Giáo trình Luật Quốc tế - Phần 2

Giáo trình "Luật Quốc tế" gồm có 14 chương, được biên soạn nhằm mục đích cung cấp cho người học những kiến thức hữu ích về Luật Quốc tế. Phần 2 của giáo trình trình bày từ chương 8 đến chương 14 với các nội dung: Luật Hàng không quốc tế, Luật Tổ chức quốc tế, Luật Ngoại giao và lãnh sự, Luật Hình sự quốc tế, Luật Môi trường quốc tế, giải quyết tranh chấp trong Luật Quốc tế và trách nhiệm pháp lý quốc tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Luật Quốc tế - Phần 2CHƯƠNG VIIILUẬT HÀNG KHÔNG QUỐC TÊI. KHÁI NIỆM1. Định nghĩaL uật hàng không quốc t ế là m ột ngành luật của hệ thống L uật quốctế, bao gồm tổng th ể các nguyên tắc, các quy phạm pháp luật điều chỉnhcác quan hệ p h á t sinh giữa các chủ thê của L u ậ t quốc tế trong lĩnh vực sửd ụ n g khoảng không gian.Là ngành luật độc lập trong hệ thống L uật quốc tế, L uật hàng khôngquốc tế có những đặc trư n g cơ bản sau đây:- L uật hàng không quốc tế là một ngành luật mới hình th àn h , vì vậynó được xây dựng và p h át triể n chú yếu dựa trên các điều ước quốc tê vềhdp tác hàng không.- Quá trìn h p h á t triể n của L uật hàng không quốc tế không ổn rtịnh,luôn có sự thay đổi cần th iế t vì các quy phạm kỹ th u ậ t hàng không thườngthay đổi dưới tác động của quá trìn h p h á t triể n kỹ th u ậ t hàng không.- L uật hàng không quốc tế có xu hưống p hát triển dân chủ và tiến bộ,là cơ sở vững chắc cho sự h ìn h th à n h và p h át triển L uật hàng không quốcgia của các nước. Trong thực tê pháp điển hóa, các nước có xu hưống soạnthảo bộ lu ật hàng không quốc gia của m ình trê n cơ sở các nguyên tắc, cácquy phạm cơ bản của L uật h àn g không quốc tế.Luật hàng không quốc tê’ điều chỉnh các vấn đề liên quan đến chê độpháp lý của vùng trời, chê định cho phép sử dụng vùng trời nước ngoài, khaithác các quyền thương mại trong vận chuyển hàng không quốc tế, chê độ pháplý của máy bay trên vùng trời quốc tế cũng như địa vị pháp lý của phi hànhđoàn hàng không... Ngoài ra, Luật hàng không quốc tê còn có nhiệm vụ thốngnhất hóa các quy phạm pháp lý trong Hnh vực trách nhiệm dân sự, các vấn đềkỹ thuật và an ninh cho hoạt động của ngành hàng không dân dụng quốc tê.138Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TNhttp://www.lrc-tnu.edu.vn2. C ác nguyén tắc của Luột hàng không quốc tếHoạt động hàng không được thực hiện trong môi trường hết sức đặcbiệt, đòi hỏi phải đảm bảo an toàn - an ninh tuyệt đối cho mọi chủ thểtham gia vào quá trình lưu thông hàng không quốc tế cũng như quốc gia.Chính vì vậy, trong Luật hàng không quốc tế đã hình thành nên cácnguyên tắc đặc thù của ngành luật này.a. N g u yên tắ c ch ủ q u yền h o à n to à n và riê n g b iệ t củ a quốc g iađối với v ù n g trờ i c ủ a m ìn hNguyên tắc này được ghi nhận ở ngay Điểu 1 Công ước Chicagô 1944 với nộidung: “Các quốc gùi ký kết công nhận rằng mỗi quốc gia đều có chủ quyền hoàntoàn và riêng biệt đôi với khoảng không gian bao trùm lên lãnh thổ của mình’’.Trong các Bộ lu ậ t h àng không quốc gia của các nước đều khảng địnhnguyên tắc nêu trê n trong các điều khoản của mình như Bộ L uật hàngkhông của Liên bang Nga năm 1997,...Tuyên bố ngày 5/6/1984 vê vùng trời của nước Cộng hòa xã hội chủnghĩa Việt N