Làm quen với cái chết

Khi tôi xin làm nhà cầm Ý cho phép tôi được triển hạn lưu trú, người ta hỏi tôi: "Bà tính ở đây bao lâu nữa?", tôi đáp: "Ở hoài, cho tới khi tôi chết". Tôi vừa thốt xong tiếng cuối thì cả sáu công chức có mặt lúc đó đều nắm tay đưa xuống đất, ngón trỏ và ngón út đều chìa ra như một cặp sừng, làm dấu "phủ phui". Họ cho như vậy là gở. Phải kị, không được thốt ra tiếng chết. Điều đó thật lạ lùng nhất là người Ý có vẻ coi thường...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Làm quen với cái chết Làm quen với cái chết Khi tôi xin làm nhà cầm Ý cho phép tôi được triển hạn lưu trú, ngườita hỏi tôi: Bà tính ở đây bao lâu nữa?, tôi đáp: Ở hoài, cho tới khi tôichết. Tôi vừa thốt xong tiếng cuối thì cả sáu công chức có mặt lúc đó đềunắm tay đưa xuống đất, ngón trỏ và ngón út đều chìa ra như một cặp sừng,làm dấu phủ phui. Họ cho như vậy là gở. Phải kị, không được thốt ra tiếngchết. Điều đó thật lạ lùng nhất là người Ý có vẻ coi thường hoặc quen vớicái chết. Xe tang của họ, không trá hình thành những xe giao hàng đẹp đểchạy lén tới nghĩa địa như có mặc cảm tội lỗi; trái lại, quan tài đặt trên xe,phủ đầy hoa, không có ý che giấu, ai cũng trông thấy, phía sau là bọn ngườiđưa đám, đi bộ hoặc ngồi xe và đám tang trịnh trọng len lỏi qua các đườngphố, trước mắt mọi người. Đành rằng mình dự đám tang một người khác, với chính mình chết,người ta đưa ma mình, hai cái đó khác xa nhau. Dù miệng muốn nói chếtphắt cho rồi, mà được sống thì chúng ta cũng không từ. Sinh vật nào cũng sợchết. Chúng ta đều phải chết một ngày nào đó. Đời sống nào cũng tiến tớisự chết, không sao tránh khỏi. Có nhiều thái độ đối với luật thiên nhiên ấy.Một thái độ là tuy nhận rằng ai cũng phải chết, nhưng về riêng mình thì cứcoi như mình sẽ sống hoài, hoặc ít nhất sẽ còn sống được lâu, chưa phảiquan tâm tới cái chết. Nhiều người có thái độ đó và không thể chê trách họđược. Nhưng sớm muộn gì cũng tới lúc nhìn thẳng vào cái chết. Một chuyện cổ tích kể rằng một người nọ giao hẹn với thần chết: thầnchết sẽ không tới bắt người đó thình lình mà sẽ thỉnh thoảng sai sứ giả tớibáo tin trước. Thần chết giữ lời hứa, sai các sứ giả: tai nạn, bệnh tật, tuổi già,tới báo tin. Nhưng người nọ không chịu coi những sứ giả đó là do thần chếtsai tới, rốt cuộc cũng chết một cách bất ngờ. Đối với chúng ta thì một trong những sứ giả của thần chết là lòng sợchết. Không phải lúc nào ta cũng sợ chết đâu, nhưng có những thời ta sợchết, chẳng hạn lúc ta suy nhược về tinh thần, kém sức chiến đấu. Lúc chúngta u uất hay đau ốm. Nỗi sợ đó, chúng ta có thể đẩy lui nó, đuổi nó đi, nóicách khác, là chúng ta coi thường sứ giả của thần chết, chưa thèm nghĩ tớicái chết. Có người không biết nỗi sợ đó, hoặc vì họ kém trí tưởng tượng hoặctrái lại, vì họ có hùng tâm. Ai cũng biết rằng một số người thiếu trí tưởngtượng, ý thức tâm lí, ra mặt trận mà chẳng sợ gì cả, rất dũng cảm mặc dầu làdễ cảm. Trẻ con cũng thường chết một cách dễ dàng, bình tĩnh lạ lùng. Vànhững người tử vì đạo nữa, cũng can đảm hi sinh tính mạng cho tín ngưỡngcủa mình. Hình như khi biết chắc rằng không thể sống thêm được thì chúng ta ítsợ chết