Kinh nghiệm quốc tế về vinh danh, tôn vinh sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Bài viết Kinh nghiệm quốc tế về vinh danh, tôn vinh sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trình bày ý nghĩa và tác động của việc vinh danh, tôn vinh các sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh nghiệm quốc tế về vinh danh, tôn vinh sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo JSTPM Tập 11, Số 3, 2022 29 KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ VINH DANH, TÔN VINH SẢN PHẨM KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ VÀ ĐỔI MỚI SÁNG TẠO Nguyễn Hồng Anh1 Viện Chiến lược và Chính sách KH&CN Tóm tắt: Hiện nay, các nước, các vùng lãnh thổ và các tổ chức trên thế giới có rất nhiều hình thức để tôn vinh, vinh danh các sản phẩm khoa học, công nghệ với các hệ thống tiêu chí xét chọn khác nhau. Kinh nghiệm của các nước, các vùng lãnh thổ và các tổ chức quốc tế trên thế giới cho ta thấy nguyên tắc, hệ thống tiêu chí, quy trình cũng như phương pháp lựa chọn, hình thức vinh danh, tôn vinh các sản phẩm KHCN&ĐMST khá chặt chẽ, công khai, minh bạch và có những chuẩn mực riêng, phù hợp với đặc thù của từng ngành nghề, lĩnh vực. Thông qua kinh nghiệm của các nước, các tổ chức quốc tế, Việt Nam có thể tham khảo để xây dựng quy trình, tiêu chí lựa chọn, đánh giá, cũng như hình thức tôn vinh, vinh danh các sản phẩm KHCN&ĐMST. Đây cũng là một kênh truyền thông cho các sản phẩm KHCN&ĐMST đến với mọi tầng lớp ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Từ khoá: Khoa học và công nghệ; Đổi mới sáng tạo; Giải thưởng. Mã số: 22112101 INTERNATIONAL EXPERIENCE IN HONORING SCIENCE, TECHNOLOGY AND INNOVATION PRODUCTS Abstract: Nowadays, countries, territories and organizations around the world have many forms to honor science, technology and innovation products with different selection criteria systems. Experiences of countries, territories and international organizations in the world show us the principles, system of criteria, processes as well as methods of selection, forms of honoring science, technology and innovation products, which is quite strict, public, transparent and has its own standards, specific to each industry and field. Through the experience of other countries and international organizations, Vietnam can refer to develop the process, selection criteria, evaluation, as well as the form of honor the science, technology and innovation products. This is also a communication channel for science, technology and innovation products to people in Vietnam as well as in the world. Keywords: Science and technology; Innovation; Prize. 1 Liên hệ tác giả: honganh1401@yahoo.com 30 Kinh nghiệm quốc tế về vinh danh, tôn vinh sản phẩm KHCN&ĐMST 1. Ý nghĩa và tác động của việc vinh danh, tôn vinh các sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 1.1. Các khái niệm Trước khi tìm hiểu ý nghĩa và tác động của việc vinh danh, tôn vinh các sản phẩm KHCN&ĐMST, chúng ta cần hiểu nội hàm của các khái niệm có liên quan2. Về thuật ngữ “vinh danh” ở đây được hiểu là tôn vinh tên tuổi, công lao của một cá nhân hoặc đơn vị nào đó vì họ đã có những cống hiến xứng đáng cho doanh nghiệp, nhà nước, quốc gia. Vinh danh là một hoạt động cực kỳ phổ biến ở các tổ chức trên toàn cầu thường được diễn ra vào những tháng cuối năm hoặc sau khi một cá nhân hay tổ chức có cống hiến to lớn cho doanh nghiệp, tổ chức, quốc gia về một lĩnh vực, ngành nghề cụ thể nào đó. Thuật ngữ “tôn vinh” cũng có nội hàm gần tương tự, đó là giới thiệu, bình luận theo hướng ngợi ca, suy tôn một cá nhân hay tập thể nào đó có những công sức, thành tựu đóng góp tốt cho cộng đồng thuộc đủ mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, nhằm khích lệ họ phát huy thêm trong lao động, sáng tạo. Như vậy về cơ bản vinh danh, tôn vinh có thể được hiểu là sự ghi nhận tên tuổi, công lao của một cá nhân vì họ đã có những cống hiến, thành tựu xuất sắc trong một lĩnh vực, ngành cụ thể, đóng góp cho quốc gia và có thể ở quy mô toàn cầu. Đối với lĩnh vực KHCN&ĐMST thì vinh danh, tôn vinh đó là sự khẳng định vị trí, vai trò, ghi nhận công lao và tôn vinh thành tích của đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ (trong và ngoài nước) có nhiều đóng góp tích cực và hiệu quả vào sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội; là sự động viên, khích lệ đội ngũ trí thức KH&CN; Sự kiện vinh danh, tôn vinh là dịp để trí thức KH&CN tiêu biểu có điều kiện gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm. Về sản phẩm KHCN&ĐMST, công trình KH&CN3 là sản phẩm của lao động sáng tạo trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, ứng dụng các thành tựu KH&CN, bao gồm: - Công trình nghiên cứu khoa học là kết quả của hoạt động khám phá, phát hiện, tìm hiểu bản chất, quy luật của sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội và tư duy; sáng tạo giải pháp nhằm ứng dụng vào thực tiễn; - Công trình nghiên cứu phát triển công nghệ là công trình tạo ra công nghệ mới, giải pháp kỹ thuật mới, vật liệu mới, giống mới, sản phẩm mới; - Công trình ứng dụng công nghệ là công trình ứng dụng thành công công nghệ mới, giải pháp kỹ thuật mới. 2 Từ điển Tiếng Việt - Tiếng Việt, nhóm tác giả tổng hợp các nguồn: vtudien.com; chunom.net; dictionary.cambridge.org 3 Điều 3 của Nghị định số 78/2014/NĐ-CP về giải thưởng hồ chí minh, giải thưởng nhà nước và các giải thưởng khác về KH&CN. JSTPM Tập 11, Số 3, 2022 31 Cụm công trình KH&CN bao gồm: - Tập hợp các công trình KH&CN của cùng một tác giả hoặc các đồng tác giả đã được xác định thuộc một lĩnh vực khoa học, công nghệ hoặc một lĩnh vực áp dụng; - Tập hợp các công trình KH&CN do nhiều tác giả thực hiện độc lập, tạo ra cùng một kết quả nhưng sử dụng các phương pháp, nguyên lý, kỹ thuật khác nhau. Hiện nay, chưa có khái niệm thống nhất cụ thể cho từng loại sản phẩm KHCN&ĐMST. Khó phân định rõ ràng ranh giới giữa các loại sản phẩm KHCN&ĐMST, mặc dù vậy có thể giữa các loại cũng có những đặc thù nhất định. Nhưng tựu chung lại đó là các sản phẩm KHCN&ĐMST với một số đặc điểm như: Tính mới/tính hướng mới, tính khoa học, tính khả thi, tính sáng tạo, tính khách qua ...