am đã k h ẳn g định nguyên tắc chủ quyền hoàn toàn và riêngbiệt đối vối vùng trời quốc gia ỏ Điều 1: “Vùng tròi của nước Cộng hòa xãhội chủ nghĩa Việt N am là khoảng không gian bao trù m trên đất liền, nộithủy, lãn h h ải và các h ải đảo V iệt Nam và thuộc chủ quyền hoàn toànriêng biệt của nưốc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.Nội dung của nguyên tắc này xác định các quốc gia có quyền quyếtđịnh cụ th ể chế độ phốp lý của vùng tròi nưốc m ình một cách độc lập, quyđịnh trìn h tự, th ủ tục và các điều kiện mà phương tiện bay nước ngoàiđược phép sử dụng vùng trời quốc gia phải đáp ứng như phải có giấy phéphàng không trê n cơ sở điều ưốc quốc tế hữu quan, phải chấp h à n h các quyđịnh về cửa k h ẩu h àn g không, h ành lang bay, quy định sân bay được phéphạ cánh, độ cao bay... Đối vối các chuyên bay không thường xuyên (chuyếnbay không định kỳ) phải được sự cho phép đặc biệt của cơ quan nhà nướccó th ẩm quyền. Tập hợp các quy định pháp lý nêu trên hình th à n h nên chếđịnh p háp lý về vùng trời quốc gia trong L uật hàng không quốc tế.N guyên tắc chủ quyền hoàn toàn và riêng biệt của quốc gia đối vớivùng trời của m ình có mục đích đảm bảo quyền lợi và lợi ích đa dạng chomỗi quốc gia nói riêng và cộng đồng quốc tế nói chung trong quá trìn h sửdụng khoảng không gian cho hoạt động lưu thông hàng không quốc tế.b N g u y ê n tắ c t ự d o b a y tr o n g v ù n g trờ i qu ố c t ếTheo Luật hàng không quốc tế, vùng trời quốc tế là khoảng không gianbao trùm lên biển cả, châu Nam Cực và nằm ngoài đường biên giới quốc gia139Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐH TNhttp://www.lrc-tnu.edu.vntrên biển của quốc gia ven biển. Trong vùng tròi quốc tế, các phương tiện baycó quyền tự do bay mà không cần phải xin phép b ất kỳ chủ thể nào của Luậtquốc tế, đồng thòi tấ t cả các phương tiện bay chỉ thuộc thẩm quyền tài pháncủa quốc gia đăng tịch phương tiện bay. Tuy nhiên, quyền tự do bay trongkhông phận quốc tế không phải là tuyệt đối. Trong thời gian bay ỏ khôngphận này, các phương tiện bay phải chấp hành nghiêm chỉnh và tuân thủ cácquy đinh, các yêu cầu được quy định trong điều ước quốc tế về hàng không vàtrong các vàn bản hàng không của ICAO mà không có một ngoại lệ bất kỳnào. Tất cả các quốc gia phải ủng hộ các quy định này và áp dụng tất cả cácbiện pháp đảm bảo phương tiện bay của mình phải chấp hành, tu ân thủ triệtđể các quy định hàng không nêu trên.Đối với vùng trài bao trùm lên vùng đặc quyền kinh tế, các phương tiệnbay nước ngoài vần có quyền tự do bay. Công ưóc Liên hợp quốc vê Luật biển1982 đã khẳng định quyền tự do bay có tính truyền thống trong vùng trờitrên vùng đặc quyền kinh tế. Việc hình thành vùng đặc quyền kinh tế rộngkhông quá 200 hải lý theo công ước này không có ảnh hưỏng tái quyền bay tựdo nói trên. Tuy nhiên, trong thực tiễn quốc tê nhiêu quốc gia đã thiết lậpvùng an ninh hàng không có chiều rộng 200 - 300 hải lý, nhằm mục đíchkiểm soát các chuyến bay hàng không, để đảm bảo an ninh quốc gia nhu Mỹ,Tây Ban Nha, Italia, Pháp, N hật Bản, Philippin, H àn Quốc... Các nưốc thiếtlập vùng an ninh hàng không yêu cầu các phương tiện bay phải thông báo cácthông tin, dữ liệu cần thiết và hưống bay của m ình trong th ...