Giáo trình Tâm lý học Tiểu học: Phần 2 - GS.TS Bùi Văn Huệ

Phần 2 - Hướng dẫn học môn tâm lý tiểu học thuộc Giáo trình Tâm lý học Tiểu học sẽ giúp người học nắm các kiến thức cơ bản về tâm lý tiểu học với các nội dung cơ bản sau: hướng dẫn học theo từng chương, gợi ý trả lời một số câu hỏi, gợi ý cách viết một bài tập thực hành tâm lý học và sơ đồ tìm hiểu một số đặc điểm tâm lý học sinh tiểu học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Tâm lý học Tiểu học: Phần 2 - GS.TS Bùi Văn Huệ h−íng dÉn häc m«n t©m lý häc tiÓu häc PhÇn I. Më ®Çu Tµi liÖu nµy phôc vô c¸c häc viªn hÖ t¹i chøc vµ ®µo t¹o tõ xa gi¸o viªn tiÓu häc cã tr×nh ®é®¹i häc s− ph¹m. C¸c b¹n vèn ®· lµ gi¸o viªn tiÓu häc, ®· ®−îc häc t©m lý häc ë tr−êng trung häc s− ph¹m, ®·cã Ýt nhiÒu kinh nghiÖm sèng, kinh nghiÖm d¹y häc vµ gi¸o dôc häc sinh. V× thÕ, tµi liÖu h−íngdÉn nµy chØ tr×nh bµy nh÷ng kiÕn thøc quan träng cña tõng ch−¬ng vµ c¸c luËn ®iÓm mang tÝnhchÊt kh¸i qu¸t mµ c¸c b¹n ph¶i n¾m v÷ng. Do vËy, phÇn nµy kh«ng thay thÕ gi¸o tr×nh t©m lý häcdïng cho hÖ ®µo t¹o nµy, cµng kh«ng thÓ thay thÕ cho c¸c bµi gi¶ng t©m lý häc tiÓu häc cña t¸cgi¶ gi¸o tr×nh nµy (®· gi¶ng trªn ®µi TruyÒn h×nh Trung −¬ng VTV2). Trong mçi ch−¬ng cã nªu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n mµ ng−êi häc cÇn n¾m v÷ng. Cuèi tµi liÖucã phÇn gîi ý tr¶ lêi mét sè c©u hái ®−îc lÊy ra ®Ó c¸c b¹n tham kh¶o vµ mét hÖ thèng c©u hái(cã thÓ ®−îc sö dông nh− ®Ò thi vµ ®¸p ¸n v¸n t¾t). Muèn n¾m v÷ng néi dung m«n häc nµy, c¸c b¹n h·y chó ý c¸c vÊn ®Ò sau ®©y:1. X¸c ®Þnh ®óng vai trß cña t©m lý häc trong hÖ thèng c¸c m«n häc cña ch−¬ng tr×nh ®µot¹o T©m lý häc tiÓu häc, gi¸o dôc häc tiÓu häc, lý luËn d¹y häc tiÕt häc, vµ ph−¬ng ph¸p d¹y c¸cbé m«n (To¸n, TiÕng ViÖt, T×m hiÓu tù nhiªn m«i tr−êng...) gãp phÇn quan träng trong viÖc h×nhthµnh tay nghÒ cña ng−êi gi¸o viªn. §Ó d¹y ch÷ vµ d¹y ng−êi, ng−êi gi¸o viªn ph¶i ®−îc trangbÞ kiÕn thøc vÒ con ng−êi vµ trÎ em, vÒ ph−¬ng ph¸p t×m hiÓu häc sinh... ChØ cã trªn c¬ së Êy häcviªn khi tèt nghiÖp kho¸ ®µo t¹o míi cã thÓ lµm viÖc víi tËp thÓ häc sinh, vµ tiÕp cËn ®−îc víitõng häc sinh, míi th−¬ng yªu häc trß, t«n träng nh©n c¸ch tõng em, thõa nhËn kh¶ n¨ng ph¸ttriÓn cña mçi häc sinh vµ míi dÔ hîp t¸c víi nhau trong d¹y häc vµ gi¸o dôc. Nh−ng hiÓu conng−êi còng chÝnh lµ hiÓu b¶n th©n m×nh. Do ®ã t©m lý häc tiÓu häc cßn gióp cho häc viªn tù rÌnluyÖn b¶n th©n m×nh, tù hoµn thiÖn m×nh tèt h¬n. ViÖc häc t©m lý häc ph¶i h−íng vµo môc tiªu®ã. B¸m s¸t môc tiªu ®µo t¹o ®Ó häc m«n t©m lý häc tiÓu häc lµ yªu cÇu b¾t buéc. NhËn thøc ®−îcvai trß cña t©m lý häc tiÓu häc nh− vËy sÏ chØ ®¹o c¸ch häc, c¸ch vËn dông nh÷ng tri thøc häc®−îc vµo cuéc sèng vµ thùc tiÔn gi¸o