Giáo trình Tài chính doanh nghiệp: Phần 2 - ThS. Trần Thị Hòa (chủ biên)

Giáo trình "Tài chính doanh nghiệp" do Thạc sĩ Trần Thị Hòa chủ biên được biên soạn dựa trên đề cương chi tiết học phần Tài chính doanh nghiệp (hệ thống tín chỉ) và có tham khảo các tài liệu, giáo trình của một số nguồn, tác giả trong nước. Nội dung của giáo trình bao gồm 6 chương, phần 2 trình bày từ chương 3 đến chương 6 của giáo trình với các nội dung: chi phí, giá thành, doanh thu và lợi nhuận trong doanh nghiệp, đầu tư dài hạn trong doanh nghiệp và phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp: Phần 2 - ThS. Trần Thị Hòa (chủ biên)CHƢƠNG 4CHI PHÍ, GIÁ THÀNH, DOANH THU VÀ LỢI NHUẬNTRONG DOANH NGHIỆPMục tiêuChương này trình bày những vấn đề cơ bản về:- Khái niệm, nội dung, phân loại và các chỉ tiêu cơ bản của kế hoạch chi phí kinhdoanh;- Khái niệm, phân loại, các chỉ tiêu hạ giá thành và phương pháp lập kế hoạchgiá thành sản phẩm theo khoản mục chi phí;- Khái niệm, nội dung và phương pháp lập kế hoạch doanh thu tiêu thụ sảnphẩm, hàng hóa;- Khái niệm, nội dung và biện pháp tăng lợi nhuận trong doanh nghiệp;- Khái niệm, mục đích và phương pháp xác định điểm hòa vốn.Nội dungI. Chi phí kinh doanh và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp1. Chi phí kinh doanh1.1. Khái niệm chi phí kinh doanhTrong hoạt động SXKD, để đạt được mục tiêu lợi nhuận và tối đa hóa giá trịdoanh nghiệp, nhất thiết các doanh nghiệp phải bỏ ra những khoản chi phí nhất định.Các chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra bao gồm:- Chi phí sản xuất sản phẩm: Đó là sự tiêu hao các loại vật tư (nguyên, nhiên vậtliệu, công cụ dụng cụ…), hao mòn máy móc thiết bị, tiền lương và các khoản tríchtheo lương phải trả cho người lao động (bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thấtnghiệp, kinh phí công đoàn).- Chi phí tiêu thụ sản phẩm: Trong quá trình tiêu thụ sản phẩm, doanh nghiệpphải bỏ ra những chi phí nhất định như chi phí bán hàng (chi phí về bao gói sản phẩm,chi phí vận chuyển, bảo quản, giới thiệu sản phẩm, bảo hành sản phẩm…) và chi phíquản lý doanh nghiệp.- Thuế gián thu (thuế GTGT, thuế TTĐB, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu). Đốivới doanh nghiệp, những khoản tiền thuế phải nộp là những khoản chi phí mà doanhnghiệp phải ứng trước cho người tiêu dùng hàng hóa và chỉ được thu hồi khi các sảnphẩm, hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp được tiêu thụ. Vì thế, nó được xem như làmột khoản chi phí kinh doanh của doanh nghiệp.Các chi phí nêu trên phát sinh thường xuyên và gắn liền với quá trình hoạt độngSXKD của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định và được bù đắp từ doanh thukinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp.Như vậy, từ góc độ của doanh nghiệp, có thể thấy rằng “Chi phí kinh doanh củadoanh nghiệp là toàn bộ chi phí sản xuất, chi phí tiêu thụ sản phẩm và các khoản tiền90thuế gián thu mà doanh nghiệp phải bỏ ra để thực hiện hoạt động kinh doanh trongmột thời kỳ nhất định”7.Trong nền kinh tế thị trường, các chi phí nêu trên đều được biểu hiện bằng tiền,vì vậy có thể nói rằng: “Chi phí kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiềncủa những hao phí về vật chất, về sức lao động và các chi phí bằng tiền khác liênquan và phục vụ trực tiếp hoặc gián tiếp cho quá trình kinh doanh của doanh nghiệptrong một thời kỳ nhất định, đồng thời được bù đắp từ doanh thu kinh doanh củadoanh nghiệp trong thời kỳ đó”8.1.2. Nội dung chi phí kinh doanhChi phí kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm nhiều loại khác nhau, phát sinhhàng ngày, hàng giờ, đa dạng và rất phức tạp, tác động đến nhiều mặt hoạt động kinhtế của doanh nghiệp. Chi phí kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm: Chi phí hoạtđộng kinh doanh và chi phí khác.1.2.1. Chi phí hoạt động kinh doanhChi phí hoạt động kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về vậtchất và sức lao động mà doanh nghiệp bỏ ra để thực hiện nhiệm vụ kinh doanh trongmột thời kỳ nhất định; bao gồm chi phí hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ và chiphí hoạt động tài chính.- Chi phí hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ là biểu hiện bằng tiền của toànbộ hao phí mà doanh nghiệp bỏ ra để thực hiện nhiệm vụ mua bán hàng hoá, sản xuấtvà tiêu thụ sản phẩm, cung cấp dịch vụ trong một thời kỳ nhất định; bao gồm giá vốnhàng bán, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Cụ thể:+ Giá vốn hàng bán: Là giá mua thực tế của số hàng hoá bán ra trong kỳ.Đối với doanh nghiệp sản xuất, giá vốn hàng bán chính là giá thành sản xuất sảnphẩm, bao gồm các khoản mục: Chi phí NVL trực tiếp: Là giá trị thực tế của các loại nguyên liệu, vật liệuđược sử dụng trực tiếp vào việc chế tạo ra sản phẩm của doanh nghiệp. Chi phí nhân công trực tiếp: Là khoản tiền lương, tiền công, phụ cấplương và các khoản trích nộp theo lương phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sảnphẩm. Chi phí sản xuất chung: Là những khoản chi phí chung phát sinh ở cácphân xưởng hoặc ở bộ phận kinh doanh như khấu hao TSCĐ thuộc phân xưởng, tiềnlương, phụ cấp lương của nhân viên quản lý phân xưởng, chi phí dịch vụ mua ngoàivà chi phí bằng tiền khác ở phân xưởng hoặc bộ phận kinh doanh.7Th.s. Đặng Thúy Phượng, Giáo trình Tài chính doanh nghiệp, NXB Tài chính, 2010.GS.TS. Đinh Văn Sơn, Giáo trình Tài chính doanh nghiệp thương mại, NXB Giáo dục,1999.891Đối với doanh nghiệp thương mại, giá vốn hàng bán bao gồm giá mua của hàngbán ra và chi phí mua hàng phân bổ cho hàng bán ra.+ Chi phí bán hàng: Là các khoản chi phí liên quan trực tiếp đến công việctiêu thụ sản phẩm, hàng hóa và cung cấp dịch vụ như chi phí tiền lương, phụ cấ ...