Hình dạng ngoài của lá

Các bộ phận của lá Lá của đa số của cây thực vật hạt kín, thường gồm 3 bộ phận chính: phiến lá, cuống lá và bẹ lá. a. Phiến lá Là một bản mỏng màu lục, gồm các tế bào thịt lá chứa nhiều lạp lục, phiến lá của thực vật hạt kín rất đa dạng, có ý nghĩa lớn trong phân loại thực vật, chúng ta khó có thể mô tả chi tiết hình thái của nó, khi mô tả về phiến lá ngưới ta đưa ra các khái niệm về gốc lá, chóp lá và mép...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hình dạng ngoài của láHình dạng ngoài của lá1.1. Các bộ phận của láLá của đa số của cây thực vật hạt kín, thường gồm 3bộ phận chính: phiến lá,cuống lá và bẹ lá.a. Phiến láLà một bản mỏng màu lục, gồm các tế bào thịt láchứa nhiều lạp lục, phiến lácủa thực vật hạt kín rất đa dạng, có ý nghĩa lớn trongphân loại thực vật, chúng takhó có thể mô tả chi tiết hình thái của nó, khi mô tảvề phiến lá ngưới ta đưa ra cáckhái niệm về gốc lá, chóp lá và mép lá.+Gốc lá: gốc lá có hình dạng rất đa dạng, có thể códạng hình tim, hình thậnhoặc hình mũi mác, gốc lá có thể nhọn, tròn hoặclõm...+Chóp lá: chóp lá của lá cây thực vật hạt kín rất đadạng, có thể phân biệt cáckiểu chóp lá sau của thực vật hạt kín: chóp dài xoắn,chóp nhọn kéo dài, chóp nhọnhoắt, chóp có gai nhọn, chóp nhọn chóp tù, chópbằng, chóp lõm hoặc chóp có 2thùy....Hình 3.12. Các bộ phận của láA. Phiến lá:1. Chóp lá; 2. Mép lá; 3. Gốclá; B. Cuống lá; C. Lá kèm; D. Chồi.73+Mép lá: mép lá có hình dạng rất đa dạng, có thểphân biệt: mép nguyên,lõm lượn sóng hoặc uốn cong, có lông hoặc có gai, córăng, răng cưa hai lần, răngcưa không đều, răng tròn...b. Cuống láLà phần nối phiến lá vào thân hoặc cành - đó là mộtbộ phận dài và hẹp tiếtdiện gần như tròn, mặt trên thường dẹp và có mộtrãnh dọc. Ở một số cây lá khôngcó cuống, gốc lá đính trực tiếp vào thân hoặc cành -gọi là lá đính gốc hoặc lákhông cuống.c. Bẹ láLà phần gốc lá loe rộng ra tạo thành bẹ ôm lấy mấuthân hoặc cành, đôi khi bẹnày rất lớn bao lấy một phần thân hoặc cành (bẹ Cau,Lúa, Mía...), bẹ lá thường gặpở những cây thực vật 1 lá mầm.1.2. Các dạng láa. Lá đơnLà dạng lá chỉ gồm có một cuống lá và một phiến lá,có thể không có cuốngnếu là lá đính gốc; hình dạng của lá đơn rất đa dạng.Căn cứ vào đặc điểm củaphiến lá, người ta phân biệt các dạng chính sau đây:lá nguyên, lá có thùy, lá phânthùy, lá xẻ thùy...+ Lá nguyên: phiến lá nguyên, hoàn toàn không bịchia cắt, mép lá trơn,phẳng, có thể có răng hoặc có những chỗ lồi khôngđáng kể. Căn cứ vào hình dạngcủa phiến lá, người ta phân biệt:- Lá nguyên có phiến phẳng: tùy thuộc vào chiều dài,sự đối xứng và đặc điểmcủa mép lá, người ta phân biệt ra các kiểu sau đây: láhình tròn (lá Sen), lá hình bầudục (lá Táo), lá hình trứng ngược (lá Bàng), lá hìnhtrứng thuận (lá Tía tô), lá hìnhmũi mác (lá Trúc đào), lá hình dải (lá Sả, lá Lúa), láhình kim (lá Thông), lá hìnhmũi tên (lá Rau muống), lá hình thận (lá Rau má), láhình tim (lá Trầu không), láhình lưỡi liềm (lá Bạch đàn), lá hình quạt (lá Cọ), láhình tam giác (lá Giang bảngqui), lá hình nhiều cạnh (lá Bát giác liên)...- Lá nguyên có phiến không phẳng: là dạng lá khi mặtcắt ngang của phiến láthường có dạng hình tròn, hình thoi, hình tam giác...(lá Hành).+ Lá có thùy: lá dạng lá, tại mép lá có những chỗ lồilõm tạo thành nhữngthùy nhỏ ăn sâu đến 1/2 của nửa phiến lá. Có 2 dạnglá: Lá có thùy hình lông chim(Cúc liên chi) và lá có thùy hình chân vịt (lá Bông,Sau sau).+ Lá phân thùy: tại mép lá có những thùy nhỏ ăn sâuvào quá 1/2 của nửaphiến lá, có các dạng lá: lá phân thùy hình lông chim(lá Ích mẫu), lá phân thùy hìnhchân vịt (Lá cây San hô...).74Hình 3.14. Các dạng lá képA. Lá kép hai ( Lá cây móng bò); B. Lá kép ba - (a):Lá chua me đất; (b): Lácây đậu dại;C. Lá kép 4- (a): Lá cây găng tây; (b):Lá cây lạc; D. Lá kép lôngchim chẵn: Lá cây muồng ngủ; E. Lá kép lông chimlẻ - (a): Lá cây hoahồng; (b): Lá muồng cốt khí;F. Lá kép hai lần lôngchim: Lá cây keo dậu;G. Lá kép ba lần lông chim: Lá xoan; H. Lá képchân vịt - (a): Lá cây gạo(Nguồn: Nguyễn Bá, 1975)+ Lá xẻ thùy: là dạng lá, tại mép lá có những chỗ lồilõm của các thùy ăn sâuđến gần hoặc sát với gân giữa của lá. Có 2 dạng lá xẻthùy chính: lá xẻ thùy hìnhlông chim (lá Ngải cứu, Đinh lăng...), lá xẻ thùy hìnhchân vịt (lá Sắn).Các lá xẻ thùy (lông chim và chân vịt) có thể xẻ 1lần, 2 lần hoặc trênmột lá có lẫn lộn cả 2 kiểu xẻ thùy lông chim và chânvịt (lá đu đủ).