HIỆU QUẢ CỦA CHITOSAN LÊN SỰ SINH TRƯỞNG CỦA CỤM CHỒI VÀ CÂY CON LAN HỒ ĐIỆP (PHALAENOPSIS SP.) IN VITRO

Lan Hồ điệp (Phalaenopsis sp.) là một trong những loài hoa đẹp của Họ Lan, được trồngdùng làm hoa cắt cành hoặc trang trí trong nhà. Chitosan, chiết xuất từ vỏ của các loàigiáp xác được báo cáo là chất có hiệu quả cho sự sinh trưởng của thực vật, trong đó cólan. Mục đích của nghiên cứu này là xác định hiệu quả của chitosan ở các nồng độ khácnhau lên sự sinh trưởng của cụm chồi và lan con Hồ điệp in vitro. Kết quả đạt được chothấy sự bổ sung chitosan 5-25 mg/l có hiệu quả cho...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
HIỆU QUẢ CỦA CHITOSAN LÊN SỰ SINH TRƯỞNG CỦA CỤM CHỒI VÀ CÂY CON LAN HỒ ĐIỆP (PHALAENOPSIS SP.) IN VITROTạp chí Khoa học 2012:24a 88-95 Trường Đại học Cần Thơ HIỆU QUẢ CỦA CHITOSAN LÊN SỰ SINH TRƯỞNG CỦA CỤM CHỒI VÀ CÂY CON LAN HỒ ĐIỆP (PHALAENOPSIS SP.) IN VITRO Lê Hồng Giang và Nguyễn Bảo Toàn1 ABSTRACTPhalaenopsis sp., one of beautiful flower species of Orchid family, is cultivated forcutting and decorating in houses. Chitosan, which was extracted from the cell walls ofcrustacean exoskeletons, was reported as an efficient substance for the plant growthincluding orchids. Objectives of this study were to determine effects of chiosan atdifferent concentrations on growth of in vitro Phalaenopsis shoot clumps and plantlets.Results obtained showed that the complement of chitosan 5-25 mg/l was effective for thegrowth of shoot clumps, which obtained number of shoots, relative increasing height andratio of root formation at high values. As regards plantlet culture, the concentrations ofchitosan 15 mg/l and 25 mg/l improved considerably height and new root formation ofplantlets at 70 days after cultured.Keywords: Phalaenopsis sp., chitosan, shoot clump, plantlet, root formationTitle: Effects of chitosan on in vitro growth of shoot clumps and plantlets of Phalaenopsis TÓM TẮTLan Hồ điệp (Phalaenopsis sp.) là một trong những loài hoa đẹp của Họ Lan, được trồngdùng làm hoa cắt cành hoặc trang trí trong nhà. Chitosan, chiết xuất từ vỏ của các loàigiáp xác được báo cáo là chất có hiệu quả cho sự sinh trưởng của thực vật, trong đó cólan. Mục đích của nghiên cứu này là xác định hiệu quả của chitosan ở các nồng độ khácnhau lên sự sinh trưởng của cụm chồi và lan con Hồ điệp in vitro. Kết quả đạt được chothấy sự bổ sung chitosan 5-25 mg/l có hiệu quả cho sự sinh trưởng của cụm chồi với sốchồi, chiều cao chồi gia tăng tương đối và tỷ lệ tạo rễ đều đạt các giá trị cao. Đối vớinuôi cấy cây lan con, nồng độ chitosan 15 mg/l và 25 mg/l cải thiện đáng kể chiều cao vàsự hình thành rễ mới của cây con ở 70 ngày sau khi cấy.Từ khóa: Phalaenopsis sp., chitosan, cụm chồi, cây con, sự hình thành rễ1 GIỚI THIỆULan Hồ điệp (Phalaenopsis amabilis Blume) là một loài hoa có giá trị kinh tế cao.Hoa có nhiều màu màu sắc trang nhã, kiểu dáng cây đẹp nên được nhiều người ưachuộng trồng để trang trí trong nhà, làm hoa cắt cành. Do nhu cầu ngày càng caonên việc nghiên cứu về nhân giống lan Hồ điệp thông qua nuôi cấy in vitro là rấtcần thiết. Phương pháp này có thể tạo ra được số lượng lớn cây giống trong thờigian