Hóa dược - dược lý III ( Dược lâm sàng ) part 10

Bên cạnh những kỹ năng giao tiếp, cách khai thác thông tin bệnh nhân, khai thác thông tin sử dụng thuốc có trong đơn thuốc, để thực hiện mục đích hướng dẫn điều trị theo đơn, người dược sĩ bán thuốc phải hướng dẫn chính xác và tỷ mỷ cách thức thực hiện y lệnh bao gồm việc dùng thuốc và các dấu hiệu cần nhận biết về tiến triển theo chiều hướng xấu của bệnh. Muốn làm tốt việc này, người dược sĩ bán thuốc phải tạo lập được lòng tin từ phía bệnh nhân và phương pháp kiểm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hóa dược - dược lý III ( Dược lâm sàng ) part 10 Víi nh÷ng thuèc cã d¹ng bµo chÕ ®Æc biÖt nh−: Thuèc nhá m¾t, thuècmì b«i m¾t, thuèc nhá tai, thuèc xÞt mòi, miÕng d¸n ngoµi da, b×nh xÞt khÝdung…, ng−êi b¸n thuèc ph¶i h−íng dÉn c¸ch dïng thuèc hÕt søc tØ mØnh»m ®¶m b¶o hiÖu qu¶ t¸c dông cña thuèc (xem phÇn phô lôc).2. Kü n¨ng h−íng dÉn sö dông thuèc Bªn c¹nh nh÷ng kü n¨ng giao tiÕp, c¸ch khai th¸c th«ng tin bÖnhnh©n, khai th¸c th«ng tin sö dông thuèc cã trong ®¬n thuèc, ®Ó thùc hiÖnmôc ®Ých h−íng dÉn ®iÒu trÞ theo ®¬n, ng−êi d−îc sÜ b¸n thuèc ph¶i h−íngdÉn chÝnh x¸c vµ tû mû c¸ch thøc thùc hiÖn y lÖnh bao gåm viÖc dïng thuècvµ c¸c dÊu hiÖu cÇn nhËn biÕt vÒ tiÕn triÓn theo chiÒu h−íng xÊu cña bÖnh. Muèn lµm tèt viÖc nµy, ng−êi d−îc sÜ b¸n thuèc ph¶i t¹o lËp ®−îc lßngtin tõ phÝa bÖnh nh©n vµ ph−¬ng ph¸p kiÓm tra kh¶ n¨ng nhËn thøc cña hävíi c¸c th«ng tin ®−îc truyÒn ®¹t; th−êng th× nªn ®Ò nghÞ bÖnh nh©n hoÆcng−êi nhµ bÖnh nh©n (víi bÖnh nh©n nhá tuæi hoÆc ng−êi bÞ bÖnh t©mthÇn...) nh¾c l¹i. C¸ch ®Æt c©u hái khi tiÕp xóc víi bÖnh nh©n, ngoµi c¸c thñ tôc chµo háiban ®Çu, mét sè c©u hái ®−îc quy ®Þnh nh− sau tuú t×nh huèng: C¸c c©u hái c¬ b¶n h−íng dÉn dïng thuèc T×nh huèng C©u háiKhi bÖnh nh©n mua 1. B¸c sÜ dÆn thuèc nµy ®Ó ch÷a bÖnh g×?thuèc lÇn ®Çu 2. B¸c sÜ dÆn uèng thuèc nµy nh− thÕ nµo? 3. B¸c sÜ dÆn uèng thuèc nµy sÏ cã nh÷ng t¸c dông g×? KiÓm tra l¹i: 4. Xin lµm ¬n nh¾c l¹i thuèc nµy sÏ ®−îc uèng nh− thÕ nµo? 1. Anh/chÞ... ®· dïng thuèc nµy ®Ó ch÷a bÖnh g×?Khi bÖnh nh©n mua 2. Anh/chÞ... ®· uèng thÕ nµo?thuèc lÇn thø 2 trë ®i 3. Khi dïng thuèc nµy cã vÊn ®Ò g× x¶y ra kh«ng? B¶ng chØ nªu néi dung c¬ b¶n cña c©u hái, tuú t×nh huèng, c¸ch diÔn®¹t cã thÓ rÊt kh¸c nhau. VÝ dô: − ChØ c¸ch gäi bÖnh nh©n b»ng anh/chÞ, «ng/bµ... hay tªn còng t¹o ra sù th©n mËt, lµm thu hÑp kho¶ng c¸ch giao tiÕp. − Víi c©u hái 1, cã thÓ hái nhiÒu c¸ch: + Thuèc nµy gióp ch÷a bÖnh g×? + Thuèc nµy dïng ®Ó lµm g×? 163 + V× sao ph¶i dïng thuèc nµy? − Víi c©u hái 2 B¸c sÜ dÆn uèng thuèc nµy nh− thÕ nµo? cã thÓ lµm râ h¬n khi hái: + Mçi lÇn uèng bao nhiªu? + Sau bao l©u uèng 1 lÇn? + Uèng kÐo dµi bao l©u? + Ph¶i lµm g× nÕu quªn uèng thuèc? + Uèng 3 lÇn 1ngµy nghÜa lµ thÕ nµo? + Uèng xa b÷a ¨n nghÜa lµ thÕ nµo? + T¹i sao kh«ng ®−îc uèng thuèc víi s÷a? + Hai thuèc nµo kh«ng ®−îc uèng cïng mét lóc? ..... Nãi chung c¸ch ®Æt c©u hái ®Ó lµm t¨ng sù hiÓu biÕt cña bÖnh nh©n,t¨ng tu©n thñ ®iÒu trÞ. Néi dung c©u hái