Giáo trình đo đạc và chỉnh lý số liệu thủy văn - Chương 8

Chỉnh lý số liệu lưu lượng nước vùng sông không ảnh hưởng triều Đ8-1. Nội dung chỉnh lý số liệu lưu lượng nước Vùng sông không ảnh hưởng triều kể từ nguồn sông tới ranh giới ảnh hưởng triều phía hạ lưu. Trong vùng này quy luật dao động của mực nước, lưu lượng nước chỉ phụ thuộc quy luật phân bố mưa lũ trên lưu vực sông. Đặc điểm thủy văn vùng này khác biệt với vùng sông ảnh hưởng triều thể hiện trên hai điểm sau : ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình đo đạc và chỉnh lý số liệu thủy văn - Chương 8 Ch−¬ng VIII ChØnh lý sè liÖu l−u l−îng n−íc vïng s«ng kh«ng ¶nh h−ëng triÒu §8-1. Néi dung chØnh lý sè liÖu l−u l−îng n−íc Vïng s«ng kh«ng ¶nh h−ëng triÒu kÓ tõ nguån s«ng tíi ranh giíi ¶nh h−ëng triÒu phÝah¹ l−u. Trong vïng nµy quy luËt dao ®éng cña mùc n−íc, l−u l−îng n−íc chØ phô thuéc quyluËt ph©n bè m−a lò trªn l−u vùc s«ng. §Æc ®iÓm thñy v¨n vïng nµy kh¸c biÖt víi vïng s«ng ¶nh h−ëng triÒu thÓ hiÖn trªn hai®iÓm sau : • H−íng ch¶y mét chiÒu tõ nguån vÒ h¹ l−u • Mùc n−íc, l−u l−îng n−íc dao ®éng cã tÝnh ngÉu nhiªn theo m−a lò (vïng triÒu dao®éng theo quy luËt chu kú ngµy vµ h−íng ch¶y hai chiÒu). HiÖn nay do ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ kinh tÕ h¹n chÕ ch−a cho phÐp ®o l−u l−îng n−ícliªn tôc hµng giê nh− ®o mùc n−íc mµ chØ cã thÓ ®o ®−îc l−u l−îng n−íc øng víi mét sèthêi ®iÓm trong n¨m. Cô thÓ víi nh÷ng tr¹m ®o vïng kh«ng ¶nh h−ëng triÒu chØ cã thÓ ®o®−îc kho¶ng tõ 40 ÷100 lÇn trong mét n¨m, cã nghÜa chØ cã ®−îc 40-100 trÞ sè l−u l−îngn−íc tøc thêi ph©n bè theo thêi gian n¨m. Sè liÖu ®ã ch−a thÓ sö dông cho c¸c yªu cÇu vÒkhai th¸c - lîi dông nguån n−íc v× sè l−îng qu¸ Ýt ch−a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ qu¸ tr×nh thay ®æil−u l−îng n−íc tõng ngµy, tõng giê, ch−a ®ñ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®Æc tr−ng dßng ch¶y n¨mnh− l−u l−îng n−íc b×nh qu©n n¨m ( Q n¨m) tæng l−îng n−íc n¨m (Wn¨m), líp dßng ch¶yn¨m (yn¨m), m« ®uyn dßng ch¶y n¨m (Mn¨m), l−u l−îng n−íc lín nhÊt, nhá nhÊt trong ( )n¨m Q max , Q min . Do ®ã sè liÖu l−u l−îng n−íc thùc ®o (40 ÷ 100 trÞ sè) ph¶i th«ng qua n¨ m n¨ mchØnh lý míi cã thÓ sö dông ®−îc. Néi dung chØnh lý sè liÖu l−u l−îng n−íc gåm cã : 1/ TÝnh l−u l−îng