Giáo trình Tài chính doanh nghiệp

Tài liệu gồm 6 chương có nội dung xoay quanh về tài chính doanh nghiệp cụ thể: giới thiệu tổng quan về tài chính, trình bày tổng quan về tiền tệ, đề cập về ngân sách nhà nước, cung cấp kiến thức về tài chính doanh nghiệp,... Mỗi chương ngoài những kiến thức được trình bày cụ thể thì đều có phần tóm tắt và câu hỏi ôn tập giúp người học củng cố kiến thức đã học một cách khái quát. Mời bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp Chương 1 TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH A. MỤC ĐÍCH CỦA CHƯƠNG - Học sinh nắm được các nội dung cơ bản sau: - Tiền đề ra đời, tồn tại và phát triển của Tài chính ( Nền sản xuất hàng hoá - tiền tệvà Nhà nước ). - Biểu hiện bên ngoài và bản chất bên trong của Tài chính. - Chức năng của Tài chính ( Chức năng phân phối và chức năng giám đốc). - Hệ thống tài chính nước ta hiện nay ( bao gồm các khâu: Tài chính Nhà nước, Tàichính Doanh nghiệp, Bảo hiểm, Tín dụng, Tài chính các tổ chức xã hội và Tài chính hộ giađình). - Khái niệm và nội dung của chính sách tài chính quốc gia. B. NỘI DUNG BÀI GIẢNG (5 tiết) I. Tiền đề ra đời, tồn tại và phát triển của Tài chính - Cuối thời kỳ công xã nguyên thuỷ, phân công lao động xã hội đã bắt đầu phát triển,đặc biệt là sự phân công giữa nông nghiệp và thủ công nghiệp. Trong điều kiện sản xuất vàtrao đổi hàng hoa đó, tiền tê đã xuất hiện. - Cuối thời kỳ công xã nguyên thuỷ, khi chế độ tư hữu xuất hiện, xã hội bắt đầu phânchia thành các giai cấp và có sự đấu tranh giữa các giai cấp trong xã hội. Chính sự xuất hiệnsản xuất và trao đổi hàng hoá và tiền tệ là một trong các nguyên nhân chủ yếu thúc đẩy mạnhmẽ sự phân chia giai cấp và đối kháng giai cấp. Trong điều kiện lịch sử đó, Nhà nước đã xuấthiện. Bằng quyền lực chính trị của mình, nhà nước là người có quyền quyết định việc in tiền,đúc tiền và lưu thông đồng tiền, tác động đến sự vận động độc lập của đồng tiền và tạo ramôi trường pháp lý cho việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ. - Trong điều kiện kinh tế hàng hoá - tiền tệ, hình thức tiền tệ đã được các chủ thểtrong xã hội sử dụng vào việc tham gia phân phối sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân đểtạo lập nên các quỹ tiền tệ phục vụ cho các mục đích riêng có của mỗi chủ thể, cụ thể: + Thông qua các loại thuế , nhà nước đã tập trung vào tay mình một bộ phận sản phẩmxã hội và thu nhập quốc dân dưới hình thức tiền tệ để lập ra quỹ Ngân sách nhà nước và cácquỹ Tài chính nhà nước khác phục vụ cho hoạt động của nhà nước và thực hiện các nhiệm vụphát triển kinh tê - xã hội. + Ở các chủ thể khác như ở các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, các hộ gia đình: cácquỹ tiền tệ được hình thành và sử dụng cho những mục đích trực tiếp ( sản xuất hoặc tiêudùng ) ; bên cạnh đó các quỹ tiền tệ cũng có thể được hình thành như những tụ điểm trunggian để tự cung ứng phương tiện tiền tệ cho những mục đích trực tiếp. Tóm lại: Những phân tích trên cho thấy: sản xuất hàng hoá - tiền tê và nhà nước lànhững tiền đề khách quan quyết định sự ra đời và tồn tại của nhà nước. II. Bản chất của Tài chính 1. Biểu hiện bên ngoài của Tài chính Biểu hiện bên ngoài của tài chính thể hiện ra dưới dạng các hiện tượng thu vào bằngtiền và các hiện tượng chi ra bằng tiền ở các chủ thể kinh tế - xã hội, chẳng hạn: + Doanh nghiệp, dân cư nộp thuế bằng tiền cho nhà nước. + Ngân hàng cho các doanh nghiệp vay vốn. + Các cơ quan bảo hiểm trả tiền ( bồi thường thiệt hại) cho dân cư khi họ bị mất sứclao động tạm thời hay vĩnh viễn ( từ quỹ Bảo hiểm xã hội) hay khi họ bị tai nạn rủi ro ( từquỹ Bảo hiểm kinh doanh). + Nhà nước cấp phát tiền từ Ngân sách nhà nước tài trợ cho việc xây dựng đường giaothông, trường học, bệnh viện công... * Nhận xét - Từ các hiện tượng tài chính trên, có thể thấy hình thức biểu hiện bên ngoài của tàichính là sự vận động của vốn tiền tệ. Ở đây, tiền tệ đại diện cho một lượng giá trị, một thếnăng về sức mua nhất định và được gọi là nguồn tài chính. - Nguồn tài chính là khả năng tài chính mà các chủ thể trong xã hội có thể khai thác,sử dụng nhằm thực hiện các mục đích của mình. Sự vận động của các nguồn tài chính phảnánh sự vận động của những bộ phận của cải xã hội dưới hình thức giá trị. - Kết quả của quá trình phân phối các nguồn tài chính là sự hình thành và sử dụng cácquỹ tiền tệ nhất định. Các quỹ tiền tệ là một lượng nhất định các nguồn tài chính được dùngcho một mục đích nhất định. Các quỹ tiền tệ có 3 đặc điểm sau: + Đặc điểm 1: Các quỹ tiền tệ luôn luôn biểu hiện các quan hệ sở hữu. Kết thúc một giai đoạn vận động nào đó của quỹ thì mỗi chủ thể của hình thức sở hữunày hay hình thức sở hữu khác sẽ nhận được cho mình một phần nguồn lực tài chính như làkết quả tất yếu của quá trình phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị. Việc sử dụng các quỹ tiền tệ cũng phụ thuộc quyền sở hữu, cũng như tuỳ thuộc vàoquy ước, nguyên tắc sử dụng quỹ, ý chí chủ quan của người sở hữu trong quá trình phân phối. + Đặc điểm 2: Các quỹ tiền tệ bao giờ cũng thể hiện tính mục đích của nguồn tàichính. Phần lớn các quỹ tiền tệ đều có mục đích cuối cùng: tích luỹ hoặc tiêu dùng. Chẳnghạn: - Ngân sách nhà nước - ...