Kinh tế công cộng 5

Tham khảo tài liệu kinh tế công cộng 5, tài chính - ngân hàng, kế toán - kiểm toán phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế công cộng 5 .............................39Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ng Chương IV LÝ THUY T V CHI TIÊU CÔNG C NG 1. HÀNG HOÁ CÔNG C NG VÀ HÀNG HOÁ TƯ NHÂN DO CÔNG C NGCUNG C P Trong ph n này chúng ta s gi i quy t các câu h i: Hàng hoá công c ng là gì vàchúng có các ñ c ñi m gì khác v i hàng hoá tư nhân thông thư ng? Cung hàng hoácông c ng th nào là hi u qu và ñ m c? M c ñ hi u qu ph thu c vào nh ng cânnh c phân ph i hay h th ng thu ? Và ñư c s d ng cho HHCC m c ñ nào? 1.1. ð c ñi m c a hàng hoá công c ng thu n tuý Hàng hoá công c ng có hai ñ c tính quan tr ng ñó là: th nh t, không th phân btheo kh u ph n ñ s d ng; th hai, ngư i ta không mu n s d ng nó theo kh u ph n.B i vì, khi phân b theo kh u ph n ñ s d ng, chi phí s r t t n kém ñôi khi có m t shàng hoá công c ng không th phân b ñ s d ng theo kh u ph n ñư c (ví d : ñènñư ng, qu c phòng an ninh…). Ngoài ra, HHCC còn có m t s ñ c ñi m khác n a là: không th lo i tr và khôngcó tính ch t c nh tranh trong s d ng. Chính vì ñ c ñi m không th lo i tr c a hànghoá công c ng và không c nh tranh trong quá trình s d ng mà hàng hoá công c ngthư ng b s d ng m t cách lãng phí, không hi u qu và gây ô nhi m môi trư ng. M cdù v y, c n nh r ng trong nh ng trư ng h p chi phí biên cho ngư i s d ng thêm b ngzero (MC=0) thì vi c qu n lý hàng hoá công c ng ñó nên ñ cho chính ph làm, ñi unày s có l i cho ngư i tiêu dùng và xã h i hơn là ñ cho tư nhân làm (chúng ta snghiên c u k n i d ng này trong ph n sau). a) Nh ng HHCC không th phân theo kh u ph n Vi c không th th c hi n phân kh u ph n b ng h th ng giá c , ñi u này có nghĩar ng th trư ng c nh tranh không th ho t ñ ng, ho c không ho t ñ ng có hi u qu ñt o ra hi u qu Pareto. ð i v i các lo i hàng hoá d ch v này, chúng ta không th sd ng nguyên lý vi mô hay vĩ mô cho m t th trư ng c nh tranh hoàn h o ñ qu n lý vàkhai thác. An ninh qu c phòng là m t lo i hàng hoá d ch v như v y, không có m t cách gìñ lo i tr ai ñó không ñư c hư ng l i ích này. L i ích c a các chương trình s c kh equ c gia (ví d , chương trình tiêm ch ng ch ng b i li t). Chúng ta có th lo i tr m t aiñó trong xã h i trong chương trình này, nhưng chi phí lo i tr r t t n kém, khi mà chiphí lo i tr ho c qu n lý t n kém hơn nhi u so v i chi phí biên ñ s n xu t ra nó thì vnguyên t c kinh t không nên quan tâm ñ n vi c lo i tr , ho c qu n lý nó. Ví d , ñ i v i qu c phòng li u các hãng tư nhân có th cung c p ñư c không? ðlàm ñư c ñi u này các hãng tư nhân ph i thu ti n cung c p d ch v qu c phòng. Nhưng .............................40 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ngcó m t ñi u khó ñây là, các cá nhân trong c ng ñ ng cho r ng mình s ñư c l i b t kmình có ñóng góp hay không. Nên anh ta s không t nguy n tr ti n cho d ch v ñó(v n ñ ăn không). Chính vì v y, m i ngư i ph i h tr hàng hoá này thông qua vi cn p thu . Ví d 2, v n ñ phòng ch ng l i d ch b nh SAR, nh ng ngư i b và tiêm phòngch ng b nh này có th chi phí l n hơn so v i l i ích mang l i cho cá nhân, nhưng ph nl n HHCC là gi m kh năng m c b nh c a c ng ñ ng. Trong trư ng h p này nh ngngư i không ph i tiêm phòng cũng ñư c l i t chương trình tiêm phòng c a chính ph .Chi phí lo i tr và t ch c lo i tr trong trư ng h p này g n như không th . Trong nhi u trư ng h p, chi phí cá nhân MCi > MBi nhưng l i ích c a xã h i∑MB c ng ñ ng > ∑MC cá nhân r t nhi u. Ví d 3, khi có trư ng h p ho ho n t i m t khu dân cư nào ñó, cơ quan ch ngho ho n ñã ph i ti n hành d p cháy th m trí nh ng gia ñình không ñóng b o hi m hoho n, nhưng vì l i ích c a c ng ñ ng l n hơn r t nhi u cho nên chính ph ph i làm nhưv y. ñây xu t hi n v n ñ ăn không. K t lu n, ñ tránh v n ñ ăn không chính ph yêu c u m i ngư i ñóng góp chocác d ch v công c ng này thông qua vi c ñóng thu . ðư ng U có cung c p UA HHCC c a chính ph B A C ðư ng U không có s cung c p HHCC c a chính ph UB Hình 1.4. ðư ng gi i h n kh năng h u d ng có và không có HHCC c a chính ph ðóng thu ñ cung c p HHCC là vì l i ích c a t t c m i ngư i trong c ng ñ ng,m c dù thu s làm gi m năng l c s n xu t c a hãng và s c mua c a ngư i tiêu dùng. Dùsao khi chính ph cung c p HHCC, thì m i ngư i ñ u có l i hơn t i ñi m C (hình 1.4).Nhưng chú ý m t ñi u, ñôi khi m t nhóm ngư i có nh hư ng trong chính ph l i d ngkéo các ngu n l c t nhóm khác v , trong th c t là t i ñi m B. T c là nhóm A s có l ir t nhi u, trong khi ñó nhóm B l i b b t l i. Ví d , ñ u tư xây d ng ñư ng cho m t khu .............................41 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i -- Giáo trình Kinh t Công c ngv c dân cư nào ñó, khi m t nhóm ngư i có nh hư ng c tình lái con ñư ng ñi qua khuv c dân cư mình cư trú, ñi u này s mang l i l i ích cho b n thân và gia ñình h . b) Nh ng HHCC không mu n phân theo kh u ph n ð c ñi m th hai c a HHCC là không mu n, ho c không th lo i tr m t ai: ð iv i hàng hoá tư nhân, khi ngư i này s d ng s lo i tr ngư i kia không ñư c s d ngchính vì v y mà kh năng lo i tr trong s d ng c a hàng hoá tư nhân là ñương nhiênvà không c n ph i t ch c lo i tr . ð i v i HHCC lư ng s d ng c a cá nhân tăngth ...