dôc, vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c ca t©m lý thiªn h×nh v¹n tr¹ngcña c«ng t¸c d¹y häc vµ gi¸o dôc. 1262. Trong qu¸ tr×nh häc t©m lý häc tiÓu häc nhÊt thiÕt ph¶i liªn hÖ víi cuéc sèng vµ gi¸o dôctiÓu häc Trong x· héi, trong nhµ tr−êng tiÓu häc vµ trong mçi con ng−êi chóng ta cã rÊt nhiÒu hiÖnt−îng t©m lý, khi häc c¸c b¹n nªn t×m ra c¸ch lý gi¶i nh÷ng hiÖn t−îng Êy. MÆt kh¸c, c¸c b¹n nªnchó ý thÝch ®¸ng ®Õn nh÷ng ®óc kÕt t©m lý mang tÝnh chÊt truyÒn thèng cña d©n téc vµ nh©n lo¹iqua c¸c t¸c phÈm v¨n häc næi tiÕng, qua tiÓu sö c¸c vÜ nh©n trong lÞch sö. Ca dao, tôc ng÷, c¸c t¸cphÈm v¨n häc nghÖ thuËt chøa ®ùng nhiÒu ®óc kÕt vÒ t©m lý con ng−êi, t©m lý häc sinh, t©m lý x·héi. V× thÕ, nªn cè g¾ng khai th¸c nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn kiÕn thøc t©m lý häc tiÓu häc. T©mlý häc tiÓu häc sÏ ®−îc tiÕp thu ch¾c ch¾n vµ hµo høng nÕu c¸c b¹n cè g¾ng tËp lý gi¶i ®−îc c¸chiÖn t−îng t©m lý, biÕt n©ng tõ kinh nghiÖm lªn lý luËn, räi tõ lý luËn tíi kinh nghiÖm. TÊt nhiªncã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¸c b¹n ch−a lý gi¶i ®−îc. Khi ®ã c¸c b¹n sÏ hái nh÷ng ng−êi thÇy, c« gi¸ogi¶ng d¹y bé m«n nµy. Trong khi häc t©m lý häc, c¸c b¹n h·y cè g¾ng t¸i hiÖn c¸c tr¾c nghiÖmt©m lý cña c¸ nh©n ®Ó n©ng nªn lý luËn. C¸c b¹n cã thÓ t¸i hiÖn b»ng c¸ch kÓ ra ®−îc, nh¾c tíi nãråi tËp trung vËn dông lý luËn ®Ó ph©n tÝch nã th× cµng quý. NÕu c¸c b¹n chØ ‘’nhÊm nh¸p’’ nã tù®¸y lßng, ch−a tiÖn hoÆc ch−a d¸m nãi ra th× còng ®· cã t¸c dông råi. Khi thùc hiÖn yªu cÇu nµyta sÏ gÆp mét ®iÒu: nh÷ng hiÖn t−îng t©m lý t−ëng nh− kh«ng míi mµ rÊt míi, thùc sù míi mµ l¹inh− kh«ng míi.3. N¾m ch¾c ®Æc ®iÓm cña m«n häc trong mèi quan hÖ cña nã víi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹yt©m lý häc (hoÆc gi¶i ®¸p, hÖ thèng ho¸ cña c¸c thÇy s− ph¹m) T©m lý häc tiÓu häc lµ khoa häc tæng hîp mang nhiÒu s¾c th¸i cña khoa häc x· héi vµ triÕthäc nh−ng thùc ra ph¶i dùa trªn c¬ së cña nhiÒu ngµnh khoa häc tù nhiªn. V× thÕ, muèn häc tètt©m lý häc tiÓu häc nhÊt thiÕt ph¶i n¾m v÷ng c¸c quy luËt tæng qu¸t cña x· héi häc vµ ®Æc ®iÓmkinh tÕ chÝnh trÞ - x· héi ë n−íc ta. MÆt kh¸c, ng−êi häc còng ph¶i t×m hiÓu lÞch sö ViÖt Nam vµ lÞchsö tiÕn ho¸ cña loµi ng−êi, lÞch sö v¨n ho¸ ViÖt Nam, t×m hiÓu c¸c quy luËt ph¸t triÓn cña giíi ®éngvËt, c¸c quy luËt cña sinh lý häc ®¹i c−¬ng vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña thÇn kinh cÊp cao còng nh−sinh lý häc trÎ em. Còng cÇn nãi thªm r»ng theo xu h−íng ph¸t triÓn chung, t©m lý häc tiÓu häc dÇn dÇn trëthµnh mét khoa häc thùc nghiÖm. Do ®ã, ng−êi häc ph¶i cã con m¾t tinh tÕ, t©m hån dÔ th«ngc¶m, høng thó víi khoa häc nh©n v¨n, cã ãc thùc nghiÖm, sù khÐo lÐo kü thuËt, n¨ ...