hơn là khi còn lí do để sống. Có thể tập chết được, tập ra sao? Thờinhỏ tôi có một thời sợ chết vô c ùng. Bây giờ tôi quyết tâm thắng cho đượcnỗi lo lắng của tôi. Thế là buổi tối nào cũng vậy, lên giường nằm rồi, tôi úpmặt vào chiếc gối cho nghẹt thở, tới lúc bắt đầu ngạt hơi rồi mới thôi. Tôikhông nhớ phương pháp cương nghị đó có lợi gì cho tôi không. Nhưng mộtđứa nhỏ mà tự nảy ra ý tập chết là chuyện lạ đấy chứ. Bây giờ thì tôi đề nghị một cách khác: suy nghĩ về bản chất của cáichết để tinh thần mình quen với nó. Về phương diện sinh lí thì chết là trí nãongưng hoạt động. Lúc đó là lúc từ bỏ các người sống để qua một thế giớikhác mà chúng ta hiện nay chưa biết gì cả. Nhân loại đã tưởng tượng ranhiều cảnh xảy đến cho con người sau khi chết... Tâm linh đó đồng thời tắtkhi thể xác ngưng hoạt động không? Có tan rã cùng với tế bào của cơ thểkhông? Cái mà trước kia là sự sống lúc đó có thể trở về với bản thể của vũtrụ không? Sự sống có tái sinh lại hoài từ cái bản thể đó không? Chết có phảilà biến hóa thành nguyên liệu và nguồn sinh lực không? Hay là sau một thờigian lại trở về trái đất, đầu thai làm người? Hay là chết rồi, chúng ta vẫn cònnhư hồi sống, chỉ khác cái hình thức sinh hoạt thôi? Hay là ta trả choThượng đế đời sống cá nhân của ta, như giọt nước trở về biển cả. Nhưng nếuchết rồi, chúng ta vẫn còn là ta thì chúng ta sẽ ở đâu và sống ra làm sao?Ai mà biết được điều ấy? (...) Nội cái việc sống cũng đủ cho ta tin rằng đời sống có một ý nghĩa, nếukhông thì chúng ta sống làm gì? (vì nếu không thể suy tư để tìm cho đờisống một ý nghĩa thì nội cái việc chúng ta sống đây cũng là bất giác biện hộcho đời sống một ý nghĩa thì nội cái việc chúng ta sống đây cũng là bất giácbiện hộ cho một ý nghĩa nào đó của sự sống rồi). Tuy nhiên chỉ khi nào ta tinrằng chỉ sự chết có một ý nghĩa thì mới có thể tin được rằng sự sống có mộtý nghĩa, vì sự chết với sự sống là một, nghĩa là có sống nhất đinh phải cóchết. Trước cái chết chúng ta mới tự nhận định được mình, nhận định đượcđời sống của mình. Nhiều người đã xác nhận - vì chính mắt họ đã trông thấy- rằng có những người khi hấp hối cơ hồ như trông thấy, nghe thấy một cáigì làm cho họ khổ não vô cùng hoặc trái lại, sung sướng vô cùng. Hình như cái đó tùy thuộc ở ta; có cái viễn ảnh khổ não hay sungsướng là tại ta. Ai cũng phải chết. Nhưng không nhất định là ai cũng đau khổvô cùng khi chết: người ta có thể chết sung sướng được. Nhưng phải phânbiệt vẻ mặt đau khổ ở ngoài với cái tinh thần ở trong. Cho nên người tathường thấy những người hấp hối mặt nhăn nhó đau khổ, tới khi tắt thở rồi,những nét đó bỗng biến hết mà lộ vẻ rất sung sướng. Văn sĩ GeorgesBernenos suốt đời sợ chết. Nhưng khi hấp hối thì ông không sợ chết nữa.Ông đăm đăm nhìn vào một vật vô hình, và nói, giọng cương quyết: Bâygiờ tới lượt hai chúng ta! Rồi ông bình tĩnh tắt nghỉ. Cái chết không phải từ ngoài tới đâu, dù là trong một tai nạn xe cộ. V ìcái chết đã phát sinh từ khi chúng ta mới ra đời. Trong suốt đời, chúng ta đãtrải qua nhiều sự chết về sinh lí rồi. Này nhé, khi lọt lòng mẹ ra, cũng đã làmột lần chết rồi. Rồi tới khi hết tuổi thơ, hết tân, rồi ...