Giáo trình Kỹ thuật thông gió và thoát nước mỏ (Ngành Kỹ thuật mỏ) - Trường ĐH Công nghiệp Quảng Ninh

Giáo trình "Kỹ thuật thông gió và thoát nước mỏ (Ngành Kỹ thuật mỏ)" cung cấp cho học viên những nội dung về: thông gió mỏ hầm lò; không khí mỏ; các định luật cơ bản về khí động học; sự dịch chuyển không khí trong đường lò; động lực thông gió mỏ; thông gió cục bộ; thông gió cho toàn mỏ; thoát nước mỏ hầm lò;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Kỹ thuật thông gió và thoát nước mỏ (Ngành Kỹ thuật mỏ) - Trường ĐH Công nghiệp Quảng NinhTRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH KHOA MỎ & CÔNG TRÌNH GIÁO TRÌNHKỸ THUẬT THÔNG GIÓ VÀ THOÁT NƯỚC MỎ(DÙNG CHO SINH VIÊN NGÀNH KỸ THUẬT MỎ) LƯU HÀNH NỘI BỘ QUẢNG NINH – 2015 1 PhÇn I th«ng giã má hÇm lß Ch-¬ng 1- Kh«ng khÝ má1.1 §Æc ®iÓm cña kh«ng khÝ má vµ c¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña kh«ng khÝ má1.1.1. §Æc ®iÓm cña kh«ng khÝ máa, KhÝ trêi KhÝ trêi lµ bÇu khÝ quyÓn bao quanh tr¸i ®Êt dµy hµng tr¨m km. Thµnh phÇn cñakhÝ quyÓn lµ hçn hîp cña nhiÒu lo¹i khÝ O2, N2, CO2, c¸c khÝ tr¬ vµ h¬i n-íc…. KhÝquyÓn cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi sù sèng cña sinh vËt trªn tr¸i ®Êt. - Nã nh- tÊm l¸ ch¾n ®Ó ng¨n c¸ch c¸c tia bøc x¹ cã h¹i cña vò trô. - §iÒu hoµ nhiÖt ®é cña m«i tr-êng kh«ng khÝ vµ n-íc trªn tr¸i ®Êt. - Cung cÊp «xy cho qu¸ tr×nh sèng cña c¸c sinh vËt trªn tr¸i ®Êt.b, Kh«ng khÝ má Kh«ng khÝ má lµ hçn hîp c¬ häc gi÷a khÝ trêi vµ c¸c lo¹i khÝ ®éc, khÝ h¹i, khÝch¸y vµ bôi sinh ra trong qu¸ tr×nh khai th¸c má. VÒ thùc chÊt kh«ng khÝ má lµ khÝtrêi nh-ng khi ®i vµo má bÞ thay ®æi vÒ thµnh phÇn vµ hµm l-îng. - Sù thay ®æi vÒ thµnh phÇn: Do xuÊt hiÖn c¸c lo¹i khÝ ®éc (NO; NO2; N2O3;N2O4; N2O5; NH3; SO2; CO2; H2S; CO); khÝ ch¸y, næ (CO; CH4; CnHn; H2) bôi má vµmét sè chÊt khÝ kh¸c. - Sù thay ®æi vÒ hµm l-îng: Hµm l-îng O2 gi¶m; khÝ CO2,, khÝ ®éc, khÝ ch¸y, næt¨ng.1.1.2. C¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña kh«ng khÝ máa, KhÝ «xy (O2) Lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ. Tû träng so víi kh«ng khÝ lµ1,103; Ýt hoµ tan trong n-íc. ChiÕm kho¶ng 20,99% thÓ tÝch khÝ trêi. ¤xy rÊt cÇnthiÕt ®Ó duy tr× ho¹t ®éng sèng cña con ng-êi, nÕu hµm l-îng O 2  18% con ng-êilµm viÖc trong ®iÒu kiÖn thiÕu «xy. Khi hµm l-îng O2 = 12% con ng-êi ph¶i thëgÊp. Khi hµm l-îng O2 = 9% con ng-êi bÞ ngÊt vµ cã thÓ chÕt. NÕu hµm l-îng O2 =1  3% con ng-êi bÞ chÕt ngay. QPAT quy ®Þnh hµm l-îng «xy trong kh«ng khÝ ë c¸c lß cã vµ sÏ cã ng-êi ®i l¹ivµ lµm