Hải dương học đại dương - Phần 2 Các quá trình động lực học - Chương 1

Tài liệu tham khảo bài giảng Hải dương học đại dương - Phần 2 Các quá trình động lực học - Chương 1 Dòng chảy và hoàn lưu nước đại dương
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hải dương học đại dương - Phần 2 Các quá trình động lực học - Chương 1 träng lùc g t¹i bÒ mÆt Tr¸i §Êt biÕn thiªn theo vÜ ®é. ë Ch ¬ng 1 - dßng ch¶y v ho n l u n íc ®¹i d ¬ng xÝch ®¹o, gia tèc träng lùc cùc tiÓu (9,780 m/s2), v× t¹i ®©y b¸n kÝnh Tr¸i §Êt v lùc ly t©m lín nhÊt, cßn ë cùc gi¸ trÞ g ®¹t cùc ®¹i, b»ng 9,832 m/s2. Gi¸ trÞ th êng chÊp nhËn1.1. Nh÷ng lùc c¬ b¶n t¸c ®éng trong ®¹i d ¬ng cña g b»ng 9,81 m/s2 øng víi vÜ ®é 50°. Nh÷ng nguyªn nh©n l m cho n íc trong ®¹i d ¬ng Víi ®é s©u, trÞ sè cña g ph¶i t¨ng dÇn, v× b¸n kÝnh rchuyÓn ®éng cã thÓ chia th nh c¸c nguyªn nh©n néi sinh, gi¶m. NÕu ký hiÖu g 0 l gia tèc träng lùc t¹i mÆt ®¹i d ¬ng,xuÊt hiÖn trong b¶n th©n ®¹i d ¬ng v c¸c nguyªn nh©n th× t¹i ®é s©u z gia tèc träng lùc dÔ d ng x¸c ®Þnh theo c«ngngo¹i sinh. thøc TÊt c¶ nh÷ng lùc trùc tiÕp l m xuÊt hiÖn c¸c dßng ch¶y g = g 0 + 2,2 ⋅ 10 −6 z . (1.1)gäi l c¸c lùc nguyªn sinh. Tuy nhiªn, ngay sau khi c¸c h¹t Tõ c«ng thøc n y thÊy r»ng, t¹i ®é s©u 5000 m g 0 chØn íc b¾t ®Çu chuyÓn ®éng, sÏ xuÊt hiÖn c¸c lùc gäi l thø t¨ng lªn kho¶ng 0,011 m/s2.sinh, chóng kh«ng tham gia l m xuÊt hiÖn c¸c dßng ch¶y,nh ng cã kh¶ n¨ng l m biÕn d¹ng c¸c dßng ch¶y. Ta sÏ xÐt Nh vËy, t¹i ®é s©u ®¹i d ¬ng ®Õn 10000 m, l îng biÕnc¸c lùc nªu trªn. thiªn cña gia tèc träng lùc theo ®é s©u chØ b»ng kho¶ng non mét nöa so víi biÕn thiªn cña g tõ xÝch ®¹o tíi cùc. Do ®ã, 1.1.1. C¸c lùc néi sinh víi phÇn lín c¸c b i to¸n h¶i d ¬ng häc, ng êi ta chÊp nhËn NÕu biÕt sù ph©n bè cña tr êng träng lùc, tr êng ¸p gi¸ trÞ g kh«ng ®æi, b»ng 9,81 m/s2.suÊt, tr êng khèi l îng (hay mËt ®é), th× cã thÓ cã kh¸i H íng cña g t¹i mçi ®iÓm trªn ®¹i d ¬ng trïng víiniÖm vÒ tr¹ng th¸i cña biÓn ë mét vïng bÊt kú d íi gãc ®é h íng cña d©y däi. MÆt ph¼ng vu«ng gãc víi d©y däi gäi lc¸c lùc néi sinh. mÆt ®¼ng thÕ, hay mÆt møc. Qua mçi ®iÓm cña ® êng Tr êng träng lùc. Träng lùc l kÕt qu¶ cña lùc hÊp th¼ng ®øng chØ cã thÓ cã mét mÆt ®¼ng thÕ ®i qua.dÉn v lùc ly t©m do sù xoay cña Tr¸i §Êt. Do ®ã, gia tèc 17 18 http://www.ebook.edu.vn Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mÆt ®¼ng thÕ ® îc ®o b»ng ®¬n lùc, th× sai sè gÆp ph¶i l 2 %.vÞ c«ng thùc hiÖn ®Ó n©ng mét vËt theo ph ¬ng th¼ng ®øng L u ý r»ng, sau n y ng êi ta gäi ®Þa thÕ vÞ víi dÊuchèng l¹i träng lùc. Khi n©ng khèi l îng 1 kg lªn tíi ®é cao ng îc l¹i t¹i ®é s©u z l ®é s©u ®éng lùc cña ®iÓm ® îc xÐt1 m sÏ thùc hiÖn mét c«ng b»ng nÕu chÊp nhËn mÆt ®¼ng thÕ t¹i z = 0 l m mÆt kh«ng. mgz = 1 kg ⋅ 9,81 m/s 2 ⋅ 1 m = 9,81 J . Tr êng ¸p suÊt thñy tÜnh. Nhí r»ng c¸c mÆt cã gi¸ trÞ ¸p suÊt b»ng nhau gäi l c¸c mÆt ®¼ng ¸p. C«ng 1 J sÏ l c«ng thùc hiÖn khi n©ng khèi l îng 1 kglªn tíi ®é cao 1/9,81 = 0,102 m = 1,02 dm. Bierkness gäi So víi ¸p suÊt khÝ quyÓn, th× d l îng ¸p suÊt (tÝnhkho¶ng c¸ch n y l ®ªximÐt ®éng lùc. b»ng Pascal) t¹i ®é s©u z (m) sÏ b»ng Nh vËy, kho¶ng c¸ch theo d©y däi b»ng 1,02 dm h×nh z P = ρ g dz ⋅ 10 3 ,häc sÏ t ¬ng øng víi (chø kh«ng b»ng) mét ®ªximÐt ®éng 0lùc: trong ®ã: ρ tÝnh b»ng g/cm3, dz tÝnh b»ng m, g tÝnh b»ng 1,02 dm ≈ 1 dm §L; m/s2. 1 dm ≈ 0,98 dm §L. Gi¶ sö trÞ sè trung b×nh cña mËt ®é trªn kho¶ng gi÷a ...