Hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam: Những vấn đề cần quan tâm hiện nay

Tác giả nhận thấy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng đã mở ra cho các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam nhiều cơ hội hợp tác kinh doanh với các đối tác nước ngoài... Tuy nhiên, điều này cũng mang lại những thách thức không nhỏ đối với các NHTM Việt Nam trong thời gian qua khi mà quy mô vốn của các ngân hàng nhỏ, năng lực quản trị điều hành còn nhiều hạn chế. Vì vậy bài viết đánh giá thực trạng hoạt động của các NHTM Việt Nam; chỉ ra những hạn chế và đề xuất số giải pháp để hoàn thiện hoạt động của các NHTM Việt Nam hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam: Những vấn đề cần quan tâm hiện nay Hoạt động của . . . HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM: NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM HIỆN NAY Nguyễn Quỳnh Hoa* TÓM TẮT Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng đã mở ra cho các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam nhiều cơ hội hợp tác kinh doanh với các đối tác nước ngoài, tiếp nhận và triển khai các nghiệp vụ ngân hàng hiện đại, nâng cao khả năng phục vụ khách hàng. Tuy nhiên, điều này cũng mang lại những thách thức không nhỏ đối với các NHTM Việt Nam trong thời gian qua khi mà quy mô vốn của các ngân hàng nhỏ, năng lực quản trị điều hành còn nhiều hạn chế, sản phẩm dịch vụ nghèo nàn, nợ xấu tăng cao, … Vì vậy, nếu không có biện pháp chấn chỉnh kịp thời thì các NHTM Việt Nam rất khó đạt được mục tiêu phát triển bền vững như đã đề ra. Bài viết đánh giá thực trạng hoạt động của các NHTM Việt Nam; chỉ ra những hạn chế và đề xuất số giải pháp để hoàn thiện hoạt động của các NHTM Việt Nam hiện nay. Từ khóa: Ngân hàng thương mại, sản phẩm, dịch vụ, vốn tự có, nợ xấu ACTIVITIES OF THE VIETNAMESE COMMERCIAL BANKS: PRESENT CONSIDERABLE ISSUES ABSTRACT The wide and deep international economic integration process has brought more opportunities for the commercial banks to cooperate with foreign partners, receive and implement modern banking, enhance customer service capability. However, this has induced challenges to the Vietnamese Commercial banks during the past period when the small- scale banks with limited operational capacity, poor services and highly increasing bad debts, etc. Therefore, if there are no timely correcting solutions, these banks have difficulties in achieving their expected stable developing goals. The article expresses the operational reality of the Vietnamese commercial banks, points out the drawbacks and promotes some solutions for their operational perfection. Key words: Commercial Banks, Products, Services, Equity, Bad debts 1. Giới thiệu Lịch sử phát triển của hệ thống ngân hàng gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa. Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: Nhận tiền gửi, cấp tín dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản. Trong thời gian qua, ngành ngân hàng Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình, luôn giữ vai trò quan trọng là * Giảng viên (NCS) trường đại học Ngân hàng TP.HCM . Email: quynhhoapnd@yahoo.com 11 Taïp chí Kinh teá - Kyõ thuaät huyết mạch của nền kinh tế, là hơi thở trong mọi hoạt động của đời sống xã hội, là nhân tố không thể thiếu để tập trung nguồn lực vốn cho phát triển đất nước. Tuy nhiên, kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO và mở cửa thị trường ngân hàng, tài chính các NHTM Việt Nam phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt hơn từ các ngân hàng nước ngoài đến từ các khu vực tài chính phát triển như Mỹ, Châu Âu, Singapore, Nhật Bản,... và chịu tác động của những biến động trên thị trường tài chính quốc tế nhiều hơn. Hoạt động của các NHTM Việt Nam từ năm 2008 đến nay đã bộc lộ nhiều vấn đề bất ổn, đó là: vốn tự có nhỏ bé, thanh khoản khó khăn, nợ xấu có dấu hiệu tăng cao, chất lượng quản trị điều hành hạn chế, sản phẩm dịch vụ nghèo nàn, lợi nhuận chủ yếu từ hoạt động tín dụng, rủi ro cao ảnh hưởng đến an toàn hệ thống, … Do đó, nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời sẽ có nguy cơ xảy ra rủi ro gây mất an toàn hệ thống. Bài viết sử dụng phương pháp thống kê phân tích để đánh giá thực trạng hoạt động của các NHTM Việt Nam, chỉ ra những hạn chế và đề xuất các giải pháp nhằm hoạn thiện hoạt động của các NHTM Việt Nam trong thời gian tới. 2. Thực trạng hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam Thứ nhất, về quy mô vốn Quy mô vốn của các NHTM Việt Nam đã được cải thiện. Tính đến ngày 31/12/2012 tất cả các NHTM Việt Nam đều đã đạt được mức vốn tổi thiểu theo quy định và có tỷ lệ an toàn vốn đạt tiêu chuẩn theo thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, so với các NHTM của các quốc gia trong khu vực thì vốn tự có của các NHTM Việt Nam còn rất khiêm tốn. Với tỷ lệ vốn tự có quá thấp so với tổng tài sản có, các Ngân hàng khó có thể khống chế những diễn biến xấu, phức tạp trên thị trường, do vậy độ rủi ro cao. Không những thế, khả năng tiếp cận công nghệ cao, hiện đại cũng sẽ bị hạn chế trong điều kiện vốn tự có thấp. Thứ hai, về hoạt động huy động vốn Tình hình huy động vốn của toàn hệ thống ngân hàng liên tục tăng qua các năm, tuy nhiên tốc độ tăng có chiều hướng giảm xuống là do sự gia tăng thị phần của các ngân hàng nước ngoài và nền kinh tế gặp khó khăn. Để gia tăng nguồn vốn huy động, các NHTM Việt Nam đã áp dụng rất nhiều chính sách trong đó đặc biệt phải kể đến là chính sách lãi suất. Lãi suất huy động thực tế vượt khung lãi suất quy định của ngân hàng Nhà nước, có diễn biến rất phức tạp và có thời điểm được ví là “căng như dây đàn” khi các ngân hàng đua nhau tăng lãi suất. Điển hình cho việc huy động vốn vượt trần lãi suất và bị ngân hàng Nhà nước quyết định xử lý vào ngày 15/9/2011 là 3 chi nhánh của hai ngân hàng: Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh Ba Đình (tỉnh Thanh Hóa) và phòng Giao dịch Tôn Đức Thắng chi nhánh Sài Gòn. Việc cạnh tranh trong huy động vốn bằng cách chạy đua lãi suất là một cuộc cạnh tranh không lành mạnh giữa các NHTM Việt Nam trong thời gian qua và nó tạo ra rất nhiều hệ lụy cho không những bản thân các ngân hàng mà còn ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của nền kinh tế. Thứ ba, về hoạt động tín dụng Dư nợ tín dụng của hệ thống NHTM Việt Nam tăng lên khá nhanh. Trong giai đoạn 2008-2012, tốc độ tăng trưởng dư nợ bình quân khá cao đạt trên 21,2%. Tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng liên tục tăng qua các năm cho thấy hệ thống ngân hàng Việt Nam đã có đóng góp rất lớn vào việc phát triển nền 12 Hoạt động của . . . kinh tế. Bên cạnh sự phát triển nhanh cả về quy mô và tốc độ tăng trưởng, hoạt động tín dụng của các NHTM Việt Nam thời gian qua còn ẩ ...