp bên trong nhà thờ. Mặt bằng nhà thờ hình chữ nhật đơn giản có diện tích324m2, trong đó 1/3 diện tích dành cho cung thánh, 2/3 diện tích còn lại là nơi dành chotín đồ cầu nguyện. Vách trong giáo đường được thiết kế bằng những bức tường lửng xâyđá chẻ có độ cao 2m, trên đó lắp các cửa kính màu xanh, nâu, vàng. Không gian được soisáng bởi ánh sáng huyền ảo từ các ô cửa kính màu hình vuông, hình tam giác tượng trưngcho mặt trăng và mặt trời. Các khung cửa liền nhau được trang trí cách điệu với các hoavăn dân tộc độc đáo. Trên cung thánh có một bàn thờ dài 4m, rộng 1m được làm từ gỗthông già. Dưới cây thánh giá, trên tường đá có gắn 3 chiếc sừng trâu (vật tế lễ thần linhcủa đồng bào), đầu hồi phía trên cao là lỗ thông gió cũng mang hình hoa văn dân tộc…Nhà thờ Cam LyĐiều ngạc nhiên là bên cạnh ngôi nhà thờ tôn nghiêm, cổ kính luôn tồn tại song hành mộtgóc rất đời thường cũng đẹp đẽ không kém. Sơ Đào (người phụ trách nhà thờ) cho biết:Từ trước khi xây dựng nhà thờ, nơi đây đã cưu mang nuôi dạy nhiều thế hệ trẻ em đồngbào dân tộc nghèo quanh vùng. Sau ngày đất nước thống nhất, đồng bào giáo dân quanhnhà thờ được về định canh định cư tại các buôn làng thuộc xã Tà Nung – Đà Lạt, K’rèn,K’Long, Đarahoa (xã Hiệp An – Đức Trọng), nhà thờ trở thành nhà nguyện của dòng tuMến thánh giá. Theo truyền thống nuôi dạy trẻ, từ năm 1990 đến nay các sơ lại đi vềnhững buôn làng dân tộc ở Đam Rông, Di Linh đưa những trẻ em nghèo về nuôi cho ănhọc từ lớp 1 đến vào đại học. Có gần 50 trẻ em đủ mọi lứa từ 6 – 18 tuổi là con gia đìnhđồng bào nghèo, đông con được các sơ nuôi dạy với tất cả trách nhiệm. Lứa này lớn lênvào đại học, lứa khác lại đến. Không khí ấm cúng như một đại gia đình, đứa lớn giúp cácsơ chăm sóc đứa nhỏ. Đã có nhiều em tốt nghiệp đại học, lập nghiệp ở Tp.Hồ Chí Minh,có em trở về buôn làng mình làm cô giáo, y bác sĩ, có em quay lại đây cùng các sơ nuôidạy đàn em. Như nhắc đến những đứa con của mình, sơ Đào không giấu nổi niềm vui vàmong muốn giản dị: Các em có khả năng thì phải học cao hơn để là người công dân cóích, còn em nào không học được cao thì khi trở về với buôn làng, các em cũng sẽ thay đổiđược nếp sống sinh hoạt, vệ sinh, nếp sống trong chính gia đình mình và những ngườixung quanh mình, để cuộc sống của đồng bào ngày càng đổi thay…Hơn nửa thế kỷ trôi qua, Nhà thờ Cam Ly vẫn giữ vẻ đẹp nguyên sơ của nó như buổi đầumới xây dựng. Đến đây, bạn không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nhà thờ, mà vẻ đẹp toátlên từ tấm lòng của các sơ, các dì đã dày công chăm sóc nuôi dạy bao thế hệ trẻ em dântộc nghèo cũng làm bạn ấm lòng trong một chiều Đà Lạt ...