Du lịch tình nguyện - Hướng phát triển du lịch bền vững

Bài viết "Du lịch tình nguyện - Hướng phát triển du lịch bền vững" tập trung phân tích, nghiên cứu các tài liệu về du lịch tình nguyện trên thế giới, những đặc điểm, lợi ích mà nó đem lại đồng thời cũng đề xuất các giải pháp cho việc phát triển du lịch tình nguyện tại Việt Nam trong tương lai. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Du lịch tình nguyện - Hướng phát triển du lịch bền vững DU LỊCH TÌNH NGUYỆN - HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG Nguyễn Thị Thu Trang1, Phạm Hồng Long2 Tóm tắt: Du lịch tình nguyện đã và đang nhận được sự quan tâm ngày càng lớn của các bên liên quan (doanh nghiệp, khách du lịch, cộng đồng địa phương, chính quyền điểm đến) trong phát triển du lịch ở các địa phương, điểm đến do thuộc tính bền vững và trách nhiệm của loại hình này. Bài viết này khái quát một số cơ sở lý luận, thực trạng phát triển du lịch tình nguyện trên thế giới và tại Việt Nam hiện nay, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm khuyến khích phát triển loại hình du lịch này bởi những lợi ích mà nó đem lại, với mục tiêu chung hướng tới sự phát triển du lịch bền vững. Từ khóa: Du lịch tình nguyện, du lịch có trách nhiệm, du lịch bền vững.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong những thập kỷ vừa qua, du lịch thế giới chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ,đưa ngành “công nghiệp không khói” trở thành một trong những trụ cột chính củathương mại quốc tế, là nguồn thu nhập quan trọng đối với nhiều quốc gia trên thế giới.Theo báo cáo “Tác động kinh tế của Du lịch và Lữ hành” năm 2022 của Hội đồng Dulịch và Lữ hành Thế giới (WTTC, 2022), lữ hành và du lịch chiếm 1/4 số việc làm mớiđược tạo ra trên toàn thế giới trong giai đoạn 2014-2019 và 10,3% tổng số việc làm(334 triệu), đóng góp 10,4% GDP toàn cầu năm 2019. Khi thiệt hại đối với du lịch dođại dịch COVID-19 gây ra dần giảm bớt, WTTC đưa ra dự báo ngành này sẽ tăng tốctrở lại và tăng trưởng 5,8% hàng năm trong giai đoạn 2022 đến 2032, nhanh hơn gấpđôi so với dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu (2,7%). Phần lớn sự phát triển du lịch trong những thập kỉ qua tập trung vào du lịch đạichúng - mass tourism, với quy mô lớn hay các kì nghỉ dưỡng trọn gói (Bakker và cáccộng sự, 2008). Thông thường, những loại hình và hoạt động du lịch này không manglại cho du khách đầy đủ cơ hội để trải nghiệm điểm đến, văn hóa và con người địaphương, hơn thế nữa, những loại hình du lịch này còn gây ra những tác động tiêu cựcđối với văn hóa - xã hội và môi trường của điểm đến. Chính vì vậy, để đáp ứng với sựphát triển và biến động của xã hội, các loại hình du lịch cũng ngày càng được đa dạnghóa nhằm nâng cao chất lượng và nhu cầu trải nghiệm của du khách.1 Học viên cao học, Khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.2528 HỘI THẢO DU LỊCH QUỐC GIA: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ, KHAI THÁC GIÁ TRỊ DI SẢN, PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN DU LỊCH... Mục tiêu chung của du lịch thế giới là phát triển du lịch bền vững. Muốn thế, tổchức hoạt động du lịch phải gắn với trách nhiệm bảo vệ môi trường, giữ gìn tài nguyênthiên nhiên và bảo tồn các giá trị văn hóa. Du lịch tình nguyện là loại hình du lịch vừagiúp cho du khách có được những trải nghiệm mới, mở mang vốn hiểu biết, đồng thờicũng chung tay góp phần xây dựng, chia sẻ kiến thức, văn hóa, giáo dục, kinh tế đếncác cá nhân và cộng đồng tại điểm đến, hướng đến một xã hội công bằng, bình đẳngvà tốt đẹp hơn. Du lịch do vậy sẽ mang lại nhiều ý nghĩa nhân văn cao đẹp, lan tỏanhững điều tích cực trong cuộc sống chứ không chỉ đơn thuần là nhu cầu giải trí bậccao của con người. Hơn thế nữa, du lịch tình nguyện còn làm đa dạng các loại hình dulịch, tạo doanh thu cho toàn ngành nói chung và thêm sự lựa chọn cho du khách. Bàiviết này tập trung phân tích, nghiên cứu các tài liệu về du lịch tình nguyện trên thếgiới, những đặc điểm, lợi ích mà nó đem lại đồng thời cũng đề xuất các giải pháp choviệc phát triển du lịch tình nguyện tại Việt Nam trong tương lai.2. DU LỊCH TÌNH NGUYỆN TRÊN THẾ GIỚI2.1. Khái niệm du lịch tình nguyện “Du lịch tình nguyện” (tên tiếng Anh: Volunteer tourism hoặc Voluntourism) cónguồn gốc từ “chủ nghĩa tình nguyện” (tiếng Anh: Volunteerism), thường được coi làmột loại hình du lịch kết hợp việc đi du lịch với hoạt động tình nguyện tại các điểm đến(Wearing & McGehee, 2013). Wearing được coi như học giả tiên phong nghiên cứu vềlĩnh vực du lịch tình nguyện khi ông làm rõ khái niệm về một loại hình “du lịch thaythế”, kết hợp du lịch với công việc tình nguyện, thu hút những cá nhân đang tìm kiếmtrải nghiệm du lịch đóng góp không chỉ cho sự phát triển cá nhân của họ mà còn ảnhhưởng tích cực và trực tiếp với môi trường xã hội, tự nhiên và/hoặc kinh tế mà họ đếntham gia (Wearing, 2001). Những phát hiện này xuất phát từ kinh nghiệm làm việc tronglĩnh vực du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng của ông cũng như những nghiên cứu cụthể về du lịch tình nguyện tại Rừng nhiệt đới Santa Elena, Costa Rica từ năm 1991 đếnnăm 1994 (Wearing, 1993; Wearing & Larson, 1996; Wearing & Neil, 1997). Đây là nềntảng cho những nghiên cứu học thuật về lĩnh vực du lịch tình nguyện của các học giảsau này. Các nghiên cứu khoa học về hiện tượng này bắt đầu tăng lên kể từ những năm1990. Almela và Calvet (2021) đã tổng kết lại có ba hướng nghiên cứu chính của du lịchtình nguyện. Thứ nhất là về động lực của du khách tình nguyện. Thứ hai, nghiên cứu tácđộng của hoạt động tình nguyện, cả kết quả tích cực và tiêu cực (Sin, 2009). Thứ ba, hầuhết các nghiên cứu đều tập trung vào các khuyến nghị về cách các tổ chức tham gia vàolĩnh vực này có thể làm để nâng cao tác động tích cực đối với các bên liên quan như dukhách và cộng đồng địa phương tại điểm đến (Salvador, 2019). Ngoài khái niệm được Wearing đưa ra như trên, nhiều học giả cũng đưa ra quanđiểm của mình, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có khái niệm thống nhất về du lịch tìnhnguyện. Brown (2005) đưa ra định nghĩa về du lịch tình nguyện là một loại hìnhPhần 2: DU LỊCH BỀN VỮNG 529trải nghiệm du lịch mà người điều hành tour mang lại cho du khá ...