viÖc kh«ng ®-îc thÊp h¬n 20% (vÒ thÓ tÝch).b, KhÝ nit¬ (N2) ChiÕm kho¶ng 78% thÓ tÝch khÝ trêi. Lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ngvÞ, Ýt tan trong n-íc. Tû träng so víi kh«ng khÝ lµ 0,965. ë ®iÒu kiÖn b×nh th-êng khÝNit¬ nh- mét khÝ tr¬, do ®ã khÝ nit¬ kh«ng ®éc nh-ng cã thÓ g©y ng¹t thë.c, KhÝ c¸cbonnÝc (CO2) ChiÕm 0,04  0,05% vÒ thÓ tÝch khÝ trêi. 2 Lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi vÞ h¬i chua, cã tÝnh axÝt yÕu. Tû träng so víikh«ng khÝ  1,52, tan nhiÒu trong n-íc. ë 00C víi ¸p suÊt khÝ trêi lµ 760 mmHg th×1lÝt n-íc hoµ tan ®-îc 1,8 lÝt CO2. KhÝ CO2 kh«ng duy tr× sù ch¸y vµ sù thë. KhÝ CO2 g©y ®éc nhÑ g©y ng¹t lµ chñ yÕu, g©y buån ngñ, khi lao ®éng nÆng c¬thÓ ch-a th¶i hÕt CO2 g©y ®au c¬ b¾p.§iÒu 119 Quy ph¹m an toµn quy ®Þnh hµm l-îng CO2 t¹i c¸c vÞ trÝ trong má: - Khi ®µo vµ phôc håi lß ®æ CO2  1,0% (vÒ thÓ tÝch) - Luång giã th¶i cña mét c¸nh, cña toµn má CO2  0,75% (vÒ thÓ tÝch). - ë nh÷ng n¬i lµm viÖc, lß ®éc ®¹o, luång giã th¶i ë khu khai th¸c CO2  0,5%(vÒ thÓ tÝch).d, C¸c lo¹i khÝ tr¬ Gåm c¸c lo¹i khÝ Hªly, Acgon, Krupton chiÕm hµm l-îng kho¶ng 1% thÓ tÝchkhÝ trêi, kh«ng ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng sèng cña sinh vËt.e, H¬i n-íc Lµ tr¹ng th¸i tån t¹i cña n-íc ë d¹ng h¬i cã trong kh«ng khÝ. H¬i n-íc tån t¹itrong kh«ng khÝ gäi lµ ®é Èm cña kh«ng khÝ. Th-êng cã ba lo¹i - §é Èm tuyÖt ®èi, ký hiÖu d: lµ sè gam n-íc cã trong 1m3 kh«ng khÝ. - §é Èm b·o hoµ ký hiÖu D: lµ l-îng n-íc lín nhÊt tån t¹i trong 1m3 kh«ng khÝ. d - §é Èm t-¬ng ®èi ký hiÖu : ®-îc tÝnh b»ng c«ng thøc  = 100 (%) DC¨n cø vµo ®é Èm t-¬ng ®èi ®Ó ph©n chia kh«ng khÝ thµnh c¸c lo¹i   40 kh«ng khÝ rÊt kh«  = 40  60 kh«ng khÝ kh«  = 60  80 kh«ng khÝ b×nh th-êng  = 80  Thùc tÕ thÊy r»ng Hªm«gl«bin cña m¸u dÔ ho¸ hîp víi «xÝt c¸cbon gÊp 250 300 lÇn so víi «xi. Hb + CO = HbCO HbO2 + CO = HbCO + O2Nguån ph¸t sinh ra CO trong má: - Do ch¸y má, næ khÝ, næ bôi, næ m×n, sù ho¹t ®éng cña c¸c ®éng c¬ ®èt trong. - Do qu¸ tr×nh «xi ho¸ than.QPAT quy ®Þnh hµm l-îng CO  0,0017  (vÒ thÓ tÝch) hoÆc CO  20 mg/m3 kh«ng khÝ.b, KhÝ Sunpuahy®r« (H2S) Lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, mïi trøng thèi, vÞ h¬i ngät; tû träng so víi kh«ng khÝ lµ1,92; dÔ hoµ tan trong n-íc; dÔ ch¸y næ; hµm l-îng tõ 4,5  45 t¹o nªn hçn hîpnæ; nhiÖt ®é bèc ch¸y lµ 370oC. Sunpuahy®r« rÊt ®éc, t¸c dông lªn niªm m¹c cña m¾t vµ hÖ h« hÊp.Nguån ph¸t sinh ra H2S trong má bao gåm: - Sù ph©n huû gç vµ c¸c chÊt h÷u c¬, sù ph©n huû cña quÆng perÝt vµ sunpuacanxi. ...