ph¶i dÔ hiÓu, râ rµng, døt kho¸t.CÇn l−u ý víi c¸c d¹ng thuèc cã c¸ch dïng ®Æc biÖt. − Víi c©u hái 3 B¸c sÜ dÆn uèng thuèc nµy sÏ cã nh÷ng t¸c dông g×? ®©y lµ c©u hái vÒ t¸c dông ®iÒu trÞ vµ t¸c dông phô. Cã thÓ lµm râ nh− sau: + Thuèc nµy sÏ cã hiÖu qu¶ g×? + Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt thuèc cã hiÖu qu¶? + Cã thÓ thÊy triÖu chøng khã chÞu nµo? + Lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m bít buån n«n khi dïng thuèc nµy? Thùc ra tÊt c¶ th«ng tin trªn ®Òu ph¶i ®−îc b¸c sÜ dÆn dß tõ tr−íc,nhiÖm vô cña d−îc sÜ b¸n thuèc lµ hái ®Ó nh¾c l¹i vµ söa nh÷ng néi dung mµbÖnh nh©n hiÓu kh«ng ®óng, v× vËy ng−êi d−îc sÜ b¸n thuèc cÇn l¾ngnghe vµ ®Ò nghÞ bÖnh nh©n lÆp l¹i, còng cã thÓ lµm mÉu ®Ó bÖnh nh©n dÔhiÓu h¬n.Khi hái, ng−êi d−îc sÜ b¸n thuèc ph¶i hái c¸c lo¹i c©u hái nµo? − C©u hái më: C©u hái më th−êng ®−îc më ®Çu b»ng c¸c tõ: T¹i sao? C¸i g×? nh− thÕ nµo? Bao l©u?, §Ó lµm g×?... Lo¹i c©u hái nµy khuyÕn khÝch bÖnh nh©n cung cÊp th«ng tin vµ ng−êi nghe dÔ dµng ®¸nh gi¸ ®−îc nhËn thøc cña ng−êi tr¶ lêi; tuy nhiªn h¹n chÕ lµ sù hîp t¸c vµ tr×nh ®é cña bÖnh nh©n, sù kiªn nhÉn cña ng−êi d−îc sÜ b¸n thuèc.... − C©u hái ®ãng: Lo¹i c©u hái nµy chØ cÇn tr¶ lêi cã hoÆc kh«ng nh−ng khã ®¸nh gi¸ thùc sù bÖnh nh©n cã hiÓu ®óng vÊn ®Ò kh«ng vµ kh«ng164 khuyÕn khÝch ®−îc bÖnh nh©n t×m hiÓu kü vÊn ®Ò. − C©u hái dÉn d¾t: Lo¹i nµy ®−a th«ng tin mµ ng−êi d−îc sÜ b¸n thuèc muèn kiÓm tra l¹i nhËn thøc cña bÖnh nh©n ®Ó x¸c ®Þnh bÖnh nh©n ®· n¾m b¾t ®óng néi dung th«ng tin ®· truyÒn ®¹t vÒ c¸ch dïng thuèc ch−a, tuy nhiªn c©u tr¶ lêi còng chØ lµ cã hoÆc kh«ng, v× vËy còng kh«ng ®¸nh gi¸ ®−îc hiÓu biÐt cña bÖnh nh©n thùc sù. VÝ dô sau ®©y hái vÒ c¸ch uèng thuèc víi 3 lo¹i c©u hái trªn ®Ó so s¸nh: + C©u hái më: B¸c sÜ dÆn mçi ngµy anh/chÞ ph¶i uèng mÊy viªn? + C©u hái ®ãng: B¸c sÜ cã dÆn anh/chÞ c¸ch uèng thuèc kh«ng? + C©u hái dÉn d¾t: B¸c sÜ b¶o anh/chÞ uèng mçi ngµy 2 viªn ph¶i kh«ng? Râ rµng c©u hái më cã −u viÖt h¬n 2 lo¹i c©u hái kia. Tuy nhiªn, c©uhái ®ãng l¹i thuËn tiÖn víi nh÷ng th«ng tin ®¬n gi¶n cßn c©u hái dÉn d¾t ®Óh−íng sù chó ý cña bÖnh nh©n vµo vÊn ®Ò cÇn lµm râ vµ thuËn lîi víi bÖnhnh©n h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t.II. Thùc hµnh − Thêi l−îng: Mçi nhãm ®−îc thùc hµnh trong 20 - 30 phót. − Ph−¬ng ph¸p: §ãng vai Mçi tæ ®−îc chia lµm c¸c nhãm, mçi nhãm gåm 3 sinh viªn, trong ®ã: − Néi dung: Trong mçi nhãm sinh viªn sÏ thay ®æi c¸ch ®ãng vai qua c¸c bµi thùc tËp, nh»m t¹o c¬ héi cho mçi sinh viªn cã thÓ rÌn luyÖn ®−îc c¸c kü n¨ng. + Sinh viªn thø 1: §ãng vai bÖnh nh©n Ng−êi ®ãng vai bÖnh nh©n ë mçi nhãm sÏ ®ãng vai ë c¸c løa tuæi: Ng−êi cao tuæi, ng−êi trung niªn, trÎ em … hoÆc c¸c ®èi t−îng ®Æc biÖt kh¸c nh−: ng−êi cã khuyÕt tËt vÒ thÞ gi¸c hoÆc thÝnh gi¸c, suy gi¶m nhËn thøc (hay quªn)…, ®−îc giao 1 ®¬n thuèc phï hîp víi t×nh huèng bÖnh cña m×nh (®¬n thuèc nµy ®−îc tra cøu ë bµi 2), bÖnh nh©n khi ®Õn mua thuèc cã thÓ ®−îc phÐp hái, phµn nµn, th¾c m¾c… Khi ng−êi b¸n thuèc hái bÖnh nh©n, bÖn ...