Giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số tại bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La

Nội dung bài viết trình bày bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu người Thái Trắng cư trú chủ yếu. Từ nhiều năm nay, đồng bào nơi đây luôn có ý thức giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống (VHTT) của dân tộc mình và quảng bá những giá trị văn hóa ấy với khách du lịch trong, ngoài nước. Tuy nhiên trong bối cảnh hội nhập hiện nay, những thách thức đặt ra đối với việc bảo tồn các.giá trị VHTT không hề nhỏ. Vì vậy, bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc.Châu cần có những giải pháp cụ thể nhằm giữ gìn và phát huy giá trị VHTT của đồng bào tại địa phương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số tại bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG VÀ PHÁT TRIỂN GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG CỦA ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ TẠI BẢN DỌI, XÃ TÂN LẬP, HUYỆN MỘC CHÂU, TỈNH SƠN LA Nguyễn Thị Hạnha Quảng Văn Kiểmb Trường Cao đẳng Sơn La Email: hanhsla2701@gmail.com b Trường Cao đẳng Sơn La Email: quangkiem84@gmail.com a Ngày nhận bài: 15/2/2019 Ngày phản biện: 26/2/2019 Ngày duyệt đăng: 10/3/2019 DOI: https://doi.org/10.25073/0866-773X/277 T ỉnh Sơn La có nhiều dân tộc thiểu số (DTTS) cư trú với nhiều truyền thống văn hóa (TTVH) phong phú, đa dạng. Những TTVH ấy được đồng bào hình thành, gìn giữ và bảo tồn qua nhiều thế hệ. Trong các dân tộc cư trú tại Sơn La thì người Thái có số lượng dân số đông nhất (trên 50% dân số toàn tỉnh). Ở bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu người Thái Trắng cư trú chủ yếu. Từ nhiều năm nay, đồng bào nơi đây luôn có ý thức giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống (VHTT) của dân tộc mình và quảng bá những giá trị văn hóa ấy với khách du lịch trong, ngoài nước. Tuy nhiên trong bối cảnh hội nhập hiện nay, những thách thức đặt ra đối với việc bảo tồn các giá trị VHTT không hề nhỏ. Vì vậy, bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu cần có những giải pháp cụ thể nhằm giữ gìn và phát huy giá trị VHTT của đồng bào tại địa phương. Từ khóa: Truyền thống văn hóa; Bản sắc văn hóa; Giá trị văn hóa truyền thống; Du lịch cộng đồng; Bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 1. Đặt vấn đề So với nhiều tỉnh thành khu vực phía Bắc nước ta, tỉnh Sơn La là địa phương có nhiều dân tộc thiểu số cư trú với TTVH phong phú, đa dạng. Những TTVH ấy được đồng bào hình thành, gìn giữ và bảo tồn qua nhiều thế hệ cho đến ngày hôm nay. Trong số các dân tộc cư trú tại Sơn La thì người Thái chiếm trên 50% dân số toàn tỉnh. Đặc biệt tại bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, dân tộc Thái Trắng sinh sống chủ yếu với những đặc trưng văn hóa độc đáo. Từ nhiều năm nay bà con dân tộc trong bản luôn có ý thức giữ gìn những bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Đồng thời, nơi đây có nhiều điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch cộng đồng (DLCĐ). Phát triển DLCĐ là một hướng đi phù hợp của địa phương vừa giúp bà con giữ gìn, phát huy được bản sắc văn hóa (BSVH) và mang lại doanh thu, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trong bản. 2. Giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số tại bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. 2.1. Một số nét khái quát về bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La Bản Dọi, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu có diện Volume 8, Issue 1 tích tự nhiên 521ha. Phía Đông giáp bản Nong Cụt, xã Tà Lại, phía Tây giáp bản Phiêng Đón, xã Tân Lập, phía Nam giáp bản Hoa, xã Tân Lập, phía Bắc giáp bản Nà Sánh, xã Tân Hợp. Bản có địa hình núi cao từ 950 – 1350m so với mực nước biển và tương đối thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp nhất là phát triển cây công nghiệp, cây ăn quả vùng lạnh và cây công nghiệp hàng năm. Nằm ở cao nguyên Mộc Châu nên bản Dọi mang khí hậu á nhiệt đới rất rõ rệt, mùa hè khí hậu mát mẻ, nhiệt độ trung bình 18oC, độ ẩm trung bình 85 % và là nơi có lượng nước bốc hơi thấp. Lượng mưa khá dồi dào, số ngày mưa trung bình khoảng 70 đến 120 ngày/ năm. Số ngày sương mù khoảng 100 ngày/năm. Đây là điều kiện rất thuận lợi để bản Dọi phát triển các loại cây trồng đặc sản truyền thống như: Chè San Tuyết, chè Bát Tuyên, chè Kim Tuyên, cây đào Pháp, mận hậu và cây ăn quả lâu năm. Nguồn tài nguyên rừng trên địa bàn khá phong phú, độ che phủ đạt 47,72%, có nhiều tiềm năng phát triển lâm nghiệp với hệ thống rừng sản xuất, phòng hộ. Thực vật rừng có nhiều cây quý hiếm như: Chò chỉ, nghiến, đinh hương, lát, bách xanh… Dân số của bản có 906 nhân khẩu, 218 hộ trong đó dân tộc Thái Trắng chiếm 99,8%. Người dân của bản sinh sống tập trung dưới những 131 VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG VÀ PHÁT TRIỂN mái nhà sàn truyền thống. Vì vậy, người Thái Trắng bản địa nơi đây có nhiều GTVH độc đáo và được người dân lưu giữ và bảo tồn qua nhiều thế hệ. 2.2. Những giá trị văn hóa truyền thống Người Thái Trắng ở bản Dọi, xã Tân Lập có nhiều giá trị văn hóa truyền thống, tuy nhiên chúng tôi tập trung phân tích một số giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu như trang phục, kiến trúc, ẩm thực, cụ thể là: Trang phục: Trang phục là cách ăn mặc của con người trong một cộng đồng nhất định, đồng thời đây là nét văn hóa giúp cho chúng ta phân biệt được dân tộc này với dân tộc khác. Nước ta có 54 dân tộc anh em, mỗi dân tộc có một nếp sống riêng nên cách ăn mặc cũng phản ánh những sắc thái văn hóa phong phú đa dạng đó. Quá trình tạo lập nên các GTVH mang đặc trưng tộc người là quá trình nhận thức, lao động sáng tạo tác động vào thế giới tự nhiên và xã hội. Trang phục của đồng bào Thái Trắng cũng mang những giá trị như vậy. Có thể nói “trang phục dân tộc Thái đã đạt đến đỉnh cao của những kỹ thuật thủ công cho phép”1. Xuất phát từ đặc điểm cư trú người Thái ...