ngắn, chất lượng cây con đồng nhất. Gần đây, chitosan, chất dẫn xuất khửacetyl (deacetylated) của chitin có nguồn gốc từ vách tế bào của nấm, vỏ của cácloài giáp xác, biểu bì của côn trùng và một số loài tảo đã được ứng dụng nhiềutrong nông nghiệp như là chất thân thiện với môi trường vì nó dễ dàng phân hủy vàkhông ảnh hưởng sức khỏe con người. Chitosan và các dẫn xuất của nó là đáp ứng1 Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ88Tạp chí Khoa học 2012:24a 88-95 Trường Đại học Cần Thơtự vệ của thực vật và được sử dụng như là hợp chất tự nhiên để chống lại các bệnhtiền và sau thu hoạch (Uthairatanakij et al., 2007). Thêm vào đó, nhiều báo cáocho thấy chitosan giúp gia tăng sự sinh trưởng của cây trồng. Mới đây, chitosanđược ghi nhận là chất kích thích sinh trưởng ở một số loài thực vật, trong đó cócây lan. Trong nhân giống in vitro, chitosan đã được sử dụng và có hiệu quả cảithiện chất lượng cây con, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho sự thuần dưỡng câycon ở điều kiện ex vitro (Nge et al., 2006). Hiệu quả của chitosan lên sự sinhtrưởng và phát triển của lan Dendrobium dưới dạng phun lên cây trồng bên ngoàicũng như bổ sung vào môi trường nuôi cấy in vitro đã được báo cáo(Chandrkrachang, 2002; Limpanavech et al. 2003, Nge et al., 2006). Trên lan Hồđiệp chưa thấy có nghiên cứu nào liên quan đến chitosan. Do đó đề tài “Hiệu quảcủa chitosan lên sự sinh trưởng của cụm chồi và cây con lan Hồ điệp in vitro”được thực hiện nhằm mục đích xác định nồng độ chitosan bổ sung vào môi trườngnuôi cấy thích hợp cho sự sinh trưởng của cụm chồi và cây con lan Hồ điệp.2 VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP2.1 Vật liệuCụm chồi và cây con lan Hồ điệp giống lai có hoa màu vàng được nuôi cấy ởphòng Cấy mô, Bộ môn Sinh lý Sinh hóa, Khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứngdụng, Trường Đại học Cần Thơ.2.2 Phương pháp2.2.1 Môi trường nuôi cấyMôi trường nuôi cấy là môi trường đa vi lượng theo Murashige và Skoog (1962),có hàm lượng khoáng đa lượng giảm 1/2 (ký hiệu là 1/2MS), bổ sung các thànhphần như đường sucrose (20 g/l), than hoạt tính (1 g/l), agar (8 g/l) và chitosan ởcác nồng độ khác nhau. Chitosan dùng trong thí nghiệm có nguồn gốc của công tyWako Pure Chemical Industries Ltd. (Japan), có trọng lượng phân tử từ 2.000-5.000 Da, mức độ khử acetyl 80%, được hòa tan bằng dung dịch acetic acid 2%.Môi trường nuôi cấy được điều chỉnh pH = 5,8 và được hấp khử trùng ở 1210C, ápsuất 1 atm trong 20 phút.2.2.2 Điều kiện nuôi cấyMẫu nuôi cấy được đặt trong phòng Cấy mô của Trại nghiên cứu và Thực nghiệmnông nghiệp, Khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứng dụng, có điều kiện nhiệt độkhoảng 29-340C, cường độ ánh sáng trung bình 2.000 lux và ẩm độ trung bình65%.2.2.3 Bố trí thí nghiệm (a) Thí nghiệm 1: Hiệu quả của chitosan lên sự sinh trưởng của cụm chồi lan Hồ điệp in vitroCụm chồi lan Hồ điệp được tách thành những cụm nhỏ có số chồi trung bình 0,3-0,4 chồi, chiều cao trung bình 0,5-0,6 cm và cấy vào môi trường 1/2MS có bổ sungchitosan với các nồng độ 0, 5, 15, 25 mg/l.Chỉ tiêu theo dõi: Số chồi và chiều cao gia tăng tương đối của cụm chồi (%), tỷ lệtạo rễ (%). ...