Hội Họa bức

"Chúa Ba Ngôi" là chủ đề quan trọng trong nghệ thuật Công Giáo. Có rất nhiều hoạ sĩ vẽ về đề tài này, và đã có rất nhiều tác phẩm được xếp vào hàng bất hủ. Tuy nhiên, nếu chỉ chọn để nói về một tác phẩm duy nhất, thì gần như hầu hết các nhà phê bình mỹ thuật phương Tây (cho đến thế kỷ 19) đã chọn
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hội Họa bức Hội Họa bức Chúa Ba NgôiChúa Ba Ngôi là chủ đề quan trọng trong nghệ thuật Công Giáo. Có rất nhiềuhoạ sĩ vẽ về đề tài này, và đã có rất nhiều tác phẩm được xếp vào hàng bất hủ. Tuynhiên, nếu chỉ chọn để nói về một tác phẩm duy nhất, thì gần như hầu hết các nhàphê bình mỹ thuật phương Tây (cho đến thế kỷ 19) đã chọn Cuộc tranh luận về BíTích Thánh Thể (Disputation of the Holy Sacrament - La Disputa) vẽ năm 1510-1511 của Raphael.Cuộc tranh luận về Bí Tích Thánh Thể - rộng: 770 cmCuộc tranh luận về Bí Tích Thánh Thể là một trong hai bức bích hoạ (tranhtường) nổi tiếng mà Raphael đã vẽ ở phòng Stanza delta Segnatura (Phòng chữ ký)trong điện Vatican (Nay thuộc bảo tàng Vatican) theo yêu cầu của Đức GiáoHoàng Julius II (1453-1513).Bức bích hoạ kia là Trường Athenes (The School of Athens).Trường Athenes – rộng: 770 cmHai bức tranh này trong Phòng chữ ký thể hiện một quan niệm về quan hệ đốiđáp phức tạp giữa các kiến thức triết học (cổ điển) và tín lý Công Giáo (có nhàphê bình gọi là cuộc đối thoại giữa triết học và thần học).Tôi có thể phân tích thẳng vào Cuộc tranh luận về Bí Tích Thánh Thể mà khôngcần phải trưng dẫn Trường Athenes như nhiều nhà phê bình đã làm. Nhưng, nếuđặt hai tác phẩm này bên cạnh nhau (như trong thực tế hai tác phẩm đứng đối diệnnhau trong Phòng chữ ký ở Vatican) và so sánh cách bố cục hai tác phẩm, chúng tacó thể thấy được ngay một chiều kích khác trong tầm vóc nghệ thuật Raphael ở cảhai tác phẩm, ngay từ trong cách bố cục, đã mang tính tư tưởng, đã thể hiện cáchnhìn của tác giả về chủ đề.Ở Trường Athenes, ta thấy hình ảnh các triết gia cổ đại như Plato và Aristotelesở vị trí trung tâm, và chung quanh là những những tên tuổi lẫy lừng khác nhưSocrates, Diogenes, Ptolemy v.v... Tất cả, tuy ở trong một phối cảnh kiến trúc hùngvĩ - được xem là một tuyệt tác phối cảnh - nhưng lại thu hút tầm nhìn (người xem)vào chiều sâu, và tạo cảm giác về sự hạn hẹp...Còn Cuộc tranh luận về Bí Tích Thánh Thể ở vị trí đối diện, thì ngược lại. Bứctranh thể hiện các giáo sĩ và các nhà thông thái của Giáo hội đang chiêm bái MìnhThánh Chúa, trong khi ở phía trên, bên Chúa Ba Ngôi có các vị Thánh và ngườituẫn đạo vây quanh. Cách bố cục theo những cung tròn phối hợp một cách nhịpnhàng, đã khiến bối cảnh ở đây trở nên rộng mở như lan ra vô tận...Một khía cạnh khác, cũng cần ghi chú ngay: Nếu như trong Trường Athenes,Raphael đã ứng dụng triệt để các chuẩn mực của nghệ thuật Hy-La trong từng chitiết, đặc biệt trong cách kết cấu không gian (theo tự nhiên), thì ở trong Cuộc tranhluận về Bí Tích Thánh Thể, ông đã hoà trộn một cách nhuần nhuyễn các chuẩnmực của nghệ thuật Hy-La với các chuẩn mực của nghệ thuật Byzantium.Chúng ta sẽ không thể nào hiểu được trọn vẹn ý nghĩa tiên khởi (từ Raphael) củaCuộc tranh luận về Bí Tích Thánh Thể nếu không thấy rõ sự hoà trộn này.***Cuộc tranh luận về Bí Tích Thánh Thể lấy cảm hứng từ hoạt động của Giáo hộitrong nỗ lực minh định về mầu nhiệm Thiên Chúa Ba ngôi - bắt đầu từ Công đồngNice (nhóm họp năm 325), Công đồng Constantinople (nhóm họp năm 381) liêntục đến thời đương đại (TK 16).Phần dưới này của bức tranh thể hiện các cuộc tranh luận trong nỗ lực minh địnhđó của Giáo hội. Ở đây, ngay sát bàn thờ Thánh Thể, có sự hiện diện của ThánhAugustinô (áo xanh, bên phải) và Thánh Tôma tiến sĩ (đang chỉ hai tay về MìnhThánh Chúa, bên trái) - hai vị Thánh đã nỗ lực đào sâu giáo lý Chúa Ba Ngôi.Chung quanh, chúng ta có thể nhận thấy hình ảnh của các Giáo Hoàng, các nhàthần học và các nhà thông thái của Giáo hội... Theo mô tả của Vasari, người mặt áovàng nổi bật ở dưới cùng là Đức Giáo Hoàng Sixtus IV (1414-1484), và người mặtáo đỏ đứng ngay ở phía sau là nhà thơ vĩ đại (và là nhà thần học) Dante Alighieri(1265-1321)- tác giả Thần Khúc...Ý nghĩa trọng tâm thể hiện mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi được thể hiện ở phầntrên này của tác phẩm.Ở vị trí trung tâm là Chúa Giêsu trong hình ảnh là Đấng Phục Sinh. Với hình ảnhnày, Raphael đã thể hiện ý nghĩa về sự hiệp nhất hai bản thể: bản thể Thiên Chúa,và bản thể nhân loại, trong một ngôi vị là Chúa Giêsu.Ở trên cùng là hình ảnh Chúa Cha, và dưới cùng là Chúa Thánh Thần trong hìnhtượng chim bồ câu với những tia sáng toả ra chung quanh. Sự trình bày theo lốituyến tính của nghệ thuật Byzantium này tạo nên cách hiểu về sự phân biệt ngôi vịgiữa Ba Ngôi Thiên Chúa. Ngoài ra, Raphael đã sử dụng lại các biểu tượng vòngtròn quen thuộc trong nghệ thuật Byzantium. Trên tay Chúa Cha là một khối tròn.Sau lưng Chúa Giêsu và Chúa Thánh Thần là những hình tròn. Các hình tròn nàyđã biểu thị cho sự đồng bản thể nơi Ba Ngôi Thiên Chúa. Để hiểu rõ hơn ý nghĩacủa biểu tượng TRÒN này, chúng ta hãy quay lại suy ngẫm câu nói nổi tiếng củaPascal mà tôi đã từng trích dẫn trong bài viết ‘Chúa về trời’ trong hội họa mớiđây: Thiên chúa là một bầu tròn mà trung tâm ở khắp nơi, còn chu vi t ...