Giáo trình dược lý - Chương 7

Tham khảo tài liệu giáo trình dược lý - chương 7, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình dược lý - Chương 7 Chương 7 THUỐC TÁC ĐỘNG LÊN HỆ MÁU( Thiếu máu và thuốc chống thiếu máu( Đông máu - thuốc đông máu - thuốc kháng đông( Một số dung dịch tiêm truyền 7 Chương 7. THUỐC TÁC ĐỘNG LÊN HỆ MÁU7.1. THIẾU MÁU VÀ THUỐC CHỐNG THIẾU MÁU7.1.1. Thiếu máu Thiếu máu là sự thiếu hụt thể tích máu, giảm số lượng hồng cầu, giảm hàm lượnghemoglobin xuống dưới mức hằng số sinh lý.7.1.2. Phân loại  Thiếu máu do thiếu sắt: do mất máu (cấp tính hoặc kinh niên), do hấp thu kém,do nhu cầu dinh dưỡng gia tăng trong các giai đoạn phát triển (heo con sơ sinh, gia súc mangthai). Lúc này hồng cầu sẽ nhỏ hơn bình thuờng và hàm lượng hemoglobin sẽ giảm.  Thiếu máu do mất máu mãn tính: thường gặp nhất là do nguyên nhân kí sinhtrùng (giun móc...)  Thiếu máu do tiêu huyết: các tế bào hồng cầu bị phá hủy do nguyên sinh độngvật (tiên mao trùng, lê dạng trùng...), vi khuẩn, virus, chất độc hóa học...  Thiếu máu vô tạo : với sự suy yếu của các cơ quan sản sinh hồng cầu do bệnhtruyền nhiễm do virus (Carré), chất hóa học (chloramphenicol). Lúc này kích thước và số lượnghồng cầu vẫn bình thường nhưng số lượng thì giảm.7.1.3. Các yếu tố liên quan đến quá trình tạo máu7.1.3.1. Hemoglobin Tổng hợp hemoglobin là giai đoạn đầu của quá trình sản xuất hồng cầu. Sư tổng hợp nhânhem xảy ra chủ yếu ở ty thể. Succinyl coA – sản phẩm từ chu trình Krebs’ sẽ kết hợp vớiGlycin qua một số bước để tạo nên pyrole. 4 pyrole hình thành 1 phân tử protoporphyrin. Sauđó, Fe được gắn kết vào để tạo thành nhân hem. Cuối cùng, 4 nhân heme gắn kết với phân tửglobin để tạo thành hemoglobin.7.1.3.2. Sắt Một trong những yếu tố cơ bản tham gia quá trình tạo máu là Fe. Fe3+ trong thức ănđược HCl dạ dày khử thành Fe2+ và được hấp thu nhiều nhất ở tá tràng. Fe sẽ gắn vớiapoferitin thành ferritin. Khi cần thiết ferriin sẽ nhả Fe ra cho Transferin vận chuyển đếnnhững nơi cần thiếtThiếu máu do thiếu sắt ở heo con Heo con nuôi theo lối công nghiệp có năng suất cao và phương thức nuôi nhốt (khôngnhận được nguồn cung cấp sắt nào ngoài thức ăn) nên nhu cầu Fe cao. Nếu chỉ bú sữa mẹ thìheo con sẽ bị thíếu Fe. Trong 3 tuần đầu, heo con tăng khoảng 4500g, nhu cầu Fe khoảng300mg. Fe được cung cấp từ sữa đầu khoảng 21mg (tương đương 1mg/ ngày), Fe dự trữkhoảng 20mg. Do đó cần phải cung cấp bổ sung Fe cho heo con trong 21 ngày đầu. Thườngcấp vào ngày thứ 3 và thứ 10 (100mg/ con , IM)7.1.3.3. Protein Protein là nguồn cung cấp nguyên liệu để tạo globin. Do đó, chúng ta không thể tách rờiviệc điều trị thiếu máu với một khẩu phần đầu đủ protein (đạm động vật)7.1.3.4. Vitamin B12 Vitamin B12 là coenzym methylcobalamin, B12 cùng với acid Folic sẽ tham gia vào quátrình vận chuyển nhóm methyl hình thành nhân purin và pyrimidin; chuyển hóa propionatethành succinyl coA cho quá trình tổng hợp porphyrin.7.1.3.5. Vitamin Folacin (acid folic) Acid folic giữ vai trò quan trọng trong sự tổng hợp purin và pyrimidin, quá trình chuyểnhóa serin và glycin (chất cho nhóm methyl). Do folic rất quan trọng trong sự tổng hợp acidnucleic nên các mô có tốc độ phân chia nhanh (cao) như tế bào niêm mạc ruột, tế bào tủyxương rất cần folic.7.1.3.6. Vitamin B6 Vitamin B6 tham gia trong giai đoạn đầu của quá trình tổng hợp porphyrin khi succinylcoA và Glycin tạo thành acid aminolevulinic7.1.3.7. Cobalt (Co) Cobalt là một thành phần của vitamin B12 (Cyanocobalamin) có vai trò là một đồng yếutố (Cofactor) trong sự tổng hợp purin , pyrimidin và sự hình thành hồng cầu.7.1.3.8. Đồng (Cu) Đồng là một đồng yếu tố cho nhiều enzym oxyhóakim loại như ferroxidase oxyhóa Fe2+dự trữ trong Ferritin thành Fe3+ được vận chuyển bởi Transferrin và kết hợp với nhân hem,hoặc tham gia vào hệ thống Cytocrom C oxidase vận chuyển điện tử trong chuỗi hô hấp môbào tổng hợp ATP Các yếu tố khác: vitamin nhóm B, vitamin C, vitamin E, Mn...7.1.4. Một số loại thuốc chống thiếu máu(1) Thành phần gồm Iron dextran : 200mg/ml Phòng ngừa thiếu sắt cho heo con, một liều duy nhất (IM) vào ngày tuổi thứ 3.(2) Thành phần gồm Ferrous .................... 100mg/ml B12 ......................... 75g/ml Sử dụng cho heo con : 2ml (IM)(3) Thành phần gồm Fe ............................ 18mg Cu carbonate .......... 6mg Co sulfate ................ 3,75mg Viên nang dùng cho chó từ 10-15kg (1 viên), 5kg (1/2 viên)(4) Thành phần gồm Fe ............................ 27,5,g B12.......................... 20mg Folic ....................... 3,3 g Cobalt ..................... 33,3mg Dextrose Bột dùng cho ngựa 15-30g/ ngày tùy theo tính trạng thiếu máu(5) Thành phần trong 1 gói 30g gồm Fe........................ ...