Giáo trình Điện kỹ thuật (Nghề: Công nghệ ô tô - Trung cấp) - Tổng cục giáo dục nghề nghiệp

(NB) Giáo trình Điện kỹ thuật với mục tiêu giúp các bạn có thể hệ thống được kiến thức cơ bản về mạch điện; trình bày được yêu cầu, nhiệm vụ, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại máy điện dùng trong phạm vi nghề Công nghệ Ô tô; trình bày được công dụng và phân loại các loại khí cụ điện; vẽ được sơ đồ dấu dây, sơ đồ lắp đặt các mạch điện cơ bản; tuân thủ đúng quy định về an toàn khi sử dụng thiết bị điện;...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Điện kỹ thuật (Nghề: Công nghệ ô tô - Trung cấp) - Tổng cục giáo dục nghề nghiệp BỘ LAO ĐỘNG THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI TỔNG CỤC GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP -------------- GIÁO TRÌNH Môn học Điện kỹ thuật NGHỀ: CÔNG NGHỆ Ô TÔ TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP LƯU HÀNH NỘI BỘ 2 MỤC LỤC ĐỀ MỤC TRANG Lời giới thiệu 1 Mục lục 2 Chương 1: Đại cương về dòng điện 4 Chương 2: Máy phát điện 27 Chương 3: Động cơ điện 33 Chương 4: Máy biến áp 41 Chương 5: Khí cụ điều khiển và bảo vệ mạch điện. 48 Tài liệu tham khảo 62 3 CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC ĐIỆN KỸ THUẬT Mã số của môn học: MH 07 Thời gian môn học: 45 giờ (Lý thuyết: 45 giờ; Thực hành: 0 giờ) Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học: - Vị trí: Môn học được bố trí giảng dạy song song với các môn học/ mô đun sau: MH 08, MH 09, MH 10, MH 11, MH 12, MH13, MH 14, MH 15, MH 16, MH 18, MH 19. - Tính chất: Là môn học kỹ thuật cơ sở bắt buộc. - Ý nghĩa: giúp cho sinh viên có kiến thức cơ bản về kỹ thuật điện, góp phần vào học các môn chuyên môn điện ô tô được tốt hơn, nâng cao hiệu quả học tập. - Vai trò: môn học trang bị cho sinh viên những khái niệm, nguyên lý cơ bản của môn kỹ thuật điện để ứng dụng vào các môn học chuyên môn, ứng dụng vào thực tế. Mục tiêu của môn học: + Hệ thống được kiến thức cơ bản về mạch điện, + Trình bày được yêu cầu, nhiệm vụ, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại máy điện dùng trong phạm vi nghề Công nghệ Ô tô, + Trình bày được công dụng và phân loại các loại khí cụ điện, + Vẽ được sơ đồ dấu dây, sơ đồ lắp đặt các mạch điện cơ bản, + Tuân thủ đúng quy định về an toàn khi sử dụng thiết bị điện, + Rèn luyện tác phong làm việc cẩn thận. 4 CHƯƠNG 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ DÒNG ĐIỆN Mã số của chương 1: MH 07 - 01 - Trong bài này trình bày nội dung của dòng điện một chiều và dòng điện điện động xoay chiều. Mục tiêu: - Trình bày được khái niệm, nguyên lý sản sinh ra dòng điện một chiều, các đại lượng cơ bản và các định luật cơ bản của mạch điện một chiều - Trình bày được nguyên lý sản sinh ra sức điện động xoay chiều và các đại lượng cơ bản đăc trưng cho dòng điện xoay chiều - Trình bày được ý nghĩa của hệ số công suất và các biện pháp nâng cao hệ số công suất - Trình bày được sơ đồ đấu nối hệ thống điện xoay chiều ba pha kiểu hình sao (Y) và hình tam giác (  ) và các mối quan hệ giữa các đại lượng pha và dây - Tuân thủ các quy định, quy phạm về kỹ thuật điện. Nội dung: 1. MẠCH ĐIỆN MỘT CHIỀU Mục tiêu: - Trình bày được khái niệm, nguyên lý sản sinh ra dòng điện một chiều, các đại lượng cơ bản và các định luật cơ bản của mạch điện một chiều. 1.1 Khái niệm và nguyên lý sản sinh ra dòng điện một chiều 1.1.1 Khái niệm mạch điện một chiều Dòng điện chính là dòng chuyển động của các hạt mang điện D như điện tử, ion. Chiều của dòng điện B được quy ước từ dương sang âm (ngược với chiều chuyển động của các A điện tử từ âm sang dương (hình1.1) Dòng một chiều là dòng có trị số và chiều không đổi theo thời gian. Hình 1.1 Dòng điện một chiều 1.1.2 Nguyên lý sản sinh ra dòng điện một chiều Sơ đồ nguyên lý làm việc của máy phát điện một chiều như hình 1.2a. Máy gồm có một khung dây a b c d có đầu nối với hai phiến góp. Khung dây và phiến góp quay quanh trục của nó với tốc độ không đổi trong từ trường của hai cực nam châm N-S. Các chổi than A, B đặt cố định và luôn tỳ vào phiến góp. Khi phần ứng quay (khung dây abcd quay) trong từ trường đều của phần cảm (nam châm S-N), các thanh dẫn của dây quấn phần ứng cắt từ trường phần 5 Hình 1.2 Sơ đồ nguyên lý làm việc của máy phát điện một chiều a. Mô tả nguyên lý máy phát; b. SĐĐ máy phát có một phần tử; c. SĐĐ máy phát có nhiều phần tử cảm, theo định luật cảm ứng điện từ, trong khung dây sẽ cảm ứng suất điện động xoay chiều mà trị số tức thời của nó được xác định theo công thức: e = Blv trong đó (1-1) B: Từ cảm nơi thanh dẫn quét qua (đơn vị: T) l: Chiều dài dây dẫn nằm trong từ trường (m) v: Tốc độ dài của thanh dẫn (m/s) Chiều của suất điện động được xác định theo quy tắc bàn tay phải. Vậy theo hình 1.2a suất điện động của thanh dẫn ab nằm dưới cực từ N có chiều đi từ b đến a, còn của thanh dẫn cd nằm dưới cực S có chiều từ d đến c. Nếu nối hai chổi than A và B với tải thì suất điện động trong khung dây sẽ sinh ra trong mạch ngoài một dòng điện chạy từ chổi than A đến chổi than B. Khi phần ứng quay được nửa vòng, vị trí của phần tử thay đổi, thanh dẫn ab ở cực S, thanh dẫn cd ở cực N, suất điện động trong thanh dẫn đổi chiều. Nhờ chổi than đứng yên, chổi A vẫn tiếp xúc với phiến góp trên, chổi B tiếp xúc với phiến góp dưới, nên dòng điện ở mạch ngoài không đổi. Nhờ cổ góp và chổi than, điện áp trên chổi và dòng điện qua tải là điện áp và dòng điện một chiều. Nếu máy chỉ có một phần tử, điện áp điện cực máy phát như hình 1.2b. Để điện áp lớn và ít đập mạch (hình1.2c). Dây quấn có nhiều phần tử và nhiều phiến đổi chiều. 1.2 Các định luật và đại lượng đặc trưng của dòng điện một chiều 1.2.1 Các định luật R a. Định luật Ôm cho đoạn mạch - Nhánh có thuần điện trở: ...