n−íc giê (Qgiê) øng víi Hgiê ®· ®o theo chÕ ®é trong n¨m (tõ 1-I®Õn 31-XII) 2/ TÝnh l−u l−îng n−íc b×nh qu©n ngµy ( Q ngµy-365-366 trÞ sè) 3/ TÝnh ®Æc tr−ng dßng ch¶y n¨m (nh− ®· nªu trªn) 4/ §¸nh gi¸ møc ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ ®· tÝnh to¸n 5/ Tæng hîp sè liÖu vµ thuyÕt minh vÒ chÊt l−îng. 157 http://www.ebook.edu.vn VÒ ph−¬ng ph¸p chØnh lý ph¶i ®¹t ®−îc c¶ yªu cÇu kü thuËt (chÝnh x¸c, sai sè nhá) vµkinh tÕ (gi¶m nhÑ c«ng t¸c ®o ®¹c, Ýt tèn kÐm). §8-2. ChØnh lý l−u l−îng n−íc khi quan hÖ Q = ƒ(H) æn ®Þnh Quan hÖ t−¬ng quan Q = f(H) ®−îc sö dông rÊt phæ biÕn trong c«ng t¸c chØnh lý sè liÖul−u l−îng n−íc v× nã tháa m·n c¶ hai yªu cÇu vÒ kü thuËt vµ kinh tÕ. XÐt theo c«ng thøcthñy lùc cña Sª dy - Maning cho thÊy : 1 2 / 3 1/ 2 Q= RIω (8-1) n Trong ®ã n : ®é nh¸m lßng s«ng R : b¸n kÝnh thñy lùc I : ®é dèc mÆt n−íc ω : diÖn tÝch mÆt c¾t −ít Víi d¹ng mÆt c¾t h×nh tam gi¸c ta cã : 1 ω= B.h 2 Trong ®ã B : ®é réng mÆt c¾t h : ®é s©u ω 1Bh h §é s©u b×nh qu©n h = = = B 2B 2 h TÝnh gÇn ®óng R ≈ h = 2 (B¸n kÝnh thñy lùc ≈ ®é s©u b×nh qu©n) XÐt trong tr−êng hîp ®¬n gi¶n nhÊt khi mÆt chuÈn ®o mùc n−íc (0-0) trïng víi caotr×nh thÊp nhÊt ®¸y s«ng sÏ cã mùc n−íc b»ng ®é s©u (H = h) vµ cã thÓ viÕt : 1 H ω= BH; R = ; thay ω , R vµo (8-1) 2 2 1 I1 / 2 Q = . 2 / 3 BH 5 / 3 Ta cã : (8-2) n2 Theo (8-2) cho thÊy trong sè c¸c yÕu tè thñy lùc cã quan hÖ víi l−u l−îng n−íc nh− n(®é nh¸m) ; I (®é dèc); B (®é réng) ®Òu cã sè mò nhá h¬n hoÆc b»ng 1; cßn mùc n−íc (H)cã sè mò lín h¬n 1 - (5/3).158 http://www.ebook.edu.vn §iÒu ®ã chøng tá quan hÖ gi÷a l−u l−îng ~ mùc n−íc chÆt chÏ h¬n c¸c yÕu tè kh¸c vµ quanhÖ ®ã cã tÝnh chÊt ®¹i biÓu ®¸p øng yªu cÇu sai sè trong tÝnh to¸n (yªu cÇu vÒ kü thuËt). XÐt theo ý nghÜa kinh tÕ tõ mùc n−íc tÝnh ra l−u l−îng Ýt tèn kÐm h¬n, v× ®Çu t− choc«ng tr×nh ®o mùc n−íc kh«ng lín, c¸ch ®o ®¬n gi¶n so víi ®o c¸c yÕu tè thñy lùc kh¸c. I. TÝnh chÊt chung cña quan hÖ Q = f(H) Theo (8-2) cho thÊy quan hÖ l−u l−îng n−íc víi mùc n−íc theo d¹ng hµm mò víi sèmò 5/3. §iÒu ®ã cã nghÜa t−¬ng quan Q = f(H) thuéc d¹ng ®ång biÕn t¨ng nhanh dÇn. §åthÞ t−¬ng quan Q = f(H) d¹ng cong lâm, (theo quy −íc to¸n häc tung ®é biÓu thÞ hµm sè,hoµnh ®é biÓu thÞ biÕn sè), víi cïng sè gia mùc n−íc (ΔH) nh− nhau sÏ cã